Τι νόημα έχει ένα ακόμη βιβλίο για τον Καβάφη;

Με αυτό το ερώτημα στον πρόλογο του βιβλίου των 119 σελίδων, με τίτλο «Η μέθοδος του Κ.Π. Καβάφη», ξεκινάει ο Γιώργος Βαρθαλίτης τη συνάθροιση των κειμένων του για τον αιώνιο Αλεξανδρινό

Τι νόημα έχει ένα ακόμη βιβλίο για τον Καβάφη; Με αυτό το ερώτημα στον πρόλογο του βιβλίου των 119 σελίδων, με τίτλο «Η μέθοδος του Κ.Π. Καβάφη», ξεκινάει ο Γιώργος Βαρθαλίτης τη συνάθροιση των κειμένων του για τον αιώνιο Αλεξανδρινό.

Πρόκειται για διεισδυτικά σημειώματα που δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά και νέα αδημοσίευτα που συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση του οίκου Γκούτενμπεργκ.

Ο μελετητής, γεννημένος το 1972 στην Κόρινθο, με σπουδές φιλολογίας στην Αθήνα και τη Χαϊδελβέργη, ποιητής και δοκιμιογράφος, απαντάει ότι προσπάθησε να φωτίσει το έργο του Καβάφη, συσχετίζοντάς το με τη λογοτεχνία της εποχής του. Εξηγεί ότι επιχειρεί να αφουγκραστεί τη μυστική συνομιλία των λογοτεχνημάτων που έχουν γεννηθεί σε μια κοινή ατμόσφαιρα και κυρίως ερευνώντας ορισμένους κορυφαίους Έλληνες και ξένους συγγραφείς όπως είναι ο Φλωμπέρ και ο Σικελιανός.

Τα κείμενα αφορούν τον Καβάφη και τη νέα ιστοριογραφία, την ηθοποιία και την ιστορική του φαντασία, τις τρεις εποχές της Αλεξάνδρειας, τη θεωρία περί κάλλους, τον συμβολισμό, τις συγκλήσεις και τις αποκλίσεις με τον συγκαιρινό του συγγραφέα αρχαιοπρεπών συγγραμμάτων Δημήτριο Βερναρδάκη, την νεκρομαντεία και την τέχνη της ειρωνείας. Και βέβαια, τα πολυσχολιασμένα θέματα του ελληνικού οράματος και τους αρχαίους μύθους.

Ένα ενδεικτικό παράθεμα για την περιώνυμη καβαφική απόσταση από το χριστιανικό δόγμα: «Το θρησκευτικό πανόραμα ελάχιστα απασχολεί τον Καβάφη. Δεν τον ενδιαφέρει μήτε η νεοπλατωνική φυσική, μήτε ο 'Αρειος, μήτε οι μεγάλες χριστολογικές έριδες. Όλα αυτά συνθέτουν απλώς το σκηνικό, το φόντο της ποίησής του. Το επίκεντρό της είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, η καθημερινή ζωή. Ο ποιητής τοποθετεί στη σκηνή όχι τους πρωταγωνιστές της ιστορίας (τον Αλέξανδρο, τον Πτολεμαίο, την Κλεοπάτρα) αλλά αυτούς που η ιστορία δεν καταδέχεται να σημειώσει: τον Μύρη, τον Ρέμωνα, τον Κλείτο».

Για τον περιλάλητο θαυμασμό του στον ελληνιστικό πολιτισμό: «Στην πραγματικότητα, είναι ποιητής της κατάρρευσης του ελληνιστικού κόσμου. Όσοι προσπάθησαν να αντιταχθούν στην μοιραία πορεία της ιστορίας αίρονται σε τραγικές φυσιογνωμίες. Όπως, λ.χ., ο Δημήτριος, ο Σωτήρ, που εξόριστος στην Ιταλία ζούσε με το όραμα της Συρίας που άφησε μικρός και προσδοκούσε, επιστρέφοντας, να την ανορθώσει στην πρωτινή της δόξα».

Ενδιαφέρουσα η αναφορά στον Καβάφη-αναγνώστη: «Διαπιστώνει κανείς από μια περιδιάβαση στους τίτλους της προσωπικής βιβλιοθήκης του πως ο Καβάφης ψυχαγωγείτο διαβάζοντας κυρίως γαλλικά μυθιστορήματα, όπως οι περισσότεροι αστοί της εποχής του. Η εικόνα επομένως που έχουμε ενός Καβάφη σκυμμένου σε παλιές περγαμηνές, είναι παραπλανητική. Υπάρχει και ο καθημερινός Καβάφης που ξεχνιόταν με μια έκδοση "Calmann-Levy"».

Τελικά, η όλη προσέγγιση του μελετητή στον πολυμελετημένο Καβάφη - τον οποίο χαρακτηρίζει «ανένταχτο»- δείχνει και βαθιά γνώση και θαυμασμό. Γεγονός όμως που του «επιβάλλει» μια μυθοποιητική οπτική. Αλλά, πώς μπορεί κανείς να απαγορεύσει τον θαυμασμό προς έναν κορυφαίο;