"Ποιος ζήτησε βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Βορρά, πριν από τον Μάη του 2010, το 2009, η Ελλάδα ή οι ευρωπαϊκές τράπεζες;"
Συνολική κριτική στο κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο πολιτικό μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης άσκησε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην εκδήλωση του δικτύου transform! Europe με τίτλο: «Μια Ευρώπη για τον Λαό από τον Λαό», υπογραμμίζοντας τον ρόλο και την προσπάθεια της Αριστεράς, και της ελληνικής ειδικότερα δια της κυβέρνησης της χώρας, απέναντι στις πολιτικές λιτότητας.
Από την αμφιθεατρική αίθουσα της οικονομικής σχολής του Πανεπιστημίου της Ρώμης «La Sapienza» ο Αλέξης Τσίπρας επικέντρωσε στην προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ζήτημα που αφορά στο σύνολο της την Ευρώπη. Λίγες ώρες μετά την εκδήλωση επρόκειτο να δημοσιοποιηθεί η επιστολή που είχε αποστείλει από το απόγευμα της Πέμπτης ο Έλληνας πρωθυπουργός προς τους κ.κ. Γιούνκερ, Τουσκ και τους προεδρεύοντες στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης (Μουσκάτ-Τζεντιλόνι) που κοινοποιήθηκε σε όλους του αρχηγούς της ΕΕ, με την οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός τους ζητά ξεκάθαρη απάντηση για το κατά πόσο το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και ειδικά σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ή για όλα τα κράτη μέλη εκτός της Ελλάδας.
Το «παράδοξο» της ελληνικής αριστεράς
Υπό το πρίσμα και αυτών των δεδομένων θα γινόταν πιο σφαιρικά κατανοητή και η αρχική εξομολογητική εισαγωγή του Αλέξη Τσίπρα στην εκδήλωση Όταν δηλαδή εξήγησε ότι «βρίσκεται ανάμεσα σε αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις», καθώς σήμερα ανάμεσα σε συντρόφους και φίλους βρίσκεται «έξω από τους μηχανισμούς της κρατικής εξουσίας και τις αίθουσες που λαμβάνονται οι αποφάσεις», ενώ το Σάββατο θα βρεθεί στην αντίθετη πλευρά, θα βρεθεί μέσα, όπου οι ηγέτες της Ευρώπης θα συζητήσουν και θα αποφασίσουν για το μέλλον μας». Ανέφερε ότι αυτή η διαίρεση στο εδώ και το εκεί, στο μέσα και το έξω, περιγράφει με σαφήνεια το παράδοξο της ελληνικής αριστεράς τα τελευταία δύο χρόνια. Γιατί, όπως είπε, είναι παράδοξο μια αριστερή δύναμη να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα δομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει επιβληθεί από την τρόικα. «Αλλά», τόνισε, «αναγκαστήκαμε να αποδεχτούμε αυτόν τον παράδοξο ρόλο για τους εαυτούς μας, αποφασίσαμε να κάνουμε έναν συμβιβασμό τακτικής προκειμένου να αποφύγουμε μια συνολική στρατηγική ήττα».
«Αγωνιζόμαστε για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων»
Ο πρωθυπουργός έθεσε ευθέως το διακύβευμα της περιόδου: «Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή, διότι αυτές τις μέρες Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας μάχης που αφορά όλη την Ευρώπη. Αγωνιζόμαστε για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα μας, να τελειώσει το καθεστώς εξαίρεσης τώρα και μια για πάντα και για όλους στο μέλλον». Αυτός, είπε, «είναι ένας απ' τους λόγος που δεν τα παρατήσαμε πριν από δύο χρόνια, γιατί γνωρίζαμε ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να παλέψουμε για τα δικαιώματα της κοινωνικής πλειοψηφίας από μια καλύτερη θέση, και τώρα έχουμε αυτή τη δυνατότητα».
