Τα συμπτώματα της ακράτειας μπορούν να θεραπευτούν χειρουργικά, φαρμακευτικά ή μη επεμβατικά με φυσικοθεραπεία.
Ο τελευταίος αυτός ο τρόπος είναι και ο πλέον ενδεδειγμένος καθώς θεωρείται ως η πρώτη επιλογή θεραπείας της ακράτειας ούρων. Παγκόσμιοι οργανισμοί υγείας, όπως ο International Continence Society (ICS) και ο International Organization of Physical Therapists in Women’s Health (IOPTWH) ορίζουν την φυσικοθεραπεία ως αναπόσπαστο τμήμα της πρόληψης και αποκατάστασης των συμπτωμάτων ακράτειας μέσω της ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους, ευρύτερα γνωστή ως Ασκήσεις Kegel’s.
1. Ασκήσεις Kegel
Οι ασκήσεις Kegel’s, είναι ήδη γνωστές από το 1948 και οφείλουν το όνομά τους στον ιατρό Arnold Kegel. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ασκήσεων που αφορούν τους μύες του πυελικού εδάφους και στόχο έχουν την επανεκπαίδευση των μυών αυτών. Οι ασκήσεις αυτές είναι κατάλληλες τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες που αντιμετωπίζουν ακράτεια προσπάθειας, επιτακτικού τύπου ή και μικτού τύπου.
Το πυελικό έδαφος βρίσκεται στην βάση της λεκάνης εσωτερικά και αποτελείται από μια ομάδα μυών που συνεργάζονται μεταξύ τους και όλοι μαζί σχηματίζουν ένα είδος «αιώρας» πάνω στην οποία «κάθονται» η ουροδόχος κύστη, η μήτρα και το έντερο, στις γυναίκες και η ουροδόχος κύστη και το έντερο, στους άνδρες.
Η λειτουργία των μυών του πυελικού εδάφους θυμίζει «ελαστικό δίχτυ» το οποίο έχει τρεις οπές στις γυναίκες, μέσα από τις οποίες περνούν η ουρήθρα, ο κόλπος και ο πρωκτός και δύο οπές στους άνδρες, μέσα από τις οποίες περνούν η ουρήθρα και ο πρωκτός, και η σύσπασή των μυών αυτών έχει άμεση σχέση με το κλείσιμό τους. Αποτέλεσμα αυτής της σύσπασης είναι και ο έλεγχος των συμπτωμάτων ακράτειας. Είναι η περιοχή που στην ουσία «σφίγγουμε» όταν θέλουμε να «κρατηθούμε» ώσπου να φτάσουμε στην τουαλέτα.
Καθώς λοιπόν το πυελικό έδαφος αποτελείται από μυϊκό ιστό, η ενδυνάμωση αυτού, μέσω της άσκησης, έχει σαν αποτέλεσμα να βελτιώνεται η ικανότητα δυνατής μυϊκής σύσπασης της περιοχής αυτής και κατά συνέπεια εξασφαλίζεται καλύτερη εγκράτεια.
Η έρευνα έχει αποδείξει ότι η τεχνική ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους είναι κλινικά αποτελεσματική, αφού προφυλάσσει αλλά και θεραπεύει μέχρι και 70% των περιστατικών ακράτειας ούρων.
Οι ασκήσεις Kegel’s πρέπει αρχικά να εκτελούνται με την καθοδήγηση και επίβλεψη ειδικού, καθώς η έρευνα έχει αποδείξει ότι το 25-30% των ανθρώπων κατά την προσπάθεια να βρουν την σύσπαση του πυελικού εδάφους εκτελούν λάθος σύσπαση και σφίγγουν άλλα σημεία του σώματος.Στις πρώτες 1-3 συνεδρίες με τον/την φυσικοθεραπευτή/τρια ο ασθενής θα καταφέρει να «αναγνωρίσει και θα αντιληφθεί» σε ποιο σημείο του σώματός του βρίσκονται οι μύες του πυελικού εδάφους καθώς και να εκτελέσει σωστά την μυϊκή σύσπαση αυτών. Στη συνέχεια θα πρέπει να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας που στόχο θα έχει τόσο την αύξηση της αντοχής όσο και της δύναμης των μυών του πυελικού εδάφους έτσι ώστε να φτάσει να είναι εγκρατής και να έχει τον έλεγχο των συμπτωμάτων ακράτειας ακόμα και σε κάθε περίπτωση αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (όπως συμβαίνει με τον βήχα, φτέρνισμα, γέλιο, σήκωμα βάρους κ.λπ.) ή κινήσεις με κραδασμούς (όπως το τρέξιμο κ.λπ.).
Οι ασκήσεις είναι απλές και παίρνουν ελάχιστο χρόνο ενώ είναι κατάλληλες και για τρεις τύπους ακράτειας. Τα καλά αποτελέσματα των ασκήσεων εξαρτώνται από την καθημερινή επανάληψη αυτών στο σπίτι.
