Κάθε άντρας, κάποια στιγμή στη ζωή του, θα έρθει αντιμέτωπος με την ψυχογενή αδυναμία να πετύχει καλή στύση ή την απώλειά της πριν την εκσπερμάτιση. Όταν αυτό συμβαίνει ξαφνικά, από την μια μέρα στην άλλη, προκαλεί αμέσως μια αλληλουχία έντονωνσυναισθημάτων: έκπληξη, άγχος, φόβο, θυμό και τέλος απόγνωση.
Η ευκαιριακή αποτυχία, όπως λέγεται επιστημονικά το μπλοκάρισμα, είναι ιδιαίτερα συχνή στις νέες ηλικίες, δηλαδή στα πρώτα χρόνια της σεξουαλικής ζωής του άντρα, ίσως και στην πρώτη φορά, ή αργότερα με κάποια καινούργια σχέση που ο ίδιος την χαρακτηρίζει σημαντική! Η αποτυχία τον γεμίζει ντροπή και άγχος, ενώ το ερώτημα "γιατί μου συνέβη", γρήγορα αντικαθίσταται από το "θα τα καταφέρω την επόμενη φορά;". Έτσι, γεννιέται το λεγόμενο άγχος επίδοσης ή απόδοσης, που δυστυχώς οδηγεί στην επανάληψη της αποτυχίας. Ο φαύλος κύκλος ξεκινά αφού η μια αποτυχία φέρνει την άλλη και συνήθως μέσα σε λίγο χρόνο ο άντρας εγκαταλείπει τις προσπάθειες και αποσύρεται με συναισθήματα θυμού και ντροπής.Και όμως οι νέοι άνδρες, κάτω από τα 40 έτη, εξαιρετικά σπάνια έχουν οργανικό πρόβλημα στην στύση, και αυτό θα υπάρχει πρακτικά απο την εφηβική τους ηλικία. Κανένας νέος άνδρας, -χωρίς ιστορικό κάποιας χρόνιας πάθησης -, με φυσιολογικές στύσεις που παρουσιάζει ξαφνικά πρόβλημα με την στύση δεν έχει οργανικό πρόβλημα, έκτος εάν έχει υποστεί σοβαρό τραυματισμό στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Το πρόβλημα μεγεθύνεται αν δεν ζητήσει άμεσα βοήθεια από ειδικό ιατρό ή ψυχολόγο. Και γίνεται χειρότερο γιατί σπάνια κατανοεί ή αποδέχεται τη ψυχογενή φύση του προβλήματος. Όταν, μάλιστα, το πρόβλημα χρονίσει, επηρεάζεται η ποιότητα των στύσεων ακόμη και με τον αυνανισμό και τελικά χάνονται ακόμη και οι πρωινές στύσεις. Τα συμπτώματα αυτά μιμούνται πλέον την οργανική στυτική δυσλειτουργία, συχνά δε οι ειδικές εξετάσεις (triplex αγγείων πέους) για την εκτίμηση της αγγείωσης του πέους δίνουν ψευδή παθολογικά ευρήματα λόγω του άγχους του ασθενή κατά την εξέταση. Έτσι, μια λάθος διάγνωση – αυτή της φλεβικής διαφυγής- έρχεται να στιγματίσει τον νέο άνδρα που δεν πιστεύει πως θα πρέπει να ζήσει μια ζωή με φάρμακα. Αλλά ακόμη και αυτά μπορεί να μην του προσφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, αφού το άγχος αντιμάχεται τη δράση τους! Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγει τις ερωτικές συναναστροφές, απομονώνεται από τις παρέες του, οδηγείται στην κατάθλιψη. Κι όμως τα ψυχογενή προβλήματα της στύσης αντιμετωπίζονται εύκολα σήμερα, αρκεί κάποιος να αναζητήσει βοήθεια νωρίς. Οι ψυχοσεξουαλικές θεραπείες μόνες ή σε συνδυασμό, για μικρό χρονικό διάστημα με τα φάρμακα της στύσης λύνουν οριστικά το πρόβλημα. Ας δούμε όμως, το θέμα αναλυτικά παρακάτω: (http://www.imop.gr/uroinfo-lose-of-erection)
Ο άνδρας και το άγχος επίδοσης…
Όταν το πρόβλημα στύσης παρουσιάζεται αιφνίδια, τότε το ερώτημα που συνήθως βασανίζει τους άνδρες είναι ‘τί ήταν αυτό που πυροδότησε την έναρξη του προβλήματος’. Διάφορες καταστάσεις μπορούν να πυροδοτήσουν το πρώτο μπλοκάρισμα στη στύση (Althof SE. et al. Journal of Sexual Medicine;2010). Οι πιο συχνές είναι οι ακόλουθες:
1) μια βραδιά με πολύ αλκοόλ όπου ο άντρας δεν ανταποκρίθηκε σεξουαλικά
2) κατά τη χρήση προφυλακτικού, όπου ο άνδρας δυσκολεύτηκε να το τοποθετήσει σωστά
3) μια περίοδος με διάφορα προβλήματα, π.χ. οικονομικά, όπου η σεξουαλική επιθυμία είναι μειωμένη
4) ανησυχία για το μέγεθος του πέους και την αντίδραση της γυναίκας όταν τον δει γυμνό
5) κατά την προσπάθεια του ζευγαριού να κάνει παιδί, με επαφές προγραμματισμένες, χωρίς να προϋπάρχει σεξουαλική επιθυμία
6) σε επαφή με μια απροσδόκητα προκλητική γυναίκα, όπου ο άντρας αγχώνεται για την επίδοσή του.
