Το σημερινό Doodle του Google τιμά τη Μέρα των Ερωτευμένων, τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι μια γιορτή που λαμβάνει χώρα τις 14 Φεβρουαρίου. Η ημέρα εορτάζεται από πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, αν και... προφανώς δεν είναι ημέρα αργίας.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ξεκίνησε ως ο λειτουργικός εορτασμός ενός ή περισσότερων Χριστιανών μαρτύρων που ονομάζονταν Βαλεντίνοι. Πολλές ιστορίες μαρτυρίων δημιουργήθηκαν για διάφορους Βαλεντίνους οι οποίες έλαβαν χώρα 14 Φεβρουαρίου και προστέθηκαν αργότερα στους βίους των αγίων. Μια δημοφιλής αγιογραφική αναφορά του Αγίου Βαλεντίνου της Ρώμης αναφέρει ότι φυλακίστηκε επειδή πάντρευε στρατιώτες οι οποίοι απαγορεύονταν να παντρευτούν Χριστιανές, καθώς ο χριστιανισμός ήταν υπό διωγμό στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με το θρύλο, κατά τη φυλάκισή του, θεράπευσε την κόρη του φύλακά του, Αστέριου. Ένα καλλωπιστικό στοιχείο της ιστορίας αναφέρει ότι πριν την εκτέλεσή του της έγραψε ένα γράμμα υπογράφοντας «ο Βαλεντίνος σου». Σήμερα, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι επίσημη γιορτή στην Αγγλικανική κοινότητα και στη Λουθηρανική εκκλησία.
Η ημέρα συσχετίστηκε με την ημέρα των ερωτευμένων από τον Τζέφρι Τσόσερ στον ύστερο Μεσαίωνα, όταν άκμαζε η κουλτούρα του ιπποτικού έρωτα. Τον 18ο αιώνα στην Αγγλία εξελίχθηκε σε περίσταση κατά την οποία οι ερωτευμένοι εξέφραζαν την αγάπη τους με λουλούδια, δώρα ή ευχητήριες κάρτες. Στην Ευρώπη, κλειδιά του Αγίου Βαλεντίνου δίνονταν στους εραστές «ως ένα ρομαντικό σύμβολο και πρόσκληση για να τους ξεκλειδώσουν την καρδιά», καθώς και στα παιδιά, ώστε να απομακρύνουν την νόσο του αγίου Βαλεντίνου. Τον 19ο αιώνα οι χειρόγραφες κάρτες αντικαταστάθηκαν από μαζικής παραγωγής ευχητήριες κάρτες.
Επί έναν σχεδόν αιώνα, οι χιλιάδες των κατοίκων ή των περαστικών ετούτης της πόλης, χριστιανοί ορθόδοξοι και μη «παρήλαυναν» μπροστά από τα λείψανα ενός Αγίου, που αν μη τι άλλο, θα μπορούσε, εκτός από Άγιος προστάτης των ερωτευμένων, να είναι και Άγιος προστάτης της Λεσβιακής Οικονομίας.
Ο λόγος για τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου. Που βρισκόταν έως το 1990 μέσα στην καθολική Εκκλησιά της Μυτιλήνης, τη «Φραγκοκλησιά», στην οδό Ερμού, κάτω από την Αγία Τράπεζα. Το 1990 μεταφέρθηκαν από τον τότε εφημέριο της Καθολικής Εκκλησίας της Μυτιλήνης, φραγκισκανό μοναχό π. Τορκουάτο Μορίνη, καθώς λόγω έλλειψης πληρώματος της Εκκλησίας, δεν διέμενε πια στο νησί, αλλά στην Αθήνα και περιστασιακά εξυπηρετούσε και τη Μυτιλήνη.
Κάποια τμήματα από αυτά τα λείψανα τοποθετήθηκαν στο παρεκκλήσι του Τάγματος των Καπουτσίνων, το αφιερωμένο στους Αγίους Φραγκίσκο και Κλάρα, στην οδό Γκυιλφόρδου 7, στην πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα, και κάποια άλλα λέγεται πως στάλθηκαν στην έδρα της Καθολικής Εκκλησίας στη Ρώμη. Από όπου και είχαν ξεκινήσει το ταξίδι τους στην Ανατολή πριν δυο αιώνες… Πέρυσι τέτοιες μέρες επέστρεψαν στη Μυτιλήνη στην ανακαινισμένη καθολική Εκκλησία της Μυτιλήνης. Και από φέτος αποτελούν αφορμή για εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου των ερωτευμένων που θέλουν να είναι Άγιος… Μυτιληνιός.