Απευθυνόμενος στην ηγεσία της Ευρώπης, ο Αλέξης Τσίπρας της ζήτησε να δώσει μια ευθεία απάντηση: «Υπάρχει ένα ευρωπαϊκό κοινωνικό και εργασιακό κεκτημένο για όλα τα κράτη-μέλη, ναι ή όχι;». Τόνισε πως το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν υπερασπίζεται τα ίδια της τα επιτεύγματα, την κληρονομιά της, το δικό της κοινωνικό μοντέλο και το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει παραδοθεί στο ΔΝΤ εξηγεί
γιατί αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή κρίση.
«Ο Νεοφιλελευθερισμός έχει σχεδόν καταβροχθίσει την Ευρώπη»
«Σίγουρα αυτή δεν είναι η δική μας Ευρώπη, είναι μόνο η Ευρώπη που θέλουμε να αλλάξουμε. Στη θέση μιας Ευρώπης του φόβου, της ανεργίας και της φτώχειας, θέλουμε μια Ευρώπη στην υπηρεσία των ανθρώπινων αναγκών. Αλλά δεν θέλουμε μια Ευρώπη χωρίς μέλλον», σημείωσε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη είναι το κοινό μας σπίτι, όπου οι κοινωνικοί και ταξικοί αγώνες μπορούν να καρποφορήσουν, το μόνο μέρος όπου η κοινωνική αλλαγή μπορεί να είναι ουσιαστική. Η Ευρώπη, συνέχισε, είναι το πεδίο μάχης μας και πρέπει να ξεπεράσουμε τις διαιρέσεις και να ενώσουμε δυνάμεις ώστε να γίνουμε δυνατότεροι και αποτελεσματικότεροι. Τόνισε πως η Ρώμη πρέπει να σηματοδοτήσει την αρχή ενός κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου που υπερβαίνει τις διαφορές και επιτίθεται σε αυτές τις πολτικές της λιτότητας.
Ενόψει του εορτασμού της 60ης επετείου, σημείωσε ότι το βασικό πολιτικό ερώτημα που πρέπει να απαντήσει η Ευρώπη είναι πώς ξεκίνησε και πώς είναι σήμερα. «Σήμερα η Ευρώπη είναι σχεδόν αποκλειστικά ένας χώρος λιτότητας, απορρύθμισης κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων και κλειστών συνόρων για πολιτικούς πρόσφυγες και μετανάστες. Ο Νεοφιλελευθερισμός έχει σχεδόν καταβροχθίσει την Ευρώπη».
Ειδικότερα, περιέγραψε ότι το τρέχον επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής απόκλισης στην Ευρωζώνη είναι άνευ προηγούμενου και σε αντίθεση με τους στόχους της ευρωπαϊκής συνθήκης. Επισήμανε την απειλητική άνοδο του ακροδεξιού εθνικισμού και λαϊκισμού και τόνισε πως είναι η απουσία της αλληλεγγύης και η υιοθέτηση της λογικής: «όχι στην αυλή μου», με φράχτες στα σύνορα, που εξέθρεψαν τον λαϊκισμό, τον ευρωσκεπτικισμό και τον εθνικισμό. Γι' αυτό για εμάς ο νεοφιλελευθερισμός αποτέλεσε την πολιτική πηγή της εθνικιστικής δεξιάς και γι' αυτό η δεξιά δεν είναι εναλλακτική στην ακροδεξιά, είπε.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε πως είναι η νεοφιλεύθερη διαχείριση της οικονομικής κρίσης που μεγέθυνε υπάρχουσες ανισότητες και ασυμμετρίες μέσα στις χώρες μας και μεταξύ τους. «Πήρε τη μορφή μιας συστηματικής επίθεσης του κεφαλαίου εναντίον της εργασίας» και «πέρα από τη διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στον Ευρωπαϊκό Βορρά και Νότο, βάθυνε επίσης τους διαχωρισμούς στην Ευρώπη μέσα από επιθετικά και παράλογα στερεότυπα». Ευτυχώς, σχολίασε, «υπάρχουν λίγοι που θέλουν να κρύψουν την οικονομική ανισότητα που ο νεοφιλελευθερισμός προκάλεσε πίσω από έναν ανύπαρκτο πολιτισμικό διαχωρισμό. Το κάνουν καταφεύγοντας σε γελοία στερεότυπα και γλώσσα προκατάληψης περί του «συνετού Βορά» και του «ανεύθυνου Νότου»».