Η δυσάρεστη αυτή εμπειρία καταγράφεται στη μνήμη του άντρα και την επόμενη φορά που θα επιχειρήσει σεξουαλική επαφή, κάνει σκέψεις που του δημιουργούν την αίσθηση της απειλής και του φόβου. Οι σκέψεις αυτές συνήθως είναι: "πρέπει να έχω στύση", "μήπως γίνω πάλι ρεζίλι", "δεν θα τα καταφέρω", "δεν μπορώ να κάνω σεξουαλικές σκέψεις". Επίσης, πυροδοτούνται δυσάρεστα συναισθήματα. Η σεξουαλική ευχαρίστηση αντικαθίσταται από αισθήματα φόβου, ντροπής και ανεπάρκειας. Οι αρνητικές σκέψεις και τα δυσάρεστα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής δημιουργούνται αυτόματα και αυξάνουν σημαντικά τη πιθανότητα απώλειας της στύσης (Nobre P. Journal of Sexual Medicine; 2010). Σταδιακά, τα δυσάρεστα συναισθήματα πυροδοτούνται αυτόματα κάθε φορά που το άτομο αντιλαμβάνεται κάποιο σεξουαλικό ερέθισμα. Τότε, παράγεται αδρεναλίνη σε μεγάλες ποσότητες, και τα αγγεία κάνουν σύσπαση με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνουν να γεμίσουν με αίμα το πέος, απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη της στύσης. Με άλλα λόγια, όταν ένας άντρας αισθάνεται έντονο φόβο την στιγμή της επαφής, είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχει στύση, αλλά και αν προλάβει να πετύχει είναι πολύ δύσκολο να την διατηρήσει.
Επομένως, αρχίζει ένας φαύλος κύκλος που συχνά οδηγεί τον άντρα στο να αποφεύγει τις σεξουαλικές στιγμές και τις καταστάσεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε σεξουαλική επαφή (Nobre P et al. Sexual and Relationship Therapy, 2010). Παράγοντες που συντηρούν το πρόβλημα για μήνες ή και για χρόνια είναι:
Α) άγχος επίδοσης
Β) μη ρεαλιστικές προσδοκίες για την σεξουαλική επίδοση (π.χ. πρέπει ο άντρας να είναι πάντα έτοιμος για σεξ ακόμη κι αν δεν έχει επιθυμία)
Γ) ένταση με τη σύντροφο και χαμηλής ποιότητας σχέση
Δ) σεξουαλική δυσλειτουργία στη γυναίκα. Συχνά, το πρόβλημα του άντρα πυροδοτεί σεξουαλικά προβλήματα στη γυναίκα (π.χ. μείωση σεξουαλικής επιθυμίας και δυσκολίες διέγερσης)
Ε) πιεστικές συνθήκες καθημερινότητας, π.χ. το ζευγάρι δεν βρίσκει χρόνο για κοινές ευχάριστες δραστηριότητες και κυρίως για εγγύτητα
ΣΤ) στρες και συμπτώματα κατάθλιψης συντηρούν και επιδεινώνουν το πρόβλημα στύσης
Ενώ ο ιατρός είναι ο μόνος υπεύθυνος για να διαγνώσει αν τα αίτια του προβλήματος είναι ψυχογενή ή οργανικά, κάποιες πληροφορίες από τον ασθενή μπορούν να αποτελέσουν ενδείξεις για το ότι το πρόβλημα είναι ψυχογενές. Όταν η έναρξη του προβλήματος είναι ξαφνική (αντί για σταδιακή και σε μεγάλο εύρος χρόνου), όταν υπάρχουν διακυμάνσεις στη ποιότητα της στύσης (δηλαδή, το πρόβλημα δεν εμφανίζεται πάντα), όταν υπάρχουν πρωινές ή νυχτερινές στύσεις, καθώς και όταν επιτυγχάνεται στύση κατά την αυτοικανοποίηση, όταν απουσιάζουν νόσοι και φάρμακα που σχετίζονται με την στυτική δυσλειτουργία, όταν υπάρχουν προβλήματα στη σχέση και συμπτώματα κατάθλιψης ή έντονου άγχους (κυρίως κατά τη διάρκεια των επαφών), τότε αυξάνεται η πιθανότητα να προέρχεται το πρόβλημα της στύσης από ψυχογενή αίτια.