Σύμφωνα με την αγιολογία των Καθολικών, ο πιθανότατα πρεσβύτερος Βαλεντίνος συνελήφθη στη Ρώμη όταν αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος Β’, ο επονομαζόμενος και Γότθος. Αφού βασανίστηκε, εκτελέστηκε δια αποκεφαλισμού στις 14 Φεβρουαρίου του 268 στην οδό Φλαμίνια. Οι σύντροφοί του τότε περισυνέλεξαν το αίμα του σε ένα γυάλινο φιαλίδιο και έθαψαν το σώμα του μαζί με το γυάλινο φιαλίδιο στις κατακόμβες της Αγίας Πρισκίλλας.
Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Παπαδάκης - Περιθωράκης, που έχει γράψει σχετική μελέτη, το νεκρό σώμα του Αγίου Βαλεντίνου, με την πάροδο του χρόνου, κατά κάποιο τρόπο, «λησμονήθηκε» σαν λείψανο, δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες και νέοι μάρτυρες και για αρκετούς αιώνες. Η ανάμνηση, όμως, του Μαρτυρίου του Αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης.
Το έτος 1815, τη γαλήνη των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου, που «ξεχασμένα» αναπαύονταν στη νεκρούπολη των κατακομβών, διέκοψαν τα βήματα του φύλακα των κατακομβών π. Πέτρου Κόμπι που έφτασε ακριβώς μπροστά στον σκαλισμένο στο τοίχωμα των κατακομβών τάφο με τη μισοσβησμένη επιγραφή: ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ.
Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1815, όταν πάπας στη Ρώμη ήταν ο Πίος ο 7ος, ο τότε βικάριος του καρδινάλιος Ιούλιος ντι Σομάλια, κατόπιν εντολής του ποντίφικα, επέτρεψε την αφαίρεση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου από τις κατακόμβες της Αγίας Πρίσκιλλας.
Τα συγκεκριμένα λείψανα δωρίθηκαν στον ιερέα ευγενή Ιωάννη-Βαπτιστή Longarini di S. Costanzo από το δουκάτο του Ουρμπίνο. Ο ιερέας αυτός ήταν παρεκκλησιάρχης και υμνωδός στο βασιλικό παρεκκλήσι του καθεδρικού ναού του Ispali στη Σεβίλλη της Ισπανίας.
Στη λειψανοθήκη, εκτός από τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, τοποθετήθηκε και το φιαλίδιο στο οποίο οι σύντροφοι του είχαν περισυλλέξει και τοποθετήσει το αίμα του από τον αποκεφαλισμό. Στην ίδια λειψανοθήκη, τοποθετήθηκε και μια συνοδευτική περγαμηνή αυθεντικότητας. Στη συνέχεια δε ασφαλίστηκε με ειδικές μεταξωτές κόκκινες κορδέλες, στερεωμένες και σφραγισμένες με βουλοκέρια της αρμόδιας εκκλησιαστικής Αρχής. Εκτός από την προαναφερθείσα εσωτερική περγαμηνή ας σημειωθεί πως υπάρχουν και εξωτερικά συνοδευτικά έγγραφα, όπου ανάμεσα στ’ άλλα και σύμφωνα με τη μελέτη του Δημητρίου Παπαδάκη - Περιθωράκη πάντα, αναφέρουν ότι: «στον νέο κάτοχο παραχωρείται το δικαίωμα φύλαξής τους, της δωρεάς σε άλλους, της μετακομιδής τους έξω από τη Ρώμη, της έκθεσης και δημόσιας απόδοσης τιμών από τους πιστούς και τοποθέτησής τους σε οποιαδήποτε εκκλησία, ευκτήριο οίκο ή παρεκκλήσι».
Κάπως έτσι και άρχισε το ταξίδι του συγκεκριμένου Αγίου Βαλεντίνου, ενός από τους 18 Αγίους της καθολικής Εκκλησίας με το ίδιο όνομα.
