Από αρχαιότατων χρόνων, τα όνειρα έχουν αποτελέσει αντικείμενο ασχολίας για επιστήμονες και ψευδοεπιστήμονες. Παρακάτω θα διαβάσετε ορισμένες επιστημονικές πληροφορίες για τα όνειρα που ελπίζουμε να σας βοηθήσουν να έχετε… όνειρα γλυκά!
1. Τα όνειρα έχουν λογική, από νευρολογικής φύσεως.
Η δραστηριότητα του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι πολύ διαφορετική από τη συνήθη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό το γεγονός από μόνο του ρίχνει φως στην κατανόηση της φύσης των ονείρων. Για αρχή, όταν ο κύριος οπτικός φλοιός του εγκεφάλου δεν λειτουργεί κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο δευτερεύων οπτικός φλοιός (που κανονικά ερμηνεύει εξωτερικά οπτικά ερεθίσματα) συνεχίζει να λειτουργεί, προσπαθώντας να ερμηνεύσει εικόνες τις οποίες παράγει συνειρμικά ο εγκέφαλος.
Διαβάστε ακόμη: Σπάνια διαταραχή ύπνου μας κάνει να βλέπουμε δαίμονες
Το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου είναι το κύριο κέντρο ελέγχου των συναισθημάτων και εμφανίζει αυξημένη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου, ειδικά όταν κάποιος βλέπει ένα όνειρο. Αυτό εξηγεί το γιατί τα όνειρα είναι συνήθως τόσο συναισθηματικά φορτισμένα και πολλές φορές έχουν να κάνουν με το αίσθημα του άμεσου κινδύνου. Στο μεταξύ, ο πλαγιοπίσθιος προμετωπιαίος φλοιός, ο οποίος ελέγχει την λογική, είναι πρακτικά ανενεργός κατά τη διάρκεια του ύπνου, κάτι που εξηγεί το γιατί πολλές φορές βλέπουμε στα όνειρά μας εντελώς παράλογες καταστάσεις αλλά εκείνη τη στιγμή τις θεωρούμε απολύτως φυσιολογικές και διαπιστώνουμε το παράλογο της υπόθεσης αφού ξυπνήσουμε.
2. Κάποιος μπορεί να ονειρεύεται ακόμα και αν δεν βρίσκεται σε φάση REM.
Όλοι λίγο πολύ έχουν ακούσει πως ο ύπνος κατηγοριοποιείται σε διάφορα στάδια και ένα εκ των οποίων είναι ο ύπνος REM, όταν υποτίθεται πως εξελίσσονται τα όνειρα. Τελευταίες έρευνες έδειξαν όμως πως όνειρα κάποιος μπορεί να βιώσει τελικά ακόμη και σε ύπνο μη REM. Βέβαια επειδή το στάδιο του R.E.M. βρίσκεται πιο κοντά στο ξύπνημα, οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να θυμούνται τα όνειρα που είδαν τότε, παρά σε πρότερο στάδιο μη REM.
Δεδομένου ότι κάθε στάδιο αντιπροσωπεύει διαφορετική εγκεφαλική δραστηριότητα, μοιραία κάποιος βλέπει διαφορετικού τύπου όνειρα σε κάθε στάδιο. Για παράδειγμα, όνειρα που βλέπει κάποιος στο στάδιο του REM, συνήθως περιλαμβάνουν δύο ή τρεις ανθρώπους γνωστούς στην καθημερινή ζωή, ενώ όνειρα σε στάδιο μη REM περιλαμβάνουν περισσότερα άτομα και μάλιστα άγνωστα σε αυτόν που ονειρεύεται. Την ίδια στιγμή, στον REM ύπνο τα όνειρα συνήθως διακατέχονται από κάποια επιθετικότητα μεταξύ των εμπλεκόμενων ατόμων ενώ στα μη REM όνειρα οι καταστάσεις είναι συνήθως πιο φιλικές, παρά τον αυξημένο αριθμό ατόμων.
