Ο όρος επιστήμη με την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωμένο σώμα της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. "Ο πρώτος αυτός ορισμός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνομιλητές αναφέρει ότι "έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου", δηλαδή η επιστήμη αποτελεί βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση. Πολλές από τις ανθρώπινες προκαταλήψεις γύρω από τον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν έχουν αμφισβητηθεί κατά καιρούς από τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις.
Στη σύγχρονη εποχή, ο όρος είναι πιο περιορισμένος και δηλώνει το σύστημα απόκτησης γνώσης με βάση την επιστημονική μεθοδολογία που βασίζεται στην επιστημονική έρευνα, καθώς και στην οργάνωση και ταξινόμηση της αποκτώμενης με αυτόν τον τρόπο γνώσης"
γράφει η Wikipedia.
Κι όμως πολλές επιστημονικές ανακαλύψεις προέκυψαν… εντελώς τυχαία.
Ας γνωρίσουμε μερικές από αυτές, στη λίστα που ακολουθεί:
1. Πενικιλίνη
Η ανακάλυψη της πενικιλίνης –μια ομάδα αντιβιοτικών που αντιμετωπίζουν αρκετές βακτηριακές λοιμώξεις- προέκυψε κατά λάθος, γράφει ο Darren Orf στο popularmechanics.com. Ο σκοτσέζος βιολόγος Alexander Fleming πήρε την αυγουστιάτικη άδειά του από το εργαστήριό του, όπου μελετούσε το σταφυλόκοκκο. Όταν επέστρεψε στις 3 Σεπτεμβρίου το 1928 ο οξυδερκής επιστήμονας ανακάλυψε ένα παράξενο μύκητα σε μια καλλιέργεια που είχε αφήσει εκεί. Ένα μύκητα, που είχε σκοτώσει όλα τα βακτήρια στην καλλιέργεια.
Η σύγχρονη ιατρική άλλαξε μια για πάντα εκείνη τη στιγμή.
2. Ο φούρνος μικροκυμάτων
Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζεται για να κάνει κανείς ένα τεράστιο άλμα στο χώρο των επιστημών είναι… ένα σνακ. Ο Percy Spencer, ένας αμερικανός μηχανικός κι εφευρέτης που εργαζόταν στην εταιρεία Raytheon, μια μέρα ενώ κατασκεύαζε μάγνητρα για ραντάρ, παρατήρησε ότι η σοκολάτα που είχε στην τσέπη του έλιωσε.
Το 1945 μετά από μερικά ακόμη πειράματα ο Spencer εφηύρε τον πρώτο φούρνο μικροκυμάτων.
3. Velcro (τα γνωστά σε όλους μας "σκρατς")
Ο ελβετός μηχανικός Georges de Mestral μια μέρα του 1941 που είχε βγάλει το σκύλο του βόλτα παρατήρησε, ότι τόσο στο παντελόνι του, όσο και στο τρίχωμα του σκύλου του είχαν κολλήσει αγριάδες. Παρατηρώντας καλύτερα τα κομματάκια, είδε ότι αποτελούνταν από μικροσκοπικά "αγκίστρια" τα οποία προσκολλούνταν σε οτιδήποτε είχε το σχήμα θηλιάς. Τότε, σκέφτηκε ότι αν μπορούσε να το αναπαράγει αυτό τεχνητά… ίσως βρισκόταν μπροστά σε κάτι καλό.
Και κάπως έτσι προέκυψε το Velcro.
Οι πρώτοι που εκμεταλλεύτηκαν το νέο αυτό υλικό ήταν οι επιστήμονες της NASA. Σήμερα, υπάρχει από τσάντες και παπούτσια, μέχρι σε ρούχα και άλλα πολλά αντικείμενα.
4. Η Μεγάλη Έκρηξη
Οι Arno Penzias και Robert Wilson, από το εργαστήριο Bell Telephone Laboratories στο Murray Hill του Νιου Τζέρσεϊ ενώ κατασκεύαζαν ένα ραδιοφωνικό δέκτη (κεραία) το 1965 έπιασαν υψηλότερες θερμοκρασίες (ακτινοβολία) από αυτές που περίμεναν. Αρχικά, πίστεψαν ότι αυτή η ανωμαλία οφειλόταν στα περιστέρια και τις κουτσουλιές που άφηναν πίσω τους, όμως παρότι καθάρισαν και… εξαφάνισαν τα περιστέρια που είχαν φωλιάσει μέσα στην κεραία, η "ανωμαλία" αυτή επέμενε. Την ίδια περίοδο, μια ερευνητική ομάδα από το πανεπιστήμιο Πρίνστον, με επικεφαλής τον Robert Dicke, προσπαθούσε να βρει αποδείξεις για την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου.
Οι ερευνητές συνειδητοποίησαν, ότι αυτό που έψαχναν το είχαν ανακαλύψει οι Penzias και Wilson.
5. Teflon
Το 1938 ο Roy Plunkett, επιστήμονας που εργαζόταν στην εταιρεία DuPont, αναζητούσε τρόπους για να κάνει τα ψυγεία πιο φιλικά στα νοικοκυριά και να αντικαταστήσει τα –τότε- ψυκτικά, που ήταν κατά κύριο λόγο η αμμωνία, το διοξείδιο του θείου και το προπάνιο. Όταν άνοιξε τη δεξαμενή σε ένα δείγμα που επεξεργαζόταν, ανακάλυψε ότι το πειραματικό αέριο είχε εξαφανιστεί και πως είχε απομείνει ένα περίεργο υλικό που γλιστρούσε, το οποίο ήταν ανθεκτικό στην υπερβολική θερμότητα και τα χημικά.
Τη δεκαετία του 1960 το Teflon άρχισε να χρησιμοποιείται στα κουζινικά σκεύη.
6. Βουλκανισμένο καουτσούκ
Στη δεκαετία του 1830, το φυσικό καουτσούκ ήταν μια δημοφιλής ουσία για αδιάβροχα παπούτσια και μπότες, αλλά η αδυναμία του να αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και την υπερβολική ζέστη, είχε ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να το εγκαταλείψουν σύντομα προς απογοήτευση των κατασκευαστών.
Ορισμένοι άρχισαν να εκφράζουν την άποψη, ότι το καουτσούκ δεν είχε μέλλον, κάτι με το οποίο ο Charles Goodyear διαφωνούσε κάθετα. Μετά από πολλά χρόνια δοκιμών και λαθών, ο επιστήμονας έκανε τη μεγαλύτερη ανακάλυψή του… κατά λάθος!
Το 1839 ενώ παρουσίαζε το τελευταίο του πείραμα, έριξε κατά λάθος το καουτσούκ σε μια καυτή σόμπα. Ανακάλυψε μια καρβουνιασμένη, σαν δέρμα ουσία, η οποία ήταν ελαστική. Το καουτσούκ είχε μόλις γίνει αδιάβροχο.
Ο ίδιος, βέβαια δεν κατάφερε να καρπωθεί τα οφέλη της ανακάλυψής του και πέθανε έχοντας χρέη 200 χιλιάδων δολαρίων. Το όνομα και ο θρύλος του ζουν ωστόσο μέσα από την εταιρεία Goodyear Tire and Rubber Company, η οποία πήρε το όνομά της από αυτόν, 40 χρόνια μετά το θάνατό του.
7. Coca-Cola
Ο φαρμακοποιός John Pemberton ήθελε να βρει ένα τρόπο να θεραπεύσει τον πονοκέφαλο. Χρησιμοποίησε δύο κύρια συστατικά: φύλλα κόκας και καρπούς cola. Όταν ο βοηθός του στο εργαστήριο να ανέμιξε κατά λάθος με ανθρακούχο νερό… το αποτέλεσμα ήταν η πρώτη κόκα κόλα του κόσμου!
Φυσικά, με το πέρασμα των χρόνων η εταιρεία πειραματίστηκε με τη συνταγή, την οποία και κρατά ως επτασφράγιστο μυστικό. Όσο για τον Pemberton, εκείνος πέθανε δύο χρόνια μετά την ανακάλυψή του και δεν έμαθε ποτέ ότι μίγμα που "γέννησε" έγινε το πιο δημοφιλές αναψυκτικό στον κόσμο.
8. Βιάγκρα
Η φαρμακευτική εταιρεία Pfizer ανέπτυξε μια φαρμακευτική ουσία, που ονομάστηκε UK92480, με σκοπό να βοηθήσει όσους έπασχαν από στηθάγχη. Το χάπι δεν ήταν αποτελεσματικό ως προς τον αρχικό στόχο, όμως οι δευτερεύουσες παρενέργειές του ήταν εντυπωσιακές.
Το χάπι έγινε γνωστό ως Βιάγκρα και… όλοι γνωρίζουν σε τι χρησιμεύει.