Τα λείψανα στη Μυτιλήνη
Για δεύτερη φορά μετά το 1815, τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου τα συναντάμε το 1907 στη Μυτιλήνη. Η Κοινότητα των Καθολικών της Μυτιλήνης ήταν ευάριθμη τότε με μέλη που εκκλησιάζονταν ανελλιπώς στον καθολικό ναό της Θεοτόκου στην οδό Ερμού, που είχε την επιμελητεία το Μοναχικό Τάγμα των Φραγκισκανών Ελασσόνων, προτού περάσει στη διαχείριση του άλλου Μοναχικού Τάγματος, των επίσης Φραγκισκανών Καπουκίνων.
Η Καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης, τότε εκκλησιαστικά υπαγόταν στον καθολικό επίσκοπο Χίου, και αυτός με τη σειρά του στον Καθολικό αρχιεπίσκοπο Σμύρνης.
Πώς έφθασαν τα λείψανα στη Μυτιλήνη παραμένει άγνωστο. Θεωρείται πως με τον θάνατο του παρεκκλησιάρχη και ευγενούς Ιωάννου - Βαπτιστού Longarini di S. Costanzo, τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου κληροδοτήθηκαν σε κάποιον από τους οικείους του, ο οποίος με τη σειρά του τα κληροδότησε σε κάποιον απόγονό του, που πιθανότατα θα μετανάστευσε στη Μυτιλήνη περί τα τέλη του 19ου αιώνα.
Γεγονός και μάλιστα βασιζόμενο σε επίσημα έγγραφα είναι ότι στις 26 Απριλίου του 1907, ο τότε καθολικός αρχιεπίσκοπος Σμύρνης Δομήνικος Μαρέγκος, στη διάρκεια μιας ποιμαντικής του επίσκεψης στη Μυτιλήνη, προέβη - ίσως και μετά από αίτημα - σε αυτοψία και αυθεντικοποίηση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου. Τα λείψανα είχαν τοποθετηθεί κάτω από το κεντρικό ιερό βήμα του καθολικού ναού της Μυτιλήνης, τα οποία πιθανότατα είχαν δοθεί προς φύλαξη από τον κάτοχό τους στον τότε εφημέριο της Μυτιλήνης.
Στη σύντομη, λοιπόν, έκθεση που ο αρχιεπίσκοπος συνέταξε, αναφέρει: «Στον καθένα ξεχωριστά, και σε όλους εκείνους που θα έχουν ενώπιόν τους αυτή μας την έκθεση, πιστοποιούμε ότι πραγματοποιήσαμε την κεκανονισμένη αυτοψία των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου Μάρτυρα και τα οποία επανατοποθετήσαμε στην ξύλινη λειψανοθήκη τους, εφοδιασμένη με τζάμι και επενδυμένη με έγχρωμο χαρτί. Την λειψανοθήκη τη σφραγίσαμε καλά και την ασφαλίσαμε με μεταξωτή ταινία, προσεπισφραγίζοντάς την με τη δική μας σφραγίδα».
Εκτός, όμως, απ’ αυτό το επίσημο αρχιεπισκοπικό ντοκουμέντο αυθεντικοποίησης, σώζεται και ιδιόχειρο σημείωμα του τότε καθολικού εφημερίου Μυτιλήνης π. Βίτου-Ροβέρτου, όπου μεταξύ των άλλων επιβεβαιώνεται με ημερομηνία «Μυτιλήνη 1.5.1907» η πραγματοποιηθείσα αυτοψία: «…ο Σεβασμιότατος αρχιεπίσκοπος Σμύρνης πραγματοποίησε αυτοψία στα τίμια λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, από τα οποία κράτησε τμήματα προορισμένα για τη Ρώμη, τη Σμύρνη και τη δωρήτρια οικογένεια…». Τελευταία κάτοχος των τιμίων λειψάνων ήταν η Λουκία Θεοφανοπούλου Bongigli, η οποία τα δώρησε στον καθολικό ναό της Μυτιλήνης.
Και τα λείψανα ξεχάστηκαν μέχρι το 1990.
