Με αφορμή τη συμπλήρωση 400 χρόνων από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου το 2014, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού υιοθέτησε την πρόταση των ενδιαφερόμενων ελληνικών μουσείων να κηρυχθεί το 2014 έτος Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.
Το Μουσείο Μπενάκη στο πλαίσιο του έτους Δομήνικου Θεοτοκόπουλου διοργανώνει ποικίλες εκδηλώσεις, οι οποίες θα ξεκινήσουν από τον Νοέμβριο 2014 και θα διαρκέσουν έως τον Μάρτιο 2015. Πιο αναλυτικά, στο Κεντρικό Κτήριο του Μουσείου θα παρουσιαστεί η έκθεση Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο, ενώ στο Κτήριο της Οδού Πειραιώς θα πραγματοποιηθούν η έκθεση Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης, καθώς και το διεθνές επιστημονικό συνέδριο Ο Γκρέκο απ’ την Κρήτη στη Βενετία, στη Ρώμη, στο Τολέδο.
Εκθέσεις
Ο ΦΙΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΓΚΡΕΚΟ ΣΤΟ ΤΟΛΕΔΟ
Μουσείο Μπενάκη, Κεντρικό Κτήριο
Διάρκεια: 13 Νοεμβρίου 2014 – 1 Μαρτίου 2015
Στόχος της έκθεσης είναι να γίνουν γνωστοί και να τιμηθούν οι διανοούμενοι, συλλέκτες και παραγγελιοδότες που αποτελούσαν τον προσωπικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο, τον ενέπνευσαν και τον στήριξαν σε όλη τη φάση της δημιουργικής του ζωής . Ο Κρητικός ζωγράφος έζησε 37 ολόκληρα χρόνια στο Τολέδο, επαγγελματικά σε μεγάλο βαθμό πετυχημένος αλλά πνευματικά σχετικά απομονωμένος. Ένας ζωγράφος με τη δική του ουμανιστική παιδεία δεν μπορούσε να έχει παρά ελάχιστους συνομιλητές στο Τολέδο: μια αριθμητικά περιορισμένη ελίτ ιταλικής κουλτούρας που ήταν σε θέση να εκτιμήσει το ιδιόμορφο εικαστικό του έργο . Η έκθεση περιλαμβάνει δύο από τις σημαντικότερες προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης (από τις συλλογές του Museo del Prado), καθώς και άλλα ζωγραφικά έργα, σπάνια βιβλία, χειρόγραφα και χαρακτικά του 16ου και του 17ου αιώνα που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στα Αρχεία του Τολέδου (Archivo Municipal de Toledo, Archivo Provincial de Toledo, Biblioteca de Castilla-La Mancha), και σε άλλα ιδρύματα (Museo del Greco, Archivo Historico de Protocolos de Madrid) που πρόθυμα δέχτηκαν να δανείσουν τους θησαυρούς τους.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο ιστορικός Richard Kagan (καθηγητής στο Johns Hopkins University, Baltimore), σε συνεργασία με τον ιστορικό τέχνης Νίκο Χατζηνικολάου (ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης). Την έκθεση συνοδεύει πλούσια επιστημονική έκδοση , την οποία επιμελείται ο Νίκος Χατζηνικολάου, με κείμενα του επιμελητή και των Richard Kagan και Ιωάννη Χασιώτη.
Ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΣ
Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο Οδού Πειραιώς
Διάρκεια: 21 Νοεμβρίου 2014 – 1 Μαρτίου 2015
Η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης», είναι μια συνδιοργάνωση του Μουσείου Μπενάκη με το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, όπου και παρουσιάστηκε αρχικά (21 Ιουνίου έως τις 25 Οκτωβρίου 2014).