Ο ρόλος της συντρόφου...
Ενώ, η πλειοψηφία των γυναικών διατηρεί έναν υποστηρικτικό ρόλο με διάθεση κατανόησης του συντρόφου, οι γυναίκες που στηρίζουν την αυτοπεποίθησή τους στην σεξουαλική επίδοση του άνδρα είναι πιθανό να αντιδράσουν αρνητικά στο πρόβλημα στύσης του συντρόφου τους (LoPiccolo, J. 1999; In C. Carson et al., Textbook of erectile dysfunction).
Η θεραπεία...
Όταν η αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας είναι το άγχος επίδοσης, τότε χρειάζεται συμβουλευτική και ψυχο-σεξουαλική αντιμετώπιση από ειδικευμένους επιστήμονες. Μετά την λήψη ιστορικού, ο ειδικός θα προτείνει ένα θεραπευτικό σχεδιασμό που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διαρκεί πάνω από 3 μήνες. Η ψυχολογική παρέμβαση έχει σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα όταν συμπεριλαμβάνει την σύντροφο και εφαρμόζεται στο ζευγάρι. Η θεραπεία εστιάζεται συνήθως α) στην επανεξέταση των αρνητικών σκέψεων και αντικατάστασή τους με ωφέλιμες και ρεαλιστικές σκέψεις, β) στην εστίαση της προσοχής στα σεξουαλικά ερεθίσματα και την ευχαρίστηση γ) στη σταδιακή επαναφορά της εγγύτητας στο ζευγάρι, δ) στη βελτίωση των σεξουαλικών τεχνικών και ερεθισμάτων, ε) στη χορήγηση για μικρό διάστημα φαρμάκων που διευκολύνουν τη στύση.
Η χρήση φαρμάκων που διευκολύνουν τη στύση έχει μεγαλύτερα αποτελέσματα όταν συνοδεύεται από ψυχο-σεξουαλική θεραπεία. Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς πως τα φάρμακα δεν δημιουργούν στύση, αλλά διευκολύνουν την επίτευξη και διατήρηση της στύσης. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως π.χ. όταν υπάρχει έντονο άγχος κατά τη διάρκεια των επαφών, τα φάρμακα έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα (Rosen R: Cur. Med. Res. & Opinion; 2004)
Σε κάθε περίπτωση η θεραπεία οφείλει να λαμβάνει υπόψη της όχι μόνο τη λειτουργία του πέους, αλλά και τον άντρα ως προσωπικότητα, τη σύντροφό του και τη σχέση, καθώς και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζουν και λειτουργούν αυτοί οι άνθρωποι (Riley A.. Int J Impot Res 2002; 14(Suppl 1): S105–S109). Μέσα από τη θεραπεία, το ζευγάρι έχει την δυνατότητα όχι μόνο να βελτιώσει την σεξουαλική λειτουργία, αλλά και τη σεξουαλική του επικοινωνία και την ποιότητα της σεξουαλικής του σχέσης. Πολλές φορές, μετά την θεραπεία, το ζευγάρι αρχίζει να απολαμβάνει τη σεξουαλική του ζωή περισσότερο από όσο την απολάμβανε ακόμα και πριν την εμφάνιση του προβλήματος!
Οδηγίες πρόληψης:
• Φροντίστε να κάνετε σεξ όταν νιώθετε σεξουαλική επιθυμία.
• Κατευθύνετε συνεχώς τη προσοσχή σας στα σεξουαλικά ερεθίσματα.
• Επικεντρωθείτε στη προσωπική σας απόλαυση.
• Χρησιμοποιείστε όλες σας τις αισθήσεις (όραση, αφή, ακοή, όσφρηση και γεύση).
• Αποφύγετε το σεξ όταν ο χρόνος στη διάθεσή σας δεν είναι επαρκής και όταν ο χώρος δεν είναι κατάλληλος.
