Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το πρώτο μουσείο σύγχρονης τέχνης στη χώρα, το ..."θαυμαστό δείγμα της κοινωνίας των πολιτών", ο "χώρος - σύμβολο της πολιτιστικής Θεσσαλονίκης", το μουσείο που ουσιαστικά σύστησε τη σύγχρονη τέχνη στους Έλληνες πολίτες, ήταν το τελευταίο τετράμηνο "σιωπηρά" κλειστό!
"Θύμα" κι αυτό της γενικότερης οικονομικής κρίσης. Το Δ.Σ του μουσείου αποφάσισε "οδυνηρά" αλλά σιωπηλά, τον περασμένο Ιούνιο, να απολύσει τους εργαζόμενους και να τους αποζημιώσει κανονικά. Από τον περασμένο Ιούλιο, οι εργαζόμενοι αποχώρησαν, οι προμηθευτές πληρώθηκαν, το ...νερό κόπηκε και το κινητικό έργο με τις "Ομπρέλες" (δωρεά του Νίκου Ζογγολόπουλου) στην είσοδο του Μουσείου σταμάτησε να λειτουργεί, τα εκπαιδευτικά προγράμματα ανεστάλησαν επ' αόριστον και στη μεγάλη γυάλινη είσοδο -αυτή δίπλα στις "Ομπρέλες"- είχε μπει λουκέτο...
Τριάντα και έξι (36) χρόνια από την ίδρυσή του και τέσσερις σχεδόν μήνες μετά την αναστολή της λειτουργίας του, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης επανέρχεται... Η κοινωνία των πολιτών ανασυντάσσεται και δίνει ένα ακόμη "θαυμαστό δείγμα της".
Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι από χθες το βράδυ ξανά ανοιχτό, "δείχνει" στο κοινό αντιπροσωπευτικό δείγμα της μόνιμης συλλογής του- των 2.000 και πλέον έργων τέχνης (συμπεριλαμβανομένων των 47 "ιδρυτικών" του μουσείου έργων της δωρεάς του Αλέξανδρου Ιόλα).
Και μπορεί η περίφημη επιχείρηση συνένωσης του μουσείου με το νεώτερο του, αλλά ...Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης -"μετρά" ήδη περί τη δεκαετία από τις πρώτες εξαγγελίες της και περι τους πέντε υπουργούς πολιτισμού - εξαγγέλους)- να αργεί επιδεικτικά έως ότου εξασφαλισθούν οι ζητούμενες ισορροπίες συνύπαρξης, οι συνεργασίες όμως άρχισαν ήδη...
Μετά την επανέκθεση αντιπροσωπευτικών έργων της μόνιμης συλλογής του (θα διαρκέσει ως τα μέσα Δεκεμβρίου), στις εντυπωσιακές αίθουσες εκθέσεων του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (στεγάζεται σε ειδικά σχεδιασμένο για εκθεσιακό χώρο τριεπίπεδο κτίριο, στις εγκαταστάσεις της Hellexpo-ΔΕΘ) προγραμματίζεται να ...μετακομίσουν από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) στη μονή Λαζαριστών αντιπροσωπευτικά έργα Ρώσων πρωτοπόρων καλλιτεχνών της περίφημης Συλλογής Κωστάκη.
Το σύνολο των έργων της συλλογής (1270 έργα) δεν έχει εκτεθεί στη Μονή Λαζαριστών, όπου φυλάσσεται από την έλευσή της στη Θεσσαλονίκη, στις 7 Οκτωβρίου του 1998, παρά μόνο μεμονωμένα και αποσπασματικά (σε θεματικές εκθέσεις).
Η αγορά του αιώνα με το "μεγαλύτερο ποσό που δόθηκε από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους για την αγορά έργων τέχνης (13,9 δισεκατομμύρια δραχμές) αξιοποιείται με κατά καιρούς δανεισμούς των έργων σε ξένα μουσεία και τη δέσμευση ότι ..."σε περίπου δύο χρόνια (από το 1998!) αναμένεται η μεταστέγαση του Μουσείου στο πρώην βιομηχανικό συγκρότημα της ΥΦΑΝΕΤ".