Και ξαφνικά στην Αθήνα
Όπως γράψαμε πριν, το έτος 1990, όταν εφημέριος του καθολικού ναού της Μυτιλήνης, υπερήλικας πια, ήταν ο φραγκισκανός μοναχός π. Τορκουάτο Μορίνη αποφάσισε να τη μετακομιδή των τιμίων λειψάνων από τον ναό της Μυτιλήνης στον ναό Αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας των Ιταλών, στην οδό Γκυϊλφόρδου 7, στην Αθήνα. Για πολλούς παραμένει ανεξήγητη η «εχεμύθεια» του τότε εφημερίου Μυτιλήνης π. Τορκουάτου σχετικά με την ύπαρξη αυτών των λειψάνων στο ναό της Μυτιλήνης, την οποία δεν είχε κοινοποιήσει σε κανένα, και μάλιστα σε μια εποχή που η φήμη του Αγίου Βαλεντίνου σαν προστάτη των ερωτευμένων είχε αρχίσει να φθάνει στα πέρατα του κόσμου. Κάτι που αν μη τι άλλο θα αποτελούσε και δόξα για τον άδειο και ξεχασμένο καθολικό ναό του στη Μυτιλήνη.
Ίσως και να ήθελε ο Μοναχός να μην συνδεθεί ο Άγιος με την εμπορικοποίηση που τότε είχε αρχίσει να συνδέεται μαζί του. Έφερε το λοιπόν κυριολεκτικά κρυφά τα λείψανα από τη Μυτιλήνη στην Αθήνα. Με κάθε «μυστικότητα», τα τοποθέτησε κάτω από την Αγία Τράπεζα του εσωτερικού παρεκκλησίου του ναού των ιταλών στην πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα. Το 1994 και μετά το θάνατο του π. Τορκουάτου η λειψανοθήκη βρέθηκε επιμελώς «κρυμμένη» από τον Δημήτριο Παπαδάκη Περιθωράκη. Ακόμα και το τζάμι της λειψανοθήκης ήταν καλυμμένο με ύφασμα, και το κιβώτιο με τα λείψανα έδιδε την εντύπωση ότι περιείχε μάλλον κάποια ιερά σκεύη, παρά τα λείψανα του πασίγνωστου πλέον σε όλο τον κόσμο Μάρτυρα Βαλεντίνου!
Όποιοι -λίγοι- ξέρουν την ύπαρξη τους περνούσαν στις 14 Φεβρουαρίου από το καθολικό παρεκκλήσι στην πολύβουη πλατεία Βικτωρίας και παίρναν κάτι σαν «δώρο» ένα τριαντάφυλλο. Στη Μυτιλήνη η καθολική «φραγκοκλησιά» όπου ο Άγιος Βαλεντίνος αναπαύθηκε επί έναν αιώνα παρέμεινε κλειστή.
Και φεστιβάλ
Τα τελευταία δυο χρόνια και δεδομένης της ανακαίνισης του ναού αλλά και της αναβίωσης της καθολικής Κοινότητας της Μυτιλήνης τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου επέστρεψαν στη Μυτιλήνη. Μάλιστα ο Δήμος Λέσβου φέτος, πραγματοποιεί διήμερο φεστιβάλ με τίτλο «ο Άγιος Βαλεντίνο της Μυτιλήνης 2016». Συγκεκριμένα, ο Δήμος Λέσβου και οικονομικοί φορείς του νησιού όπως το Επιμελητήριο, ο Εμπορικός Σύλλογος και η Ένωση ξενοδόχων προσκαλούν:
1. όλα όσα ζευγάρια από κάθε τόπο επιθυμούν να παντρευτούν στην «πρωτεύουσα» πόλη της αλληλεγγύης και της αγάπης, να έλθουν προκειμένου, σε μία ομαδική γαμήλια τελετή, να τελέσουν τους γάμους τους στη Μυτιλήνη, και
2. τα ζευγάρια από όλη τη χώρα, που γιορτάζουν τον Αργυρό, το Χρυσό και τον Αδαμάντινο Ιωβηλαίο – μακροβιότερο γάμο (25, 50 και πέραν των 50 χρόνων έγγαμου βίου, αντίστοιχα), να συμμετέχουν στον πανελλήνιο διαγωνισμό επιλογής τριών ζευγαριών – νικητών, που προσκεκλημένα θα φιλοξενηθούν στη Μυτιλήνη (δωρεάν εισιτήρια ταξιδιού, διαμονή τριών διανυκτερεύσεων, διατροφή και ξεναγήσεις), προκειμένου να τιμηθούν.
