Ένα γραφικό και ήσυχο ψαροχώρι, μακριά από την πολυκοσμία, δίπλα στις εκβολές του ποταμού Καλαμά, η Σαγιάδα υποδέχεται τους επισκέπτες της, προσφέροντας τους απλόχερα μια εναλλακτική πρόταση χαλαρωτικής απόδρασης.
Στο τέλος του 190υ αιώνα, οι Ευρωπαίοι τουριστικοί πράκτορες την ανέδειξαν ως προορισμό κρουαζιέρας εκείνης της εποχής, στην περιοχή του Ιονίου.
Σύμφωνα, μάλιστα με δημοσίευμα της εφημερίδας η “Φωνή της Ηπείρου”, με ημερομηνία 26 Ιανουαρίου 1901, το λιμάνι της Σαγιάδας από το από το 1893, προσέγγιζε μια φορά τη βδομάδα ατμόπλοιο μιας αυστριακής ναυτιλιακής εταιρείας, που έκανε κρουαζιέρα αναψυχής, ενώ στην ακτή είχε εγκαταστήσει και ναυτικό πράκτορα.
Η μεταφορά των τουριστών στην ακτή από το ατμόπλοιο, γινόταν με βάρκες ενώ οι κρουαζιέρες γίνονταν μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Μάλιστα στην περίφημη σειρά με τις χρωμολιθόγραφες κάρτες της Purger & Co., αποτυπώνονται τοπία και από το Σκάλωμα της Σαγιάδας, που τραβήχτηκαν πάνω από το ατμόπλοιο.
Ο Μιχάλης Πασιάκος, που ζει στη Σαγιάδα και ασχολείται με την ιστορική έρευνα γύρω από την ιδιαίτερη πατρίδα του, «ανακάλυψε» ορισμένες κάρτες στο Ζάγκρεπ της Κροατίας, για τις οποίες ο πωλητής θεωρούσε ότι πρόκειται για περιοχή της Τυνησίας, γεγονός που αποτελεί μια απόδειξη ότι το όνομα είναι αραβικό.
Η Σαγιάδα βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την πόλη της Κέρκυρας, είναι ένα νέος οικισμός που δημιουργήθηκε μετά το 1943, όταν οι Γερμανοί πυρπόλησαν την άλλοτε σημαντική για τη γεωγραφική της θέση, κωμόπολη, την Παλαιά Σαγιάδα και οι κάτοικοι της, αναγκάστηκαν να κατέβουν κοντά στο λιμανάκι της περιοχής, το Σκάλωμα.
Το Σκάλωμα, είναι περισσότερο γνώριμο σε όσους κάνουν διακοπές με σκάφη αναψυχής στο Ιόνιο, γιατί στα ταβερνάκια που λειτουργούν πάνω στην λιθόστρωτη λωρίδα στεριάς που μπαίνει μέσα στην θάλασσα, πάντα θα γευτούν, φρέσκο ψάρι και νόστιμα θαλασσινά.
Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός της Παλιάς Σαγιάδας έχει σήμερα να δείξει στον επισκέπτη, αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και μία πανοραμική θέα στο Ιόνιο. Ο επισκέπτης θα περπατήσει σε λιθόστρωτα καλντερίμια, σε αλώνια, θα θαυμάσει παλιές εκκλησίες και οικήματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Χρειάζονται μόνο 10 λεπτά με το αυτοκίνητο για να φτάσεις από το Σκάλωμα στον παλιό οικισμό, που στέκει στην πλαγιά του ομώνυμου βουνού από την αρχαιότητα. Δίπλα από το λιμανάκι, στο Σκάλωμα, η λωρίδα της στεριάς δημιουργεί μια μικρή λιμνοθάλασσα, όπου πριν λίγα χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής ανακάλυψαν τις ιαματικές ιδιότητες της λάσπης του βυθού, όμως η προσπάθεια αξιοποίησης δεν έχει αποτέλεσμα.
Σε απόσταση λίγων μόλις λεπτών από την Σαγιάδα απλώνονται οι δύο παραλίες της, το Κεραμίδι και το Στροβίλι. Το Κεραμίδι είναι μια μικρή οργανωμένη παραλία με δένδρα, βότσαλο, ψιλή άμμο και κρυσταλλένια νερά. Η παραλία Στροβίλι, βρίσκεται στα πόδια του ομώνυμου λόφου, που μπαίνει στην θάλασσα και στην κορυφή του βρίσκονται απομεινάρια μεσαιωνικού κάστρου.
Ο τόπος, λόγω της σπουδαίας γεωπολιτικής θέσης του, “κουβαλάει” μία πολυτάραχη ιστορία. Μέχρι το 1479 ήταν η La Bastia των Ενετών, που κυριαρχήθηκε από τους Τούρκους. Τότε, η περιοχή αναδείχθηκε σε ένα από τα πλέον σημαντικά λιμάνια της Δυτικής Ελλάδας, στο οποίο λειτούργησε και Γαλλικό προξενείο.
Οι στορικές πηγές αναφέρουν ότι στη Σαγιάδα συναντήθηκε ο Αλή Πασάς με Γάλλους διπλωμάτες, μετά τη συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο, προκειμένου να εξασφαλίσει την ελεύθερη διέλευση των τουρκικών εμπορικών πλοίων από τα στενά της Κέρκυρας.
Η περιοχή της Σαγιάδας, είναι τόπος που δεν έχει ακόμη αγγίξει η τουριστική ανάπτυξη, γι αυτό και δεν υπάρχει ξενοδοχείο, παρά ελάχιστα καταλύματα για διανυκτέρευση. Εκεί συναντήσαμε λίγους τουρίστες από τη Γερμανία με τροχόσπιτα, ενώ τα πιο κοντινά ξενοδοχεία βρίσκονται στους Φιλιάτες και στην Ηγουμενίτσα, απόσταση 8 και 20 χιλιόμετρα αντίστοιχα.
Η γαλήνη του τοπίου, το ηλιοβασίλεμα του Ιονίου και το μικρό λιμανάκι, το Σκάλωμα, με τα πολύχρωμα καΐκια, αποτελούν απόλυτο καταφύγιο για ημερήσια απόδραση.