Η δέσμευση (άρχισε από το 1985!) εξασθένησε με την πάροδο της τριακονταετίας, ενώ περί την εικοσαετία "μετρούν" πλέον οι συζητήσεις περί "συνένωσης" των δυο μουσείων (Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και ΜΜΣΤ).
Η πρώτη απόπειρα έγινε από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, επανήλθε ως βούληση επί υπουργειών Πέτρου Τατούλη, Παύλου Γερουλάνου, Κώστα Τζαβάρα, αλλά και του τέως υπουργού Νίκου Ξυδάκη, αλλά τα νομικά, κτιριακά, οικονομικά και άλλα ζητήματα που προκύπτουν δεν επέτρεψαν την υλοποίησή της.
Η έκθεση έργων των Ρώσων πρωτοπόρων ζωγράφων (συλλογή Κωστάκη) θα φιλοξενηθεί στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης την περίοδο των γιορτών (από τα μέσα Δεκεμβρίου ως και το τα μέσα Μαρτίου), ενώ προγραμματίζεται να ακολουθήσει η έκθεση με τα έργα των 18 καλλιτεχνών αρμενικής καταγωγής (οι οποίοι ζουν από τη Συρία έως τη Βραζιλία κι από την Ελλάδα έως τις Ηνωμένες Πολιτείες- όλοι τους απόγονοι επιζώντων της Γενοκτονίας) -έργα τα οποία συνέθεσαν το βραβευμένο με Χρυσό Λέοντα στην πρόσφατη Μπιενάλε της Βενετίας εθνικό περίπτερο της Αρμενίας σε επιμέλεια της Αντελίνας Φον Φίρστενμπεργκ.
Σε συνεργασία τέλος με το Γερμανικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης προγραμματίζεται, για τα τέλη του 2016, μεγάλη έκθεση στις εγκαταστάσεις του ΜΜΣΤ για την εικαστική παραγωγή της πόλης (και της χώρας) στην εποχή της γερμανικής κατοχής, του Εμφυλίου, αλλά και του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος (σε συνεργασία και με το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης).
"Το ΚΜΣΤ και το ΜΜΣΤ, που ξεκίνησε από τους πολίτες για τους πολίτες, μέσα από τα εκθεσιακά και εκπαιδευτικά του προγράμματα, αλλά και αυτά των παραλλήλων εκδηλώσεων που αφορούν στην πολυεπίπεδη αισθητική παιδεία και μόρφωση, επιχείρησαν να προσεγγίσουν πολίτες πολύπλευρα με τη σύγχρονη τέχνη, αφυπνίζοντας και κεντρίζοντας την περιέργειά τους, ανοίγοντας νέους ορίζοντες γνώσης και με την απελευθέρωση των επιφυλάξεων τους, πετύχανε να τους εμπνεύσουν την αγάπη και -σε κάποιες περιπτώσεις- και τη συγκίνηση, απογειώνοντάς τους συναισθηματικά από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Αυτά τα μηνύματα πολιτιστικής προσφοράς που παίρναμε και πολλαπλασιάστηκαν με την είδηση της προσωρινής διακοπής της λειτουργίας του μουσείου" έλεγε χθες στη διάρκεια των επαν-εγκαινίων του ΜΜΣΤ η πρόεδρός του Ξανθίπη Σκαρπιά-Χόιπελ, ομότιμη καθηγήτρια του ΠΑΘ.