Σε ένα πρόγραμμα εκμάθησης Ασκήσεων Kegel’s, π/η φυσικοθεραπευτής/τρια εκπαιδεύει αρχικά τον τρόπο με τον οποίο θα κάνει ο ασθενής τις ασκήσεις του σωστά και σταδιακά θα του δημιουργήσει ένα προοδευτικό πρόγραμμα άσκησης το οποίο θα πρέπει ο ασθενής να κάνει σπίτι του μόνος του καθημερινά.
Το πρόγραμμα πρέπει να διαρκέσει τρεις μήνες και να παρακολουθηθεί από τον/την φυσικοθεραπευτή/τρια έως και έξι μήνες. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα ο ασθενής θα χρειαστεί να δει τον/την φυσικοθεραπευτή/τρια περίπου για 8 - 14 συνεδρίες.
Το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα μπορεί να αποτελείται από το θεραπευτικό πρόγραμμα άσκησης καθώς και από την χρήση μηχανημάτων (κυρίως biofeedback/βιοανάδρασης και ηλεκτροθεραπείας) τα οποία βοηθούν τόσο στην συνειδητοποίηση της σωστής σύσπασης του πυελικού εδάφους όσο και στην καταμέτρηση της δύναμης και της αντοχής της σύσπασης ώστε να υπάρχει μέτρο σύγκρισης των αποτελεσμάτων σε σχέση πάντα και με τα συμπτώματα.
Σε περίπτωση που κάποιος ενταχθεί σε ένα ομαδικό πρόγραμμα επανεκπαίδευσης/ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους είναι απαραίτητο να προηγηθούν 1- 3 συνεδρίες ατομικές, έτσι ώστε να έχει «βρει» το πυελικό του έδαφος και ναι έχει εκπαιδευθεί στη σωστή σύσπασή του.
Αφού τα συμπτώματα έχουν βελτιωθεί ή εξαφανισθεί, ο ασθενής θα πρέπει να συνεχίσει με ένα πρόγραμμα συντήρησης το οποίο θα έχει συχνότητα τρεις φορές την εβδομάδα, μια φορά την ημέρα και έντασης ανάλογης του περιστατικού.
Για ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση, για διάφορους λόγους, στους κατάλληλους φυσικοθεραπευτές, μπορούν μέσω του internet να παρακολουθήσουν τα τρία ενημερωτικά βίντεο «Ασκήσεων Πυελικού Εδάφους» για την επανεκπαίδευση των μυών του Πυελικού Εδάφους, που έχουμε δημιουργήσει η ΤΕΝΑ σε συνεργασία με την κα. Λάγαρη , πληκτρολογώντας στο δικτυακό τόπο Youtube.com τις λέξεις «πυελικό έδαφος», ενώ διαθέσιμα είναι και τα δύο ενημερωτικά βίντεο του Ινστιτούτου Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων (ΙΜΟΠ) με ασκήσεις Πυελικού Εδάφους, επίσης στον ίδιο δικτυακό τόπο.
Παράλληλα, η εταιρεία TENA σε συνεργασία με την παγκοσμίως αναγνωρισμένη για το έργο της, καθηγήτρια Kari Bo (φυσικοθεραπεύτρια - εργοφυσιολόγος - γυμνάστρια), δημιούργησε ένα διεθνές πρόγραμμα Ενδυνάμωσης των Μυών του Πυελικού Εδάφους που στόχο έχει τόσο την αποκατάσταση αλλά και την πρόληψη των συμπτωμάτων ακράτειας.
Το πρόγραμμα αυτό παρουσιάζεται σε 2 DVDs, το «Core Mum» (για γυναίκες έγκυες ή μετά από τοκετό) και το «Core Wellness» (για γυναίκες μετά από εμμηνόπαυση). Είναι δύο προγράμματα άσκησης που ταιριάζουν σε κάθε ηλικία και φυσική κατάσταση και βοηθούν γυναίκες σε όλο τον κόσμο να δυναμώσουν τους μύες του Πυελικού Εδάφους.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καλέσουν στην τηλεφωνική γραμμή 800 800 3000 και να τα αποκτήσουν εντελώς δωρεάν.
Τέλος, υπάρχει και η δυνατότητα συμμετοχής στα μηνιαία «Workshops Πυελικού Εδάφους», τα οποία προσφέρει η ΤΕΝΑ, επίσης δωρεάν. Για δηλώσεις συμμετοχής οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καλέσουν στο 800 800 3000.
2. Ειδικές Σερβιέτες
Ανάλογα με τους διάφορους τύπους ακράτειας, υπάρχουν και διαφορετικοί τύποι σερβιέτας ή πάνας, τόσο για άντρες όσο και για γυναίκες.
Ειδικά σε ότι αφορά στη γυναικεία ακράτεια ελαφριάς μορφής, πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα χρήσης ειδικής σερβιέτας καθώς πολλές γυναίκες είτε λόγω ταμπού είτε λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, οδηγούνται στο να κάνουν χρήση σερβιέτας περιόδου.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να γίνεται χρήση λάθους προϊόντος καθώς η σύσταση των ούρων διαφέρει από αυτή του αίματος όπως επίσης και οι οσμές. Έτσι τόσο η απορροφητικότητα, όσο και η τεχνολογία κατά των οσμών είναι διαφορετική μεταξύ των δύο αυτών προϊόντων.