Στον διαγωνισμό, μπορούν να λάβουν μέρος, ζευγάρια που έχουν παντρευτεί τα έτη 1991 (Αργυρός Ιωβηλαίος), 1966 (Χρυσός Ιωβηλαίος), καθώς και ζευγάρια που έχουν παντρευτεί πριν το 1966 (Αδαμάντινος Ιωβηλαίος – μακροβιότερος γάμος).
Τα τρία ζευγάρια που θα επιλεγούν, θα είναι:
α) αυτό, του οποίου ο γάμος έχει τελεστεί την ίδια ή την πλησιέστερη με τη 14η Φεβρουαρίου 1991 ημερομηνία,
β) αυτό, του οποίου ο γάμος έχει τελεστεί την ίδια ή την πλησιέστερη με τη 14η Φεβρουαρίου 1966 ημερομηνία, και
γ) αυτό, με το μακροβιότερο γάμο.
Επίσης, στο πλαίσιο του εορτασμού του Αγίου Βαλεντίνου στη Μυτιλήνη, έχουν προγραμματιστεί πολλές θρησκευτικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως:
- Την παραμονή του Αγίου Βαλεντίνου (Σάββατο, 13 Φεβρουαρίου 2016 και ώρα 12 το μεσημέρι), στην αγορά της πόλης και μέσα σε ένα διαμορφωμένο εορταστικό περίγυρο - πανηγυρικό σκηνικό, θα διαδραματιστούν διάφορα καλλιτεχνικά δρώμενα, με αναφορά στις γαμήλιες τελετές και τον έρωτα. Με αρκετές εκπλήξεις για όλα τα ερωτευμένα ζευγάρια κάθε ηλικίας, θα δημιουργηθεί μια μοναδική γιορτινή ατμόσφαιρα, για μικρούς και μεγάλους.
- Το απόγευμα της ίδιας μέρας (ώρα 6 μ.μ.), στον Καθολικό Ναό Μεταστάσεως Θεοτόκου (Φραγκοκκλησιά), χoροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Νάξου, Τήνου, Άνδρου, Μυκόνου και Μητροπολίτη παντός Αιγαίου κ. Νικολάου, θα τελεστεί ο πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός. Μετά το πέρας της Ακολουθίας του Εσπερινού, θα ακολουθήσει κατανυκτική λιτάνευση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου, με κάθε τιμή στο κέντρο της πόλης.
- Το βράδυ της ίδιας μέρας, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης (ώρα 8.30 μ.μ.), θα πραγματοποιηθεί “συναυλία αγάπης” με ερωτικά τραγούδια και χορούς latin, tango, vals, κ.α. Παράλληλα, θα υπάρχει έκθεση ζαχαροπλαστών, με παρουσίαση του πατροπαράδοτου «γεμάτου», που στη Λέσβο αποτελεί το γλύκισμα των αρραβώνων, του γάμου και της αγάπης, ενώ στο κοινό θα προσφερθούν μπουκέτα από «κατμέρια» (μοσχομυριστά ζουμπούλια, τα κατεξοχήν λουλούδια της εποχής στη Λέσβο). Από το Δήμαρχο Λέσβου, θα τιμηθούν τα τρία ζευγάρια – νικητές του διαγωνισμού, που προσκεκλημένα θα έρθουν στη Μυτιλήνη για να γιορτάσουν τον Αργυρό, το Χρυσό και τον Αδαμάντινο Ιωβηλαίο – μακροβιότερο γάμο (25, 50 και πέραν των 50 χρόνων, αρμονικού και ευτυχισμένου έγγαμου βίου αντίστοιχα).
- Ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου (Κυριακή, 14 Φεβρουαρίου 2016, ώρα 11 π.μ.), στον Καθολικό Ναό Μεταστάσεως Θεοτόκου (Φραγκοκκλησιά), θα τελεστεί πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και κοπή της βασιλόπιτας της Ενορίας, στον προαύλιο χώρο του ναού. Στη συνέχεια τα μελλόνυμφα ζευγάρια, θα ξεναγηθούν στα σπουδαιότερα αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία.
