Το να ανακαλούμε επίμονα το παρελθόν αποτελεί κάποτε πηγή οδύνης. Η αγνόηση ωστόσο, ή η παραγραφή του παρελθόντος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κακό αφού δεν μας επιτρέπει να επεξεργαστούμε και να θεραπεύσουμε το τραύμα το οποίο έχει διατηρηθεί στις αποθήκες της μνήμης.
Αυτό είναι το μήνυμα του καινούργιου βιβλίου της Φωτεινής Τσαλίκογλου, που έχει τίτλο «Το ευτυχισμένο νησί» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Το ταξίδι στο παρελθόν είναι το θέμα και του αμέσως προηγούμενου βιβλίου της Τσαλίκογλου, του μυθιστορήματος «8 ώρες και 35 λεπτά» (2013) του οποίου η ιστορία ξεκινάει από τα χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής και φτάνει μέχρι τις δύσκολες ημέρες της κρίσης: το επισήμαναν εύστοχα όλοι οι ξένοι κριτικοί που έσπευσαν να γράψουν γι' αυτό με αφορμή τη μετάφρασή του στα αγγλικά (Suzannne Joinson, Lucy Scholes, Aaron Westerman, Colm Toibin). Η ανακίνηση, παρόλα αυτά, του παρελθόντος στο τωρινό βιβλίο της Τσαλίκογλου θα πάρει τη μορφή παραμυθιού, αποκτώντας έναν έντονα συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα.
Τι ακριβώς, όμως, μας λέει το παραμύθι της Τσαλίκογλου, ένα παραμύθι το οποίο η ίδια ονομάζει «μαγική ιστορία»; Ο βασιλιάς Αιγέας έχει κάνει ευτυχισμένους τους κατοίκους του νησιού του, οι οποίοι απολαμβάνουν την καλοσύνη και τη γενναιοφροσύνη του, ζώντας σε έναν τόπο που μοιάζει με επίγειο παράδεισο. Εξίσου ευτυχισμένη δείχνει και η κόρη του βασιλιά, που χαίρεται το γεμάτο πολύχρωμους κήπους και άπειρα δωμάτια παλάτι το οποίο έχει χτιστεί για λογαριασμό της. Αλλά η ευτυχία δεν θα κρατήσει πολύ κι όταν η Κοραλλένια θα ξυπνήσει ξαφνικά ένα πρωί τυφλή, ο βασιλιάς θα νιώσει τον κόσμο τριγύρω του να σβήνει ενώ ολόκληρος ο λαός θα θρηνήσει μαζί του για το δυστύχημα, χάνοντας την ωραία ουτοπία που τόσο πλουσιοπάροχα του είχε προσφερθεί.
Τη λύση θα δώσει ένας ξένος: ένα αγόρι που θα καταφτάσει από μιαν εμπόλεμη χώρα στο νησί, αναζητώντας τη δική του ευτυχία. Το αγόρι έχει μάθει από τη μάνα του πως ο βασιλιάς κρατάει καλά κρυμμένο ένα μυστικό: το γεγονός πως η μητέρα της Κοραλλένιας πέθανε πάνω στη γέννα. Ο βασιλιάς διέταξε μετά από αυτό να μη μιλήσει ποτέ κανένας για το θανατικό, πιστεύοντας πως έτσι θα προφυλάξει την Κοραλλένια από τη στενοχώρια. Αλλά επειδή η μνήμη δεν καταστέλλεται, η μάνα θα έρθει στο όνειρο της Κοραλλένιας και θα την τυφλώσει με τη δύναμη της λάμψης της.
Πηγαίνοντας κόντρα στην απόφαση του βασιλιά, το αγόρι θα αποκαλύψει στην Κοραλλένια την ύπαρξη και τον τρόπο θανάτου της μητέρας της. Η αποκάλυψη θα λυτρώσει την Κοραλλένια από την τύφλωση, επαναφέροντας αμέσως το φως της.
Εκείνο που χρειάζεται για να ευτυχήσει πραγματικά η Κοραλλένια δεν είναι να μην ξέρει για τον θάνατο της μητέρας της, αλλά να μπορεί να τον θυμάται. Γιατί μόνο αν θυμόμαστε μπορούμε πρώτα να πενθήσουμε κι ύστερα να αγαπήσουμε με την πιο βαθιά αγάπη (μιαν αγάπη βγαλμένη κυριολεκτικά από τα μύχια της καρδιάς μας) εκείνους που οριστικά και αναπότρεπτα έχουμε χάσει.
Η Τσαλίκογλου θέλει να αποτίσει φόρο τιμής στη μνήμη, αποφεύγοντας τα μεγάλα λόγια και τα βαριά δράματα. Και γι' αυτό ακριβώς το βιβλίο της είναι ένα ενήλικο παραμύθι: ένα παραμύθι που συγκινεί χάρη στη δροσιά της αφήγησης και τη ζωντάνια των προσώπων του. Και μιλώντας για πρόσωπα, ας σημειώσουμε πως και το αγόρι από τη μεριά του θα αρνηθεί να ξεχάσει: αντί να παραμείνει μετά τη σωτηρία της Κοραλλένιας στο νησί και να μοιραστεί μιαν ανέφελη ζωή μαζί της, θα επιστρέψει στην μπαρουτοκαπνισμένη πατρίδα του και θα παλέψει με όλες του τις δυνάμεις για τη δική της πλέον σωτηρία, δίνοντας εκ νέου έναν αγώνα μνήμης.
