Η Γκούνα Γιάλα είναι ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς του Παναμά
Τιρκουάζ νερά, λευκή άμμος, μικροσκοπικά νησιά με φοινικόδεντρα και καρύδες... Ο παράδεισος έχει εδώ... franchise, στα ήρεμα νερά της Καραϊβικής.
Η περιοχή Γκούνα Γιάλα είναι ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς του Παναμά: Γνωστή και ως San Blas είναι ένα αρχιπέλαγος έξω από την ανατολική ακτή του Παναμά που περιλαμβάνει περισσότερα από 300 νησιά, 49 από τα οποία κατοικούνται από τους γηγενείς πληθυσμούς Γκούνα. Περισσότεροι από 50.000 Γκούνας, ζουν ακόμα όπως οι πρόγονοί τους, κατοικούν μέσα σε μικρές ξύλινες καλύβες καλυμμένες με φύλλα από φοίνικα, με τζάκια και αιώρες που αντιπροσωπεύουν τα μόνα έπιπλα.
Η Γκούνα Γιάλα είναι εξαιρετικός τόπος από πολλές απόψεις: πρόκειται για αυτόνομη γη που εκτός από την φυσική ομορφιά, οι ντόπιοι συνεχίζουν μια περίεργη παράδοση, το «τρίτο φύλο».
«Η μητέρα μου με δίδαξε πώς να φτιάχνω αυτά τα όμορφα molas, τα παραδοσιακά κεντημένα ρούχα μας», λέει η Λίζα, δείχνοντας την καταπληκτική χειροτεχνία της. Ο δημοσιογράφος του BBC που πραγματοποίησε το οδοιπορικό, δεν παρατηρεί κάτι ασυνήθιστο στη Λίζα. Όπως πολλές άλλες γυναίκες της Γκούνα, κάθεται στο μικρό κανό της και προσφέρει τα όμορφα χειροποίητα ρούχα της σε τουριστικά σκάφη. Εκτός από το γεγονός ότι η Λίζα γεννήθηκε αγόρι. Σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες είναι οι κύριοι διανομείς τροφίμων, ιδιοκτήτες ακινήτων και υπεύθυνες για τη λήψη αποφάσεων, τα αγόρια μπορούν να επιλέξουν να γίνουν Omeggid, που κυριολεκτικά σημαίνει «σαν γυναίκα», όπου ενεργούν και δουλεύουν όπως και άλλα θηλυκά στην κοινότητα.
To «τρίτο φύλο» είναι ένα απολύτως φυσιολογικό «φαινόμενο» σε αυτά τα νησιά. Εάν ένα αγόρι αρχίσει να δείχνει μια τάση να ενεργεί ως «θηλυκό», η οικογένεια δέχεται την πρόθεσή του και του επιτρέπει να μεγαλώσει ως τέτοιο. Συχνά, οι Omeggid μαθαίνουν μια τέχνη που συνδέεται τυπικά με τις γυναίκες- για παράδειγμα, οι περισσότεροι Omeggid γίνονται επιδέξιοι στη χειροτεχνία των πιο περίπλοκων molas.
Ο Diego Madi Dias, ένας ανθρωπολόγος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, έζησε στη Γκούνα εδώ και περισσότερα από δύο χρόνια και είδε από πρώτο χέρι ότι οι ισχυρές μητριαρχικές φιγούρες επηρεάζουν σημαντικά τους άντρες.
«Αυτό που έμαθα είναι ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν επαρκή αυτονομία, καθώς το εγώ τους προέρχεται από την καρδιά, και αρχίζει να εκδηλώνεται νωρίς. Έτσι, εάν ένα αρσενικό παιδί αρχίσει να δείχνει μια τάση να γίνει τρανσέξουαλ, δεν εμποδίζεται να είναι ο εαυτός του», είπε ο καθηγητής.
Η Nandín Solís García, ακτιβίστρια των δικαιωμάτων της LGBTQ κοινότητας στην Πόλη του Παναμά, αρχικά από τις κοινότητες του νησιού Aggwanusadub και Yandub της Γκούνα Γιάλα, ανέφερε ότι μεγαλώνοντας ως γκέι αγόρι δεν ήταν δύσκολο επειδή πάντα είχε την υποστήριξη της οικογένειάς της, των φίλων και της κοινότητας. Πρόκειται κυρίως για άνδρες που γίνονται τρανσέξουαλ - οι μεταβάσεις των γυναικών σε άνδρες είναι εξαιρετικά σπάνιες, αλλά οι τελευταίες θα είναι εξίσου αποδεκτές, εξήγησε.
«Ιστορικά, υπήρχαν πάντα τρανσέξουαλ στους Γκουνα», εξηγεί στο BBC.
Στην πραγματικότητα, η ύπαρξη Omeggid, αναφέρεται και την μυθολογία.
«Υπάρχουν σημαντικές ιστορίες για τις ηγετικές μορφές που έφεραν τις παραδόσεις, τους κανόνες και τις κατευθυντήριες γραμμές στους ανθρώπους εδώ: ένας άντρας με το όνομα Ibeorgun, η αδελφή του Gigadyriai και ο μικρός αδερφός του Wigudun - μια φιγούρα που σήμερα θα ονομάζαμε «τρίτο φύλο», δήλωσε ο Dias, εξηγώντας ότι ο Wigudun είναι τόσο γυναίκα όσο και άνδρας.
