Περισσότερα από 750 κοστούμια-μάρτυρες θρυλικών παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου, από την ίδρυσή του, το 1932, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70, κηρύχθηκαν μνημεία ομόφωνα από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, που συνεδρίασε την Πέμπτη.
Τα αντικείμενα αυτά, όπως και όλα του βεστιαρίου του Εθνικού Θεάτρου, θα συντηρηθούν και στη συνέχεια θα παρουσιάζονται σε χώρους της πρώτης κρατικής σκηνής της χώρας.
Η αξία των κοστουμιών και των άλλων αντικειμένων του βεστιαρίου κρίθηκε ως ιδιαίτερα σπουδαία, καθώς αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών για την ιστορία του ελληνικού θεάτρου.
Όπως εξήγησε κατά τη συνεδρίαση του ΚΣΝΜ η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, η απόφαση καταγραφής και συντήρησης των αντικειμένων του βεστιαρίου λήφθηκε πριν από ενάμιση χρόνο σε συνάντηση της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Σωτήρη Χατζάκη.
Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε να συντηρηθούν τα αντικείμενα του ιστορικού βεστιαρίου και να αναζητηθούν τρόποι χρηματοδότησης της συντήρησης. Στη συνέχεια, κοστούμια και άλλα αντικείμενα του βεστιαρίου θα εκτίθενται στους χώρους του Εθνικού Θεάτρου, ενώ το υλικό της έκθεσης θα ανανεώνεται διαρκώς λόγω του πλούσιου υλικού του βεστιαρίου.
Η ομάδα εργασίας του υπουργείου Πολιτισμού που συστήθηκε για το σκοπό αυτό, έκρινε στη συνέχεια ότι κάποια αντικείμενα δεν πρέπει απλώς να συντηρηθούν, αλλά και να χαρακτηριστούν ως μνημεία, για να προστατευθούν από το νόμο 3028.
Περισσότερα από 10.000 αντικείμενα
Έτσι, οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού προχωρούν στην πρώτη συστηματική προσπάθεια καταγραφής των αντικειμένων του βεστιαρίου. Το βεστιάριο του Εθνικού Θεάτρου υπολογίζεται ότι περιλαμβάνει περισσότερα από 5.000 κοστούμια, ενώ κοστούμια μαζί με εξαρτήματα ξεπερνούν συνολικά τα 10.000 αντικείμενα.
Κοστούμια που έχουν φιλοτεχνηθεί από σπουδαίους ενδυματολόγους και εικαστικούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Βασίλης Φωτόπουλος, ο Διονύσης Φωτόπουλος, ο Γιώργος Πάτσας, ο Γιάννης Μετζικώφ, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιάννης Μόραλης, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Χατζηκυριάκος- Γκίκας.
Τα κοστούμια του βεστιαρίου χρονολογούνται από την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου το 1932, ενώ τα περισσότερα τοποθετούνται χρονικά στις δεκαετίες από το 1940 ώς το 1970. Ωστόσο, δεν έχουν εντοπιστεί κοστούμια από την πρώτη περίοδο λειτουργίας του φορέα με την ονομασία «Βασιλικό Θέατρο», από το 1903 ως το 1908.
Η καταγραφή ξεκίνησε από τα κοστούμια των παραστάσεων του αρχαίου δράματος και μετά θα συνεχιστεί με τα έργα του νεώτερου ρεπερτορίου. Η όλη προσπάθεια ξεκίνησε από τον Ιούνιο του 2012 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, ωστόσο το έργο δυσχεραίνει ο περιορισμένος αριθμός των υπαλλήλων του υπουργείου Πολιτισμού που απασχολείται για το σκοπό αυτό (είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις μία μόνιμη υπάλληλος του υπουργείου ασχολείται αποκλειστικά με την καταγραφή).
Τα αντικείμενα κατηγοριοποιούνται ως εξής: ενδύματα (χιτώνες, ιμάτια, επενδυτές, θώρακες, φορέματα, μπλούζες, φούστες και παντελόνια), καλύμματα κεφαλής, κοσμήματα, υποδήματα και εξαρτήματα (όπως ζώνες, τελαμώνες και περιβραχιόνια).
Η πλειονότητα των κοστουμιών τραγωδίας που κηρύχθηκαν ως μνημεία υπογράφεται από τον ενδυματολόγο Αντώνη Φωκά (1889-1986). Ενδεικτικά αναφέρονται τα κοστούμια από τους «Πέρσες» του 1939, παράσταση που ανέβηκε σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη, με τους Νικόλαο Ροζάν, Ελένη Ζαφειρίου και Αλέξη Μινωτή στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ή από την «Εκάβη» του 1955 σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή, όπου τα κοστούμια φόρεσαν οι Κατίνα Παξινού, Αλέκος Αλεξανδράκης, Άννα Συνοδινού και ο ίδιος ο σκηνοθέτης.
Ο Γιώργος Βακαλό (1902-1991)ανέλαβε τη σκηνογραφία και την ενδυματολογία των περισσότερων παραστάσεων αρχαίας κωμωδίας των δεκαετιών '50 και '60. Όπως στη «Λυσιστράτη» του 1958, σε σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού, με την Τζένη Καρέζη, την Αλέκα Κατσέλη και Ελένη Χαλκούση.
Στόχος της καταγραφής είναι τα κοστούμια να παρουσιάζονται ως ενιαία σύνολα με βάση την κάθε παράσταση, αλλά και μαζί με τα εξαρτήματά τους.
Τα αντικείμενα σώζονται σε γενικές γραμμές σε καλή κατάσταση, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν διαβρώσεις από την υγρασία και φθορές από το χρόνο. Μέχρι σήμερα φυλάσσονται στο υπόγειο του κεντρικού κτιρίου του Εθνικού Θεάτρου, ωστόσο, όπως επισήμανε η κ. Μενδώνη, θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες σε κάποιον από τους χώρους του Εθνικού θεάτρου, για την ασφαλέστερη φύλαξη των αντικειμένων.