- Το απόγευμα της ίδιας μέρας, στην αίθουσα τελετών του Δημαρχείου (ώρα 6 μ.μ.), θα πραγματοποιηθεί η ομαδική γαμήλια τελετή όλων των ζευγαριών, από το Δήμαρχο Λέσβου, Σπύρο Γαληνό. Θα ακολουθήσει η κοπή της γαμήλιας τούρτας. Στους νεόνυμφους, θα χορηγηθούν ειδικά αναμνηστικά διπλώματα και πλακέτες, ενώ όλοι οι συνοδοί των ζευγαριών, θα κεραστούν με το “γεμάτο”, το γλύκισμα του “Αγίου Βαλεντίνου … της Μυτιλήνης”. Όσα ζευγάρια επιθυμούν, θα έχουν τη δυνατότητα να τελέσουν και θρησκευτικό γάμο (ορθόδοξο ή καθολικό).
Η καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης
Στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αλλά και στη Σμύρνη, ήδη από τις αρχές - κυρίως - του 18ου αιώνα, εγκαταστάθηκε πλήθος Ευρωπαίων (Ιταλών, Μαλτέζων, Γάλλων, Ισπανών κ.λπ.) με πολλές ιδιότητες. Των εμπόρων, των ναυτικών, των προξένων, ακόμα και των τυχοδιωκτών. Λόγω των ευμενών πολιτικών και οικονομικών συνθηκών, ρίζωσαν στην περιοχή.
Με την πάροδο, όμως, του χρόνου, όλοι αυτοί έχαναν την εθνική τους συνείδηση, αλλά και τη γλώσσα τους ξεχνούσαν, αφού βαθμιαία γίνονταν κάτοχοι της ελληνικής, και αυτή τη γλώσσα με στοιχεία της δικής τους χρησιμοποιούσαν στις συναλλαγές τους.
Αυτοί ήταν οι περίφημοι φραγκολεβαντίνοι∙ δηλαδή οι Ευρωπαίοι κάτοικοι της Εγγύς Ανατολής. Συνδετικός κρίκος όλων των ετερόκλητων αυτών Ευρωπαίων ήταν η κοινή καθολική πίστη, με επίκεντρο τους πολυάριθμους ναούς τους. Το ζήτημα, της συγκράτησης αυτών των Ευρωπαίων καθολικών στο δόγμα τους, ήταν πρωταρχικό, και ανέκαθεν βασάνιζε την ηγεσία της Καθολικής Εκκλησίας, γι’ αυτό και η αποστολή και εγκατάσταση Δυτικών μοναχικών Ταγμάτων στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο, εκεί δηλαδή όπου υπήρχε καθολικό στοιχείο.
Οι Ευρωπαίοι αυτοί συνήθως κατοικούσαν σε ιδιαίτερες συνοικίες, τους λεγόμενους φραγκομαχαλάδες. Τέτοιους συναντάμε στη Θεσσαλονίκη, τη Σμύρνη, στη Χίο, στη Μυτιλήνη στην περιοχή του κάτω Κιοσκιού, , με δικά τους νεκροταφεία, σχολεία κ.λπ. Φράγκικο νεκροταφείο, υπήρχε και στη Μυτιλήνη, που σύμφωνα με την Καθολική Εκκλησία «κάποια Δημοτική Αρχή της Μυτιλήνης, για ανεξήγητους λόγους, θεώρησε καλό να ισοπεδώσει και να δημιουργήσει παιδική χαρά!».
Μετά το 1912, όταν και η Μυτιλήνη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα η καθολική κοινότητα του νησιού συνέχιζε την ύπαρξή της συσπειρωμένη γύρω από τον ναό της. Ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, όμως, και κυρίως η μετακατοχική περίοδος με τα τόσα προβλήματα, επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα.
Την αναχώρηση του φραγκισκανού μοναχού π. Τορκουάτο Μορίνη στην Αθήνα σήμανε και το ουσιαστικό κλείσιμο του ναού που «λειτουργούσε» πια μόνο για κάποια κηδεία κάποιου από τους ελάχιστους καθολικούς της Μυτιλήνης.
