Μια μικρή ομάδα ανθρώπων έχουν μια εκπληκτική ικανότητα να προβλέπουν σωστά την πορεία των γεγονότων σε παγκόσμια κλίμακα. Πώς θα σας φαινόταν αν εσείς θα μπορούσατε να είστε ένας από αυτούς;
Προσπαθήστε να θυμηθείτε μερικά συνταρακτικά γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας.
Είχατε «δει» την εκλογή Ομπάμα, προτού καν εκλεγεί ως υποψήφιος των Δημοκρατικών; Ή μήπως υποστηρίζατε τη Χίλαρι Κλίντον;
Μήπως ακούγατε «τα τύμπανα της επανάστασης» προτού ξεσπάσουν οι ταραχές που οδήγησαν στην Αραβική Άνοιξη;
Μήπως είχατε προβλέψει την πρόσφατη κρίση στην Ουκρανία;
Αν απαντήσατε «ναι» στις παραπάνω ερωτήσεις, θα μπορούσατε εσείς να είστε αυτός που μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα παγκόσμιων γεγονότων με μεγάλη ακρίβεια, γράφει ο David Robson για το BBC.
Βέβαια, αυτό δεν έχει να κάνει με διάβασμα φύλλων τσαγιού, ούτε χρειάζεται να είναι κανείς αυθεντία στα πολιτικά.
Ορισμένοι «super-forecasters» είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, από όλα τα κοινωνικά στρώματα, οι οποίοι απλά τυχαίνει να έχουν εκπληκτικά διορατική κρίση.
Τα τελευταία χρόνια οι ψυχολόγοι έχουν βρει μια σειρά από «κρυφά» ταλέντα για εξαιρετικές ψυχικές ιδιότητες, τα οποία μπορεί να περνούν απαρατήρητα από τους ανθρώπους που τα έχουν.
Υπάρχουν για παράδειγμα οι «super-recognisers», δηλαδή εκείνοι που μπορούν να θυμούνται εύκολα τα πρόσωπα άλλων ανθρώπων, ακόμη κι αν τους έχουν συναντήσει μόνο μία φορά στη ζωή τους στο παρελθόν.
Άλλοι, οι λεγόμενοι «super-tasters», έχουν έντονη αντίληψη της γεύσης, ενώ οι «super-memorisers» θυμούνται γεγονότα από σχεδόν κάθε μέρα της ζωής τους.
Αυτά τα ταλέντα μπορεί να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στα γονίδιά μας, ενώ η ικανότητα πρόβλεψης θα έπρεπε –θεωρητικά- να οφείλεται στις εμπειρίες και τις δεξιότητες.
Ο καθηγητής Philip Tetlock και η ερευνητική του ομάδα από το πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια δημοσίευσαν τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science και στην ετήσια συνάντηση της Ένωσης για την Ψυχολογική Επιστήμη στο Σαν Φρανσίσκο.
Ένας από τους κύριους στόχους της έρευνας ήταν να διαπιστώσουν αν συγκεκριμένοι μελλοντολόγοι εμφάνιζαν σταθερότητα και ακρίβεια στις προβλέψεις τους.
Ο καθηγητής παρακολούθησε το τετραετούς διάρκειας πρόγραμμα με τίτλο « Good Judgement Project», που χρηματοδότησε η αμερικανική ερευνητική εταιρεία Intelligence Advanced Research Projects Activity (IARPA).
Μετά από ένα χρόνο, και αφού έλεγξε τα αποτελέσματα από 2.000 συμμετέχοντες, ο Tetlock κατέληξε σε ένα κορυφαίο 2% -τους λεγόμενους «super-forecasters»- οι οποίοι σχημάτισαν ξεχωριστές ομάδες στα επόμενα στάδια της έρευνας.
Στο τέλος του δεύτερου χρόνου, η απόδοσή τους ήταν τέσσερις φορές πιο ακριβής από αυτή των υπόλοιπων συμμετεχόντων.
Κρυφά ταλέντα
Παρότι η εμπειρία με τα πολιτικά μπορεί να είναι βοηθητική, οι συμμετέχοντες αυτοί προέρχονταν από μια ποικιλία επαγγελματικών χώρων. «Ένας από τους καλύτερους μελλοντολόγους ήταν ένας φαρμακοποιός» ανέφερε ο καθηγητής.
Η «ελίτ των μελλοντολόγων» εμφάνιζε τα καλύτερα σκορ σε τεστ ευφυΐας σε σχέση με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, όμως όλοι τους είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: την ευρύτητα πνεύματος.
Με απλά λόγια, «ανοιχτό μυαλό».
Στην καθημερινότητα, τέτοιοι άνθρωποι μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι φιλελεύθερων πολιτικών απόψεων –σημειώνει ο αρθρογράφος- ωστόσο στην ψυχολογία πιστεύεται ότι το χαρακτηριστικό αυτό αντικατοπτρίζει το πόσο καλά αντιμετωπίζει κανείς την αβεβαιότητα.
Οι ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι τείνουν να βλέπουν τα προβλήματα από όλες τις πλευρές, κάτι που φαίνεται να βοηθά τους μελλοντολόγους να ξεπερνούν τις προκαταλήψεις τους υπό το φως νέων στοιχείων.
«Πρέπει να μπορείς να αλλάζεις τη γνώμη σου γρήγορα και συχνά» είπε ακόμη ο Tetlock.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της ικανότητας αποτελεσματικών προβλέψεων, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής, είναι η αυτογνωσία: το να κατανοεί κανείς τα δικά του κουσούρια.
Ο ίδιος αναζητά ακόμη τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τη συλλογική νοημοσύνη των μελλοντολόγων.
Πολλοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι οι ειδικοί που συνεργάζονται σε ομάδες τα πηγαίνουν χειρότερα από αυτούς που εργάζονται μεμονωμένα, καθώς σύντομα μετατρέπονται σε κάποιους που λένε σε όλα «ναι», ενισχύοντας ο ένας τις προκαταλήψεις του άλλου.
Με λίγη εκπαίδευση ως προς το πώς να κρίνει κανείς τις απόψεις τρίτων και να ανταποκρίνεται θετικά σε εναλλακτικές απόψεις, οι συμμετέχοντες κατάφεραν καλύτερα αποτελέσματα όταν τους επετράπη να συμμετέχουν πιο ενεργά.
Η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι αυτές οι ανακαλύψεις θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις παίρνουν αποφάσεις.
«Δεν έχει να κάνει με μια επιχείρηση-προφητείας, αλλά με την επιχείρηση της σαφήνειας» καταλήγει ο καθηγητής. «Θέλουμε να αυξήσουμε την πνευματική εντιμότητα των προβλέψεων».
Αν θέλετε, λοιπόν, κι εσείς να πάρετε μια σημαντική απόφαση για το μέλλον σας, πρέπει να αγκαλιάσετε την αβεβαιότητα και να εντοπίσετε τις προκαταλήψεις σας.
Φυσικά, αν είστε ήδη ένας «super-forecaster»… κατά πάσα πιθανότητα να είχατε ήδη προβλέψει αυτή τη συμβουλή…