Και συμπλήρωνε πως: "Για μας είναι σαφές ότι τα μουσεία ανήκουν στους φορείς που μπορούν να συμβάλουν στην εναρμόνιση της κεντρικά σχεδιαζόμενης οικονομικής επιθυμητής εξέλιξης ενός τόπου και μπορεί έτσι να προσδώσουν όχι μόνο συμβολική, αλλά και ουσιαστική προστιθέμενη οικονομική αξία. Είναι δηλαδή οι φορείς που εκτός της συμμετοχής τους στη συνοχή του κοινωνικού συνόλου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μιας υψηλά προσδοκώμενης ποιότητας ζωής των πολιτών, μπορούν να χρησιμεύσουν ως ένα ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο, δηλαδή ως μια πηγή για βιώσιμη ανάπτυξη, σε μια συνεχώς και αενάως εξελισσόμενη κοινωνία. Θέλουμε δηλαδή έναν πολιτισμό, όπως λέει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του μουσείου Ντένης Ζαχαρόπουλος, "να φέρει το όνομά του όχι μόνο στα μάρμαρα αλλά και στις πέτρες. Έναν πολιτισμό που αγαπά και αισθάνεται με κατανόηση και ενδιαφέρον τη ζωή και τους ανθρώπους, που εκτιμά και σέβεται ό,τι δεν καταλαβαίνει και προστατεύει και τιμά τα έργα όσων αφιερώνουν τη ζωή τους γι' αυτόν, πέρα από κερδισμένους και χαμένους".
Ιστορικό της 35ετίας του ΜΜΣΤ
1979: Ιδρύεται το σωματείο "Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης".
1982: Ο Γ. Φιλίππου παραχωρεί πτέρυγα του εργοστασίου "Φίλκεραμ-Johnson", για να στεγαστεί η συλλογή και να παρουσιαστούν οι πρώτες του εκθέσεις.
1984: Ο Αλέξανδρος Ιόλας δωρίζει έργα από τη συλλογή του για την ίδρυση μουσείου σύγχρονης τέχνης στη Θεσσαλονίκη.
1992: Η ΔΕΘ παραχωρεί ένα περίπτερό της για τις περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου. Το Μουσείο στο κέντρο της πόλης.
1994: Ιδρύεται το ίδρυμα "Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης".
1997: Αναγείρεται νέα πτέρυγα με την οικονομική ενίσχυση του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας "Θεσσαλονίκη '97".
1999: Η ΔΕΘ-Helexpo παραχωρεί οικόπεδο για τη δημιουργία μιας ακόμη πτέρυγας. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων/ΕFΤΑ, το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Πολιτισμού χρηματοδοτούν το έργο.
2002: Το ΜΜΣΤ ξεπερνά πια τα 4.000 τ.μ. και περιλαμβάνει νέους εκθεσιακούς χώρους, βιβλιοθήκη, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, εργαστήρια, αναψυκτήριο.
Η μόνιμη συλλογή του ξεπερνά σήμερα τα 1800 έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και μέρος της παρουσιάζεται πάντα στις νέες του πτέρυγες. Οι δωρεές συλλεκτών, καλλιτεχνών, ιδιοκτητών αιθουσών τέχνης και ιδιωτών το εμπλουτίζουν διαρκώς: μετά τον Αλ. Ιόλα, οι Franz Geierhaas, Μάγδα Κοτζιά, Α. και Δ. Ξύδη, Γ. Απέργης, Ν., Α. και Ξ. Σαχίνης είναι μεγάλοι δωρητές του ΜΜΣΤ.
Σε εκθεσιακός έχει ουσιαστικά μετατραπεί και ο υπαίθριος χώρος του Μουσείου που πέραν του γιγαντιαίου κινητικού με νερό έργου (τις "Ομπρέλες" που δώρισε στο μουσείο ο δημιουργός τους Γ. Ζογγοόοπουλος) έχει διαμορφωθεί με τσιμέντο και σίδερο καθώς και έργα από τα ίδια υλικά του γλύπτη Φιλολαου Τλούπα.
Από την ίδρυση του μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει 87 εκθέσεις, 416 παράλληλες εκδηλώσεις (μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις κ.ά.) και εκατοντάδες εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και ενήλικες.
Η επίσκεψη στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι μάλλον εύκολη, καθώς βρίσκεται στο πλέον "προσβάσιμο" (με κάθε μέσο) σημείο της πόλης. Στεγάζεται στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ (πρώην περίπτερο της ΔΕΗ). Στο ίδιο "Τρίγωνο των μουσείων" (όραμα από την εποχή της Μελίνας Μερκούρη) σε ακτίνα 200 μέτρων βρίσκονται το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο του Λευκού Πύργου.