Σήμερα και λόγω των οικονομικών μεταναστών αλλά και των Ευρωπαίων που επέλεξαν να κατοικούν στη Λέσβο η καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης ξανανθίζει. Υπάγεται στον καθολικό αρχιεπίσκοπο Νάξου-Τήνου, και πλέον διαθέτει και εφημέριο τον π. Λέοντα.
Γιατί ο Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων;
Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων…
Ο άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, λέγεται πως κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους, λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους.
Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.
Περά από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου· άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή.
Οι Ορθόδοξοι Άγιοι Βαλεντίνοι
Μια μέρα πριν από την γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, την περίφημη 14η Φεβρουαρίου, η ορθόδοξη εκκλησία τιμά τους αποστόλους Ακύλα και Πρίσκιλλα, που θεωρούνται ή ορθόδοξη απάντηση στον καθολικό Βαλεντίνο.
Η γιορτή τους δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή και τα τελευταία χρόνια είχε μνημονευθεί από τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο.
Πρόκειται για ένα αγαπημένο ζευγάρι Ιουδαίων που μαρτύρησαν την εποχή του Νέρωνα.
Η μνήμη τους γιορτάζεται στις 13 Φεβρουαρίου και η ιστορία τους είναι συγκινητική. Όταν εκδιώχθηκαν από την Ρώμη όλοι οι Ιουδαίοι, λόγω των αναταραχών στις συναγωγές για τον Ιησού, ο Ακύλας, σκηνοποιός στο επάγγελμα και η γυναίκα του Πρίσκιλλα αναγκάστηκαν και αυτοί να φύγουν για την Κόρινθο.
Το κανονικό όνομα της Πρίσκιλλας ήταν Πρίσκα που στα λατινικά θα πει Εκλεκτή (priscus=εκλεκτός, στα λατινικά).
Στην Κόρινθο τους συναντά ο Απόστολος Παύλος και όπως αναφέρεται στις Πράξεις ΙΗ', "Αχώρησε από την Αθήνα και ήρθε στην Κόρινθο. Και βρήκε κάποιον Ιουδαίο με το όνομα Ακύλας, Πόντιος στο γένος, που είχε έρθει πρόσφατα από την Ιταλία, και την Πρίσκιλλα τη γυναίκα του, γιατί είχε διατάξει ο Κλαύδιος να αναχωρήσουν όλοι οι Ιουδαίοι από τη Ρώμη, και προσήλθε σ αυτούς. Και επειδή ήταν ομότεχνος, έμενε κοντά τους και εργαζόταν, γιατί ήταν σκηνοποιοί στην τέχνη ...".
Ο Απόστολος Παύλος μένει μαζί τους για 16 μήνες και τους διδάσκει Τον λόγο Του Ιησού. Στη συνέχεια τον ακολουθούν στην Έφεσο της Μικράς Ασίας όπου ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα αγαπημένοι και ευσεβείς, διαδίδουν τον Χριστιανισμό.
Από εκεί επιστρέφουν στη Ρώμη για να συνεχίσουν να διδάσκουν τον λόγο του θεού, μέχρι τον μαρτυρικό τους θάνατο.
Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα έμειναν ενωμένοι και αγαπημένοι μέχρι και την τελευταία στιγμή αφού σύμφωνα με την Ακολουθία του Όρθρου όταν ο Ακύλας είδε την γυναίκα του να αποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί είπε : "Μπορώ να μην φανώ άνδρας εγώ, ανάλογα προς την γυναίκα μου ανδρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό για την Πίστη του Χριστού;" και την ακολούθησε στον θάνατο!
Ο Άγιος Υάκινθος
Η σύγχρονη λατρεία του Ακύλα ξεκινά από τα Ανώγεια της Κρήτης Ως Άγιος της αγάπης, των ερωτευμένων ζευγαριών και της νεότητας έχει προβληθεί ο Υάκινθος, που εορτάζει στις 3 Ιουλίου.