«Η διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη οφέλησε τον Βορρά εις βάρος του Νότου»
Ο κ. Τσίπρας έθεσε ρητορικά το ερώτημα ποιος ζήτησε βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Βορρά, πριν από τον Μάη του 2010, το 2009, η Ελλάδα ή οι ευρωπαϊκές τράπεζες; Και ποιος επωφελήθηκε από τις δύο πρώτες συμφωνίες δανεισμού, η Ελλάδα ή οι ευρωπαϊκές τράπεζες;
Αναφερόμενος εκτενώς και αναλυτικά στην πρώτη συμφωνία δανεισμού των 110 δισ. τον Μάη του 2010, εξήγησε πως αυτό παρασχέθηκε στην Ελλάδα μόνο και μόνο για να αλλάξει χέρια το ελληνικό χρέος: από τις ιδιωτικές τράπεζες στα κράτη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ. Το πρωτο δάνεια έγινε μονο για να σωθούν οι τράπεζες, τόνισε ο κ. Τσίπρας, εισπράττοντας χειροκρότημα.
Αναφορικά δε με τη δεύτερη συμφωνία δανεισμού των 130 δισ. των Οκτώβριο του 2011, σημείωσε ότι κι εκείνο επίσης σχεδιάστηκε για να προστατεύσει τις τράπεζες, καθώς τα 48 δισ. αφορούσαν στην ανακεφαλαιοποίηση αλλά και καθώς ήταν συνδεδμένο με το περιβόητο PSI. Εξήγησε ότι οι απώλειες αφορούσαν κυρίως ελληνικές δημόσιες οντότητες όπως νοσοκομεία, πανεπιστήμια και συνταξιοδοτικά ταμεία, και μικρομολογιούχοι.
Στο ίδιο πλαίσιο έθεσε το ερώτημα «ποιος επωφελήθηκε από την οικονομική κρίση: Η Ελλάδα, ο ευρωπαϊκός Νότος ή ο ευρωπαϊκός Βορράς; «Ποιες χώρες είδαν το κόστος δανεισμού τους να μειώνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια της κρίσης, σε ιστορικά χαμηλά; Ποιες χώρες είδαν ρεκόρ πλεονασμάτων τρεχουσών συναλλαγών κατά τη διάρκεια της κρισης; 8,5% του ΑΕΠ το 2015 και 9% το 2016, το υψηλότερο στον κόσμο, εις βάρος της υπόλοιπη Ευρωζώνης; Για να απαντήσει: Η Γερμανία.
Έθεσε ένα ακόμη ερώτημα: «Όταν τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι υψηλά, η Ευρωζώνη απαιτεί δράση για τη μείωση δημόσιων δαπανών. Συνεπώς, δεν θα έπρεπε τώρα ο κ. Ντάισελμπλουμ, αντί για ανόητα και σεξιστικά σχόλια για «ποτά και γυναίκες», να ζητήσει από τη Γερμανία να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες, δεδομένων των υψηλών πλεονασμάτων τρεχουσών συναλλαγών; Είπε ότι αυτό εξηγεί γιατί ενώ το 2008 Γερμανία και Ελλάδα είχαν σχεδόν τον ίδιο επίπεδο ανεργίας, το 2015 η Γερμανία το είχε μειώσει από 7,4% σε 4,6% ενώ στην Ελλάδα είχε αυξηθεί από 7,8% σε 25%.
