Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων και ειδικών σε θέματα υγείας, με σειρά άρθρων στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό "The Lancet", ζητά από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών να ηγηθεί μιας παγκόσμιας προσπάθειας, ώστε ο πλανήτης να απαλλαγεί από τις πωλήσεις και την κατανάλωση τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού έως το 2040.
Η παρέμβαση συμπίπτει με την έναρξη της παγκόσμιας συνδιάσκεψης «Καπνός ή Υγεία» στο Αμπού Ντάμπι, την μεγαλύτερη διεθνή σύναξη σε θέματα ελέγχου του καπνίσματος. Όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, ένα δισεκατομμύριο θάνατοι εξαιτίας της χρήσης καπνού αναμένονται έως το τέλος του τρέχοντος αιώνα, αν δεν επιταχυνθούν οι διεθνείς προσπάθειες για τον έλεγχο του καπνίσματος. Πάνω από το 80% των θανάτων αναμένονται σε χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.
«Ο καιρός έχει φθάσει για τον κόσμο να αναγνωρίσει ότι δεν μπορεί πια να γίνεται αποδεκτή η ζημιά που γίνεται από τη βιομηχανία καπνού και να εργαστεί για ένα πλανήτη ελεύθερο ουσιαστικά τόσο από τη νόμιμη, όσο και από την παράνομη πώληση προϊόντων καπνού», δήλωσε ο επικεφαλής της πρωτοβουλίας, Νεοζηλανδός καθηγητής Ρόμπερτ Μπιγκλχόουλ του Πανεπιστημίου του Όκλαντ.
«Ένας κόσμος», πρόσθεσε, «όπου ο καπνός θα είναι αόρατος, δεν θα βρίσκεται στο μυαλό των ανθρώπων και θα θεωρείται πια εκτός μόδας -χωρίς κατ' ανάγκη να απαγορευτεί- είναι εφικτός σε λιγότερες από τρεις δεκαετίες από σήμερα.
Όμως, αυτό θα συμβεί μόνο αν υπάρξει πλήρης δέσμευση εκ μέρους των κυβερνήσεων, των διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), καθώς και της κοινωνίας των πολιτών».
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δυστυχώς, μία δεκαετία μετά την υπογραφή -ορόσημο της συμφωνίας- πλαισίου του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού, μόνο το 15% του πληθυσμού της Γης έχει επαρκή πρόσβαση σε προγράμματα διακοπής του καπνίσματος. Επιπλέον, ούτε το 10% των κατοίκων του πλανήτη δεν ζουν σε χώρες με υψηλή φορολογία στα προϊόντα καπνού (το αυξημένο κόστος των τσιγάρων και των σχετικών προϊόντων θεωρείται ένας από τους πιο αποτελεσματικούς φραγμούς για τον περιορισμό της κατανάλωσής τους).
Σε ένα από τα άρθρα του "Lancet", o Ιάπωνας καθηγητής Κάντζι Σιμπούγια του Πανεπιστημίου του Τόκιο επισημαίνει ότι, αν και γενικά το κάπνισμα εμφανίζει τάσεις επιβράδυνσης διεθνώς, σε αρκετές χώρες αναμένεται αύξηση μέσα στην επόμενη δεκαετία, ιδίως στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Καθώς ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται διαρκώς, εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο καπνιστές το 2025.
Οι ειδικοί τονίζουν επίσης ότι ενώ έως τώρα έχει δοθεί έμφαση στον περιορισμό της ζήτησης - κατανάλωσης καπνού, ήλθε η ώρα να εστιαστεί η προσπάθεια και στον περιορισμό της προσφοράς, η οποία ελέγχεται από μόνο τέσσερις πολυεθνικές εταιρείες και μια κρατική κινεζική εταιρεία. Αυστηρότεροι κανονισμοί και καλύτερος έλεγχος της συμπεριφοράς των εταιρειών αυτών είναι το ζητούμενο.
Επειδή στις ανεπτυγμένες χώρες καταγράφεται διαχρονικά μια πτωτική τάση στην κατανάλωση καπνού, οι καπνοβιομηχανίες έχουν στρέψει πλέον την προσοχή τους στις αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, ενώ το μάρκετινγκ των προϊόντων καπνού εστιάζει πλέον σκοπίμως, πέρα από τους άνδρες, σε άλλες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι γυναίκες και οι νέοι.
