Η ιστορία του στα πρόσφατα χρόνια είναι πιο γνωστή απ’ ό,τι στο παρελθόν
Αποτελεί ένα από τα πλέον ιστορικά κάστρα της Ελλάδας το οποίο μάλιστα έγινε περισσότερο γνωστό από την πρόσφατη ιστορία του παρά από την μεσαιωνική.
Ο λόγος για το κάστρο της Σπιναλόγκα με την στρογγυλή μορφή. Ολόκληρο το νησί στον όρμο του Αγίου Νικολάου υπήρξε το σπίτι των λεπρών ενώ το φρούριο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά ενετικά κάστρα στην Κρήτη. Η ιστορία του στα πρόσφατα χρόνια είναι πιο γνωστή απ’ ό,τι στο παρελθόν, όταν δηλαδή δημιουργήθηκε για την προστασία των κατοίκων από επιδρομές.
Το εντυπωσιακό και ιστορικό στρογγυλό κάστρο της Σπιναλόγκα
Στο νησί των 85 στρεμμάτων δημιουργήθηκε ο οχυρωματικός περίβολος κατά την αρχαιότητα, με πιο πιθανή εκδοχή κατά την ελληνιστική περίοδο. Στην πραγματικότητα, οι Βενετοί δημιούργησαν ένα ισχυρό φρούριο επάνω στα ερείπια της αρχαίας οχύρωσης. Το στρογγυλό φρούριο σχεδιάστηκε σύμφωνα με την οχυρωματική πρακτική του προμαχωνικού συστήματος από τους Genese Bressani και τον Latino Orsini.
Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το φρούριο είχε χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς. Στην ουσία, τα κτίσματα που υπήρχαν στο εσωτερικό του κάλυπταν τις ανάγκες εγκατάστασης της φρουράς. Την περίοδο του κρητικού πολέμου έφτασαν στη Σπιναλόγκα πρόσφυγες και επαναστάτες (χαΐνηδες), οι οποίοι έχοντας σαν βάση τη νησίδα παρενοχλούσαν τους Τούρκους.
Ανέκαθεν, λοιπόν, το στρογγυλό φρούριο είχε σπουδαία στρατηγική σημασία. Και ο λόγος είναι προφανής. Είναι η προστασία του κόλπου της Ελούντας, ο οποίος έπαιζε σημαντικό ρόλο για το θαλάσσιο εμπόριο των Ενετών. Παλιότερα η Σπιναλόγκα ονομαζόταν Καλυδών και τελικά λίγοι γνωρίζουν από πού προέρχεται η ονομασία Σπιναλόγκα. Αφού καταλήφθηκε από τους Ενετούς ονομάστηκε στα λατινικά spina lunga το οποίο «μακρύ αγκάθι». Στην ουσία από παράφραση αυτής της ονομασίας προέκυψε το σημερινό «Σπιναλόγκα».
O Ενετός χαρτογράφος Βιντσέντσο Κορονέλλι υποστήριζε ότι η Σπιναλόγκα δεν ήταν πάντα νησί, αλλά ήταν φυσικά ενωμένη με την γειτονική χερσόνησο Κολοκύθα. Σε σύγγραμμά του μάλιστα αναφέρει ότι το 1526 οι Ενετοί κατέστρεψαν ένα τμήμα από την χερσόνησο και δημιούργησαν το νησί που ήταν ήδη οχυρωμένο από την αρχαιότητα. Σκοπός ήταν να προστατευθεί η είσοδος στο λιμάνι της αρχαίας πόλης, όπως αναφέρει το exploringgreece.
