Τι ακριβώς συνέβη στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και ο αιγυπτιακός ελληνισμός συρρικνώθηκε σε βαθμό αφανισμού; Γιατί οι Έλληνες της Αιγύπτου αναγκάστηκαν να φύγουν από τον τόπο της προκοπής τους; Έφταιξαν ο ανερχόμενος παναραβισμός και ο Νάσερ; Έφταιξε η ίδια η ελληνική παροικία; Ή μήπως επρόκειτο, όπως κατά κανόνα συμβαίνει στην Ιστορία, για συνδρομή πολλαπλών παραγόντων; Τα ερωτήματα αυτά τέθηκαν στην κατάμεστη αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη, όπου παρουσιάστηκε (11/1 )το βιβλίο του 'Αγγελου Νταλαχάνη «Οι Έλληνες στην Αίγυπτο. Από την κατάργηση των προνομίων στην έξοδο 1937-1962», το οποίο κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Παρουσιάζοντας τα ερευνητικά συμπεράσματα του βιβλίου, ο Χρήστος Χατζηιωσήφ, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, παρατήρησε πως αποτελεί μύθο το ότι ο Νάσερ έδιωξε τους Έλληνες από την Αίγυπτο: «Ο Νάσερ δεν καταδίωξε τους Έλληνες. Η σοσιαλιστική του, όμως, πραγματικότητα έμοιαζε με κόλαση για τους επιχειρηματίες της ελληνικής παροικίας, η οποία επιπλέον αρνιόταν να αλλάξει ρότα και να προσαρμοστεί στα καινούργια δεδομένα».
Μιλώντας από την πλευρά του για το βιβλίο, ο Κωστής Καρπόζηλος, ιστορικός, αναφέρθηκε στη μεθοδικότητα και την ποιότητα της εργασίας του 'Αγγ. Νταλαχάνη, που εστιάζει την προσοχή του όχι στη ρήξη, στην τομή ή στην καταστροφή, αλλά σε μιαν αργή ιστορική διαδικασία, σε μια διαδικασία που οδήγησε στη βαθμιαία αφαίρεση των προνομίων της ελληνικής παροικίας: «Η ελληνική ιστορία συναντά εδώ την αιγυπτιακή και τη μεταναστευτική ιστορία. Οι Έλληνες δεν συνιστούν σ' ένα τέτοιο πλαίσιο μια μοναδικότητα, αλλά μία περίπτωση ανάμεσα στις άλλες: ένα ψηφίο στο μωσαϊκό της αιγυπτιακής κοινωνίας, όπως διαμορφώθηκε από τον 19ο αιώνα και μετά. Πρόκειται για έναν κοσμοπολίτη ιστορικό, που έχει απαγκιστρωθεί από την ελληνοκεντρική αντίληψη τόσο ως προς την ελληνική ιστορία όσο και ως προς την ελληνική ιστοριογραφία».
Αναφερόμενος στην αιγυπτιώτικη καταγωγή του, ο Νικόλας Βουλέλης, διευθυντής της «Εφημερίδας των Συντακτών», υπενθύμισε την παραπομπή που κάνει στον Στρατή Τσίρκα ο συγγραφέας με τον τίτλο του βιβλίου του, τονίζοντας πως το τελευταίο αποδομεί συστηματικά την πεποίθηση η οποία αντιλαμβάνεται τον αιγυπτιώτη ελληνισμό ως μια πλούσια και μορφωμένη κοινότητα που έπεσε απλώς θύμα του Νάσερ: «Το βιβλίο δεν περιορίζεται σε μία διάσταση: αναδεικνύει το σύνολο των ιστορικών παραγόντων που επηρέασαν τις κινήσεις και τη στάση της παροικίας στα μέσα του 20ου αιώνα: μια παροικία πολιτικά διχασμένη και ταξικά εξαιρετικά διαφοροποημένη σε μια χώρα που μεταβαλλόταν με ταχείς ρυθμούς και δεν επέτρεπε σε καμιά κοινότητα να διεκδικήσει τον ρόλο του περιούσιου πληθυσμού. Η ελληνική κοινότητα χάθηκε γιατί δεν μπόρεσε να ατενίσει το μέλλον της. Και δεν χάθηκε μέσα σε μία στιγμή, αλλά κατά τη διάρκεια μισού σχεδόν αιώνα».
«Ασχολήθηκα με το θέμα του αιγυπτιώτη ελληνισμού μολονότι δεν είμαι Αιγυπτιώτης και μολονότι πήγα στην Αίγυπτο μόνον αφού ξεκίνησα την ερευνητική μου αναζήτηση» είπε από τη μεριά του ο συγγραφέας: «Το βιβλίο μου είναι η ιστορία μιας μετανάστευσης και βασίζεται σε επίπονη αρχειακή έρευνα, που αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές όχι μόνο της ελληνικής παροικίας, αλλά και της λειτουργίας του ελληνικού κράτους. Ως προς τα μεθοδολογικά, επέμεινα στη χρήση των γραπτών πηγών, αλλά για τη σύνθεσή μου μεγάλο ρόλο έπαιξαν και οι συνομιλίες με τους ανθρώπους: οι προφορικές μαρτυρίες και οι ζωντανές μνήμες, που εικονογραφούν μια περίπλοκη ιστορική πραγματικότητα. Ήθελα να αποφύγω τη νοσταλγική προσέγγιση, να ξεφύγω από τη στρεβλή σχέση με το παρελθόν και από τα σλόγκαν. Υπό αυτή την έννοια, έγραψα την ιστορία μιας κοινότητας της διασποράς: την ιστορία μιας πολυπρισματικής και ανομοιογενούς μέσα στην ομοιογένειά της παροικίας. Μια παροικία με μεγιστάνες, αλλά και με μεσαία, μικροαστικά ή και εργατικά στρώματα. Κι όλοι αυτοί έφυγαν από την Αίγυπτο, μόνον αφού διένυσαν μια μακρόχρονη ιστορική διαδρομή και ακολουθώντας τις πιο διαφορετικές κατευθύνσεις».
