Όσο αυξάνει το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων, τόσο αυξάνει η συχνότητα του καταρράκτη στην κοινωνία.
Ο καταρράκτης είναι μία εκφύλιση του φυσιολογικού φακού του ανθρωπίνου οφθαλμού.
Οι ασθενείς διαπιστώνουν μία προοδευτική μείωση της οράσεως και απώλεια των έντονων χρωμάτων, καθώς επίσης και μία συνεχή αλλαγή των συνταγών των γυαλιών.
Οι αιτίες εμφάνισης καταρράκτη είναι πολλαπλές. Συνήθως παρατηρείται στους ηλικιωμένους. Συχνά είναι κληρονομικός και πολλά άτομα προσβάλλονται μέσα στην ίδια οικογένεια.
Σπανίως είναι συγγενής, που σημαίνει ότι αναπτύσσεται κατά την εμβρυική ηλικία και γίνεται αντιληπτός με την γέννηση.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ασθενών που πάσχει από καταρράκτη. Παρατηρείται μάλιστα και εμφάνιση σε νεότερες ηλικίες. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι το περιβάλλον έχει γίνει πιο επιθετικό για την υγεία μας.
Ακτινοβολίες όπως οι ακτίνες Χ, τα μικροκύματα, η ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία, αλλά και χρονία έκθεση σε μόλυβδο, χαλκό και χρυσό αποδεδειγμένα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καταρράκτη.
Διαβήτης, μυωπία, τραυματισμοί του οφθαλμού, προηγούμενα οφθαλμολογικά χειρουργεία, φλεγμονές , χρόνια χρήση φαρμάκων όπως κορτιζόνη, ή ουσιών όπως το αλκοόλ συνδυάζονται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καταρράκτη. Κάπνισμα ενός πακέτου την ημέρα διπλασιάζει την πιθανότητα να αναπτύξει κανείς καταρράκτη.
Η αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι χειρουργική και γίνεται με φακοθρυψία με υπερήχους μέσα από μια μικρή τομή περίπου δύο χιλιοστών. Στην συνέχεια γίνεται ένθεση νέου φακού, ο οποίος διορθώνει οπτικά τον ασθενή ώστε να μπορεί να βλέπει καθαρά, και ιδανικά χωρίς την χρήση γυαλιών. Στην εγχείρηση δεν χρησιμοποιούνται ράμματα, και η αναισθησία γίνεται με σταγόνες, κάνοντας το χειρουργείο εντελώς ανώδυνο.
Εναλλακτικά υπάρχει δυνατότητα να γίνει η εγχείρηση με Laser, η μέθοδος όμως είναι προς το παρόν σε ανάπτυξη, και δεν επιτρέπει το χειρουργείο καταρράκτη σε όλα ανεξαιρέτως τα μάτια.
Μια παλαιά και λανθασμένη αντίληψη που υπήρχε, ότι ο καταρράκτης πρέπει να αφεθεί να ωριμάσει, πριν χειρουργηθεί, έχει καταργηθεί εδώ και χρόνια.
Όταν ο φακός ωριμάζει, γίνεται σκληρότερος. Αυτό απαιτεί περισσότερη διεγχειρητική χειραγώγηση και μεγαλύτερη ενέργεια υπερήχων. Αυτοί διαχέονται υπό την μορφή δονήσεων στον οφθαλμό, ταλαιπωρώντας τους ιστούς και αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών.
Η σωστή διατροφή και η προστασία μας από το επιθετικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την συχνή παρακολούθηση από τον οφθαλμίατρο, καθυστερούν την ανάπτυξη καταρράκτη και συμβάλλουν στην σωστότερη και γρηγορότερη αντιμετώπισή του.
Ο Νικόλαος Π. Ματθαίου είναι χειρουργός οφθαλμίατρος.
