Τα παιδιά δε γεννιούνται “καλά” ή “κακά”. Οι ενήλικες είναι αυτοί που θα τα καθοδηγήσουν έτσι ώστε να γίνουν άνθρωποι που θα σέβονται, θα συναισθάνονται και θα είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους.
Αυτές είναι μέσα σε μερικές γραμμές οι ιδέες που υποστηρίζει μια ομάδα ερευνητών από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, με επικεφαλής τον καθηγητή Richard Weissbourd.
Ο ίδιος μέσα από το πρόγραμμα «Making Caring Common» αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους γονείς και να τους μάθει πώς μπορούν να μάθουν στα παιδιά τους να γίνουν καλοί, ευγενικοί και συμπονετικοί άνθρωποι.
Σύμφωνα με μία έρευνα, όπως αναφέρει δημοσίευμα της Washington Post, περίπου το 80% των νέων που συμμετείχαν δήλωσαν ότι οι γονείς τους ενδιαφέρονταν περισσότερο για τα κατορθώματά τους ή την ευτυχία τους, παρά για το κατά πόσο νοιάζονται για τους άλλους ανθρώπους.
Μάλιστα, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές οι συμμετέχοντες στην έρευνα είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να συμφωνήσουν με την εξής φράση: «Οι γονείς μου είναι πιο περήφανοι όταν παίρνω καλούς βαθμούς στο σχολείο, παρά αν προσφέρω κάτι στην κοινότητα της τάξης ή του σχολείου».
Ο Weissbourd και η ομάδα του έχουν καταλήξει σε μερικές συστάσεις προς τους γονείς, αναφορικά με το πώς μπορούν να αναθρέψουν τα παιδιά τους έτσι ώστε να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικες που θα σέβονται και θα φροντίζουν τους άλλους.
Γιατί είναι αυτό σημαντικό;
«Γιατί αν θέλουμε τα παιδιά μας να είναι ηθικά, θα πρέπει να… τα μεγαλώσουμε ως τέτοια» επισημαίνουν οι επιστήμονες.
1. Κάντε προτεραιότητα το ενδιαφέρον σας για τους άλλους
Γιατί: Οι γονείς τείνουν να θέτουν ως προτεραιότητά τους την ευτυχία και τα κατορθώματα των παιδιών τους, έναντι του ενδιαφέροντος για τους άλλους ανθρώπους. Όμως τα παιδιά πρέπει να μάθουν να ισορροπούν τις ανάγκες τους με τις ανάγκες τρίτων, είτε αυτό σημαίνει να… τους δώσουν τη μπάλα στο πλαίσιο ενός παιχνιδιού, ή να σταθούν στο πλευρό ενός φίλου τους που έχει πέσει θύμα bullying.
Πώς: Τα παιδιά πρέπει να ακούν από τους γονείς τους ότι το ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους είναι βασική προτεραιότητα στη ζωή. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να τιμούν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει, ακόμη κι αν αυτό δεν τα ευχαριστεί κάθε φορά. Αν για παράδειγμα, θέλουν να φύγουν από την ομάδα (μπάσκετ, ποδοσφαίρου, χορού κ.ά) ή να μην κάνουν παρέα με κάποιο παιδί πια, θα πρέπει να τους ζητήσουμε να αναλογιστούν τις ευθύνες τους απέναντι στην ομάδα ή το φίλο τους και να τα ενθαρρύνουμε να λύσουν τα όποια προβλήματα έχουν εμφανιστεί, προτού απλά τα παρατήσουν.
Δοκιμάστε αυτό:
-Αντί να λέτε στα παιδιά σας: «Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να είσαι χαρούμενος», πείτε τους «Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να είσαι καλός άνθρωπος».
-Φροντίστε τα παιδιά σας να μιλούν σε τρίτους πάντα με σεβασμό, ακόμη κι όταν είναι κουρασμένα, θυμωμένα ή έχει αποσπαστεί η προσοχή τους από κάτι άλλο.
2. Παρέχετε στα παιδιά ευκαιρίες να εξασκήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά
Γιατί: Ποτέ δεν είναι πολύ αργά να γίνει κάποιος καλός άνθρωπος. Όμως κάτι τέτοιο δε συμβαίνει έτσι απλά από μόνο του. Τα παιδιά πρέπει να εξασκήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που έχουν τη συνήθεια να εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους στους άλλους είναι πιο πιθανό να είναι χρήσιμοι, γενναιόδωροι, συμπονετικοί και να συγχωρούν και επίσης πιο πιθανό να είναι ευτυχισμένοι και υγιείς.
Δοκιμάστε αυτό:
-Μην ανταμείβετε το παιδί σας για κάθε εξυπηρέτηση/πράξη βοήθειας που προσφέρει (π.χ. μάζεμα πιάτων από το τραπέζι). Πρέπει να περιμένουμε από τα παιδιά μας να βοηθούν με τις δουλειές τους σπιτιού, να βοηθούν τα αδέρφια τους και τους φίλους τους. Ανταμείψτε τα μόνο για μη συνηθισμένες πράξεις καλοσύνης.
-Όταν βλέπετε κάποιο πρόγραμμα στην τηλεόραση, μιλήστε τους για πράξεις αδικίας ή δικαίου που μπορεί να ακούσετε στις ειδήσεις.
-Να λέτε ευχαριστώ όταν κάποιος συνεισφέρει κάτι, είτε σε μικρό είτε σε μεγάλο βαθμό.
3. Βοηθήστε τα να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους
Γιατί: Πολύ συχνά η ικανότητά μας να ενδιαφερθούμε για τους άλλους καταπιέζεται από αισθήματα θυμού, ντροπής, ζήλειας ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό συναίσθημα.
Πώς: Πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά ότι όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, όμως υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης που δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους με παραγωγικό και θετικό τρόπο.
Δοκιμάστε αυτό:
Πώς θα μάθετε στο παιδί σας να ηρεμεί: Ζητήστε του να σταματήσει, να πάρει μια βαθιά αναπνοή από τη μύτη και να εκπνεύσει από το στόμα, μετρώντας μέχρι το πέντε. Δοκιμάστε αυτήν τη στρατηγική, όταν το παιδί είναι ήρεμο. Στη συνέχεια, όταν θα το δείτε να αναστατώνεται, θυμίστε του τα βήματα και κάντε τα μαζί του. Μετά από λίγο καιρό, θα αρχίσει να εφαρμόζει μόνο του αυτήν την πρακτική και να εκφράζει αυτά που νιώθει με σωστότερο τρόπο.