Η έκθεση επικεντρώνεται σε δύο πίνακες του Γκρέκο που εκτίθενται μόνιμα στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για τη Βάπτιση του Χριστού, που ανήκει στο Δήμο Ηρακλείου, και την Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά, που αγοράστηκε από τα Ιδρύματα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991. Τα ιστορικά πρόσωπα που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ο καρδινάλιος Alessandro Farnese, ο βιβλιοθηκάριός του Fulvio Orsini, καθώς και ο μικρογράφος Giulio Clovio. Ο Γκρέκο φιλοξενήθηκε επί δύο χρόνια (1570-1572) στο Palazzo Farnese μετά από επιστολή του Giulio Clovio προς τον καρδινάλιο, όπου τον χαρακτήριζε «σπάνια περίπτωση για τη ζωγραφική», ενώ για τον Fulvio Orsini οι ειδικοί πιστεύουν ότι το έργο Άποψη του Όρους Σινά του ανήκε και ίσως να ήταν παραγγελία δική του. Έτσι, διερευνώνται τα πρώτα βήματα του καλλιτέχνη στη Δύση, τόσο στη Βενετία όσο και στην αρχή της ρωμαϊκής περιόδου της ζωής του (1567-1574). Με τη βοήθεια ζωγραφικών έργων, χαρακτικών και χειρογράφων ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη του φιλόδοξου και υπερήφανου ζωγράφου από την Κρήτη στα μεγάλα καλλιτεχνικά κέντρα της μετα-αναγεννησιακής Ιταλίας.
Στην έκθεση παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η Προσκύνηση των ποιμένων από το Agnes Etherington Art Center (Kingston, Καναδάς), η Προσωπογραφία του Giulio Clovio της Sofonisba Anguissola που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Ρώμη), μια Προσωπογραφία του Fulvio Orsini, αγνώστου καλλιτέχνη, από τις συλλογές του Μουσείου Uffizi, καθώς και ο πίνακας του Γκρέκο Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί από το Museo Nazionale di Capodimonte της Νάπολης.
Την έκθεση συνοδεύει πλούσια επιστημονική έκδοση με κείμενα των Παναγιώτη Ιωάννου, Μαρίας Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου, David McTavish και Νίκου Χατζηνικολάου. Επιμελητής της έκθεσης και της έκδοσης είναι ο Νίκος Χατζηνικολάου.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
El Greco from Crete, to Venice, to Rome, to Toledo
Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο Οδού Πειραιώς, Αμφιθέατρο
21-22-23 Νοεμβρίου 2014
Το Μουσείο Μπενάκη, στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Γκρέκο, διοργανώνει τριήμερο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με τίτλο "El Greco from Crete, to Venice, to Rome, to Toledo", με τη συμμετοχή 22 επιστημόνων από όλο τον κόσμο, ειδικών στο έργο του Θεοτοκόπουλου.
Η ευρεία θεματική και η έμφαση που θα δοθεί στον πίνακα του Λαοκόωντα, όπως επίσης και το επίπεδο τόσο των επιστημονικών ανακοινώσεων όσο και των δύο κεντρικών ομιλιών που έχουν προγραμματιστεί, καθιστούν το συνέδριο ένα πραγματικό γεγονός για όσους ενδιαφέρονται για τον καλλιτέχνη ή ευρύτερα για την ευρωπαϊκή ζωγραφική του 16ου αιώνα.
Οι ανακοινώσεις στα ισπανικά θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά και στα ελληνικά. Οι ανακοινώσεις στα γαλλικά, ιταλικά και ελληνικά, θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά.
Μουσείο Μπενάκη - Κεντρικό Κτήριο, Κουμπάρη 1, Αθήνα
Κτήριο οδού Πειραιώς, Πειραιώς 138, Αθήνα
Νοέμβριος 2014 – Μάρτιος 2015
Ώρες λειτουργίας: Κεντρικό κτήριο: Τετάρτη, Παρασκευή: 9:00-17:00, Πέμπτη, Σάββατο: 9:00-24:00
Κυριακή: 9:00 – 15:00, Δευτέρα, Τρίτη: ΚΛΕΙΣΤΑ
Πειραιώς: Πέμπτη, Κυριακή: 10:00-18:00, Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-22:00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: ΚΛΕΙΣΤΑ