Ο Άγιος Υάκινθος υπήρξε, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, θαλαμηπόλος του αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος του ζήτησε να απαρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος αρνήθηκε και φυλακίστηκε 12 χιλιόμετρα νότια από τα Ανώγεια της Κρήτης, στην ορεινή περιοχή Φούρνοι, όπου του έδιναν φαγητά ποτισμένα με το αίμα ζώων που είχαν θυσιαστεί σε είδωλα.
Ο Άγιος αρνήθηκε το φαγητό 40 ημέρες και τελικά πέθανε από ασιτία το 98 μ.Χ., σε ηλικία 20 ετών. Οι φρουροί του βρήκαν στο κελί του αγγέλους που κρατούσαν λαμπάδες να τον στεφανώνουν. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός, κατά την ελληνορθόδοξη παράδοση, έδωσε εντολή να πετάξουν το λείψανό του στα θηρία, αλλά το φύλασσαν άγγελοι και τα θηρία δεν το πείραξαν.
Τελικά, το λείψανο τάφηκε στην πατρίδα του, την Καισάρεια, από έναν συγκλητικό που του ξαναέδωσε το φως του. Παράλληλα, το όνομα Υάκινθος είναι συνυφασμένο και με τα πανάρχαια ήθη. Προς τιμήν του γίνονταν κάθε χρόνο γιορτές στην Τύλισσο, στη Μεσσηνία και τη Σπάρτη.
Γιόρταζαν το θάνατο και την ανάστασή του, καθώς θεωρούνταν ένας προελληνικός θεός της βλάστησης και της γονιμότητας. Η σύγχρονη λατρεία του Αγίου ξεκινά από τα Ανώγεια της Κρήτης, με τα Υακίνθεια, και εξαπλώνεται σιγά - σιγά σε όλη την Ελλάδα. Θεωρείται ο Άγιος του έρωτα, των αγνών αισθημάτων, της δημιουργίας και της έμπνευσης.
Ειδικότερα, όσοι προτιμούν να γιορτάζουν τον κατά την κρητική παράδοση Έλληνα Άγιο της αγάπης επισκέπτονται το ναό του Αγίου Υακίνθου, ένα λιτό, κυκλικό, πέτρινο κρητικό ναό που είναι κτισμένος σε υψόμετρο 1.200, στον Ψηλορείτη. Στα Υακίνθεια, σε ένα συγκερασμό της αρχαιοελληνικής και της χριστιανικής γιορτής, κάθε καλοκαίρι, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, τιμώνται η νιότη και η αγάπη, με πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, που διαρκούν τρεις ημέρες. Έχουν εξελιχθεί, μάλιστα, σε θεσμό και αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών και μουσικών από την Κρήτη και άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και όλη τη Μεσόγειο.
Στο μουσικό κομμάτι των εκδηλώσεων έντονη είναι η σφραγίδα του Λουδοβίκου των Ανωγείων, διοργανωτή των Υακινθείων από το 1998, που με το δικό του ιδιαίτερο, χαρισματικό τρόπο τραγουδά τον έρωτα και την προσδοκία του. Όπως δηλώνει στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, "ο Άγιος Υάκινθος με τον Βαλεντίνο δεν είναι διαφορά αντίθεσης, απλά διαφορά. Στον Βαλεντίνο κόβουνε τα τριαντάφυλλα και τα προσφέρουνε για αγάπη στα κορίτσια τους. Εμείς παίρνουμε το χέρι του κοριτσιού και το οδηγούμε εκεί που είναι τα τριαντάφυλλα και του τα δείχνουμε, δεν τα κόβουμε ποτέ.
Ο Άγιος Υάκινθος δεν είναι ο Άγιος των ερωτευμένων, αλλά εκείνων που έχασαν και εκείνων που ελπίζουν να βρουν την αγάπη. Ο έρωτας, έτσι κι αλλιώς, είναι θεϊκή επίσκεψη και η ζωή, γενικότερα, μια γιορτή, όπου είμαστε όλοι καλεσμένοι. Επτακόσιες είκοσι χιλιάδες (720.000) ώρες που είναι τα 80 χρόνια ζωής δεν είναι αρκετές για να γεράσουμε. Ό Άγιος Υάκινθος είναι ο άγιος της μοναξιάς, του συγκρατημένου πάθους"