Διαβάστε ακόμη: Ο μύθος του ύπνου των 8 ωρών καταρρέει
3. Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί και στα όνειρα
Μολονότι δεν έχει αποδειχθεί πως τα ίδια τα όνειρα μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο σώμα αυτού που ονειρεύεται, μερικές μελέτες έχουν αποκαλύψει πως ένας τυχών σωματικός πόνος, τον οποίο νιώθει κάποιος την ώρα που ονειρεύεται, μετουσιώνεται μέσα στα όνειρα. Σε μια εργαστηριακή μελέτη που περιελάμβανε πινέζες και βελόνες για τη δημιουργία ενόχλησης στον συμμετέχοντα του πειράματος κατά τη διάρκεια του ύπνου του, η ενόχληση αυτή μετουσιώθηκε στο όνειρό του στη σκέψη ότι προσπαθούσε να περπατήσει με παπούτσια που δεν ήταν στο μέγεθος του ποδιού του. Σε άλλη εργαστηριακή μελέτη όπου τα «πειραματόζωα» (θύματα εγκαυμάτων κατά την ίαση τους) είχαν έντονους πόνους, τα όνειρά τους μετατρέπονταν σε εφιάλτες κατά τους οποίους προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον πόνο τους κυριολεκτικά και μεταφορικά. Εν ολίγοις, ο πόνος διαπερνά το φράγμα μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας και εμφανίζεται στα όνειρα με σχετικά όμοια μορφή.
4. Τα όνειρα βοηθούν στη μάθηση
Σύμφωνα με τον καθηγητή νευροεπιστήμης του Harvard, Robert Stickgold, ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να διδάξει τον εαυτό του μέσω μιας διαδικασίας την οποία ο ίδιος καθηγητής ονομάζει «εκτός σύνδεσης επανεπεξεργασία μνήμης» (off-line memory reprocessing).
Ο Stickgold στα πειράματα που έκανε, έβαλε τους συμμετέχοντες να εκτελέσουν κάποιες απλές λειτουργίες, όπως η αναγνώριση λέξεων ή το να χτυπήσουν έναν ψηφιακό στόχο και συνέκρινε την πρόοδό τους με τα μοτίβα του ύπνου τους. Η λογική ήταν η εξής: Κάθε στιγμή που δημιουργείται μια ανάμνηση, αυτή η καινούργια πληροφορία πρέπει να μεταφερθεί μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του εγκεφάλου ώστε να εντυπωθεί πιο μόνιμα. Τα μοτίβα από τη μεταφορά της πληροφορίας αντιστοιχίστηκαν με τα μοτίβα της εγκεφαλικής λειτουργίας κατά τον ύπνο. Όσοι κοιμήθηκαν με το μυαλό τους στα μαθήματα έδειξαν ιδιαίτερη βελτίωση. Στο πείραμα του Tetris που έκανε πάλι ο Stickgold, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ονειρεύτηκαν πως έπαιζαν το παιχνίδι όσο διαρκούσε η εκμάθησή τους, αποκαλύπτοντας έτσι μια σχέση μεταξύ της ανάγκης για βελτίωση (ακόμα και αν αυτή είναι η ικανότητα να παίζει κάποιος Tetris) των ονείρων και της βελτίωσης μετά τα όνειρα.
5. Τα όνειρα επηρεάζουν τη διάθεση
Αυτό λίγο πολύ όλοι οι άνθρωποι το έχουν διαπιστώσει. Ένα όνειρο μπορεί να επηρεάσει την ψυχική διάθεση ενός ατόμου το πρωί που θα ξυπνήσει. Όμως δεν είναι μόνο αυτό και δεν είναι τόσο απλό. Έχει βρεθεί πως η διάθεση ενός ανθρώπου και οι κοινωνικές του συναναστροφές συσχετίζονται αμφίδρομα με τα όνειρα. Σε ένα από τα πολλά πειράματα που έκανε ο Stickgold, διαπίστωσε πως το να ονειρεύεται κάποιος πράγματα που τον απασχολούν, βοηθάει τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί αυτά που δεν είναι διατεθειμένος ο άνθρωπος εκουσίως να αντιμετωπίσει κατά τη διάρκεια της ημέρας.