«Όλα αυτά τα στοιχεία οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα: η διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη οφέλησε τον Βορά εις βάρος του Νότου», είπε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Εξήγησε επίσης ότιτο ΑΕΠ κατά κεφαλήν στη διάρκεια της κρίσης δείχνει μια διεύρυνση της οικονομικής απόκλισης στο πλαίσιο του διαχωρισμού: Βορράς-Νότος. Τα επίπεδα μακροχρόνιας ανεργίας και ανεργίας των νέων είναι ιστορικά υψηλά και αβάσταχτα. Η κατάσταση είναι κρίσιμη στις 4 χτυπημένες από την κρίση χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία, ενώ επισήμανε πως η αύξηση της φτώχειας στη νέα γενιά σε αυτές τις 4 χώρες αφορά περίπου 1,16 εκ παιδιά. Ο πρωθυπουργός εξήγησε ότι ανέφερε όλα αυτά τα στοιχεία για να αποδείξει ότι η βασική αφήγηση είναι λάθος. «Είναι fake story, όχι success story»
«Δεν αποτελεί επιλογή για την Αριστερά να παρατήσει τον λαό στα χέρια των συντηρητικών δυνάμεων»
Έχοντας περιγράψει την κατάσταση, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε πως «σε αυτή την κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη, η Ελλάδα αγωνίζεται για τον τερματισμό της λιτότητας και την έξοδο από τα νεοφιλεύθερη μνημόνια της κοινωνικής αδικίας. Τερματίσαμε την ύφεση, η οικονομίας υπεραπόδωσε πέρυσι και τώρα κάνει στροφή στην ανάκαμψη και την ανάπτυξη. Έχουμε αφήσει πίσω μας το κυρίως βάρος του μνημονίου».
Σημείωσε ότι για όλους αυτούς τους λόγους και ακόμα περισσότερους, δεν θα είμαστε το πειραματόζωο της Ευρωζώνης, όπως το ΔΝΤ και οι συντηρητικοί υποστηρικτοί του ενδεχομένως θα ήθελαν. «Δοκίμασαν αυτές τις πολιτικές, απέτυχαν, πρέπει να τις αλάξουμε, είμαστε έξω από το τρίτο και τελευταίο πρόγραμμα το καλοκαίρι του 2018 και αυτό είναι η πρώτη μας προτεραιότητα», τόνισε.
«Κυβερνάμε», είπε ο πρωθυπουργός, « τη χώρα εδώ και δύο χρόνια κάτω από συνθήκες διαρκούς οικονομικού εκβιασμού. Το καλοκαίρι του 2015 κάναμε την πολιτική επιλογή να μην τινάξουμε την Ελλάδα σε κομμάτια. Αλλά δεν συμφωνήσαμε να αναλάβουμε την κυριότητα των αποτυχημένων προγραμμάτων και των πολιτικών τους». «Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τις θυσίες του ελληνικού λαού και ιδιαίτερα των φτωχών, των χαμηλόμισθων και των ανέργων. Και δεν θα παραδώσουμε ποτέ τον λαό μας στους «yes-men"των δυνάμεων εκείνων στην Ευρώπη και αλλού που θέλουν την Ελλάδα στον «ζουρλομανδύα» της λιτότητας για πολλά χρόνια ακόμα», είπε. Σημείωσε πως «η Αριστερά, όταν ο λαός της έχει εμπιστευθεί την εντολή του, δεν έχει άλλη επιλογή, ανεξαρτήτως δυσκολίας, παρά να τιμήσει αυτή την εντολή. Όχι να αποδράσει υπό το βάρος της δικής της πολιτικής ευθύνης. Δεν αποτελεί επιλογή για την Αριστερά
να παρατήσει τον λαό στα χέρια των συντηρητικών δυνάμεων».
Ο πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του με το ζήτημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τονίζοντας: «είμαστε αποφασισμένοι να είμαστε η κυβέρνηση που θα οδηγήσει την Ελλάδα έξω από τα Μνημόνια. Είμαστε αποφασισμένοι να είμαστε η κυβέρνηση που θα επαναφέρει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις».
Είπε ευρύτερα ότι η δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική επανίδρυση της Ευρώπης είναι η μόνη διέξοδος και πως αυτή είναι μια μάχη που αξίζει της συνολικής προσπάθειας όλων των προοδευτικών δυνάμεων. Για να ολοκληρώσει την ομιλία του με την αναφορά