Τιμά τα 50 χρόνια των εργαλείων που οδήγησαν στο scratch
Ένα παιγνίδι με απλό προγραμματισμό και συλλογή... καρότων από λαγούς και κουνέλια διάλεξε η google για να τιμήσει τα 50 χρόνια των γλωσσών προγραμματισμού για παιδιά.
Ένα παιδί που μαθαίνει προγραμματισμό, εφοδιάζεται με ικανότητες που θα του είναι χρήσιμες στο μέλλον, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που θα διαλέξει να ακολουθήσει.
Το ερώτημα για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς είναι αν αξίζει τον κόπο να καθοδηγήσουμε τα παιδιά μας σε αυτή την δραστηριότητα. Αν αξίζει ο μικρός μαθητής να κάνει κάτι άλλο στον υπολογιστή από το να παίζει ατέλειωτες ώρες από το να δημιουργεί εικονικές πραγματικότητες στο facebook, να χαζεύει άσκοπα στο διαδίκτυο, ή να βυθίζεται επικίνδυνα σε ηλεκτρονικά παιχνίδια – πλατφόρμες. Αν αξίζει να προσεγγίσουμε τη σχέση παιδιού – υπολογιστή από μια θετική και δημιουργική σκοπιά, και όχι από ατελέσφορες απαγορεύσεις ή από αλόγιστες παραχωρήσεις.
Τα εκπαιδευτικά συστήματα παραμένουν ιεραρχικά, τυποποιημένα, αξιολογικά, βαρετά, ταξικά. Αυτήν την αντίφαση και σχιζοφρένεια του συστήματος, ανάμεσα σε αυτό που είναι και σε αυτό που θέλει να γίνει, την πληρώνουν πρώτοι και καλύτεροι οι μαθητές και σίγουρα οι εκπαιδευτικοί και όλα τα άλλα θύματα των «εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων». Υπάρχουν πολλοί και πολύ ουσιαστικοί λόγοι που θα έπρεπε το Computing να εδραιωθεί ως υποχρεωτικό μάθημα στα σχολεία. Δεν χρειαζόμαστε τετριμμένα επιχειρήματα που το μόνο που θα καταφέρουν είναι να προκαλέσουν σύγχυση. Το σίγουρο είναι ότι το Computing (η Επιστήμη των Υπολογιστών) έχει οφέλη που ξεπερνούν την σφαίρα της τεχνολογίας.
Τι χρησιμεύει ο προγραμματισμός στα μικρά παιδιά;
Καταρχήν είναι ασχολία ευχάριστη και διασκεδαστική. Είναι η πραγματική έννοια της “δημιουργίας”, της “παιγνιώδους δραστηριότητας”, της αίσθησης ότι “ορίζω τι θα κάνει το μηχάνημα”. Δεν έχει καμιά σχέση με το βαρετό και βλακωδώς επαναληπτικό πάτημα των πλήκτρων ή του ποντικιού, που απαιτεί η συντριπτική πλειοψηφία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Το ενδιαφέρον εκτινάσσεται κατακόρυφα. Είναι άλλωστε μια δραστηριότητα άγνωστη στην συντριπτική πλειοψηφία των μικρών μαθητών. Κι όμως τα παιδιά της Τρίτης και Τετάρτης Δημοτικού μπορούν να έχουν μια πρώτη συναρπαστική επαφή με παιδικές γλώσσες προγραμματισμού, αλλάζοντας καθοριστικά την οπτική, την ψυχολογία, την αντίληψή τους για τους υπολογιστές. Τα παιδιά μπαίνουν στη θέση του “προγραμματιστή” και όχι απλά του “χρήστη”.
Τι είναι το scratch
Το Scratch είναι μια διερμηνευόμενη δυναμική οπτική γλώσσα προγραμματισμού βασισμένη και υλοποιημένη σε Squeak. Όντας δυναμική, επιτρέπει σε αλλαγές του κώδικα ακόμη και κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των προγραμμάτων. Έχει ως στόχο τη διδασκαλία εννοιών προγραμματισμού σε παιδιά και εφήβους και να τους επιτρέψει να δημιουργήσουν παιχνίδια, βίντεο και μουσική. Μπορεί να μεταφορτωθεί δωρεάν και χρησιμοποιείται σε μια ευρεία ποικιλία δράσεων εντός και εκτός του σχολείου ανά τον κόσμο.
Το όνομα Scratch παραπέμπει στην τεχνική του scratching στα παλαιά πικάπ, και αναφέρεται τόσο στη γλώσσα όσο και στην υλοποίηση της. Η ομοιότητα προς το scratching στη μουσική είναι η εύκολη επαναχρησιμοποίηση κομματιών: στο Scratch όλα τα αλληλεπιδραστικά αντικείμενα, γραφικά και ήχοι μπορούν εύκολα να εισαχθούν σε ένα νέο πρόγραμμα και να συνδυαστούν με νέους τρόπους. Έτσι οι αρχάριοι μπορούν να λάβουν γρήγορα αποτελέσματα και αποκτούν κίνητρο να προσπαθήσουν περαιτέρω.
Ο ιστότοπος δείχνει ταχεία ανάπτυξη της κοινότητας του Scratch: από το Μάρτιο 2007 ως τον Ιούνιο 2008, άνω των 119,000 λογαριασμών έχουν καταχωρηθεί, με άνω των 148,000 έργων να έχουν φορτωθεί. Η ταχέως αυξανόμενη διεθνής κοινότητα έχει μεταφράσει το Scratch σε διάφορες γλώσσες, με περισσότερες υπό εξέλιξη.
Η δημοτικότητα του Scratch στην εκπαίδευση οφείλεται στην ευκολία με την οποία μπορούν να δημιουργηθούν προγράμματα: οι εντολές και οι δομές δεδομένων είναι απλές και είναι τουλάχιστον μερικά γραμμένες στην καθομιλουμένη, και η δομή του προγράμματος μπορεί να σχεδιαστεί όπως ένα παζλ, με αποσπώμενα κομμάτια κώδικα που μπορούν να μετακινηθούν και προσαρμοστούν μαζί.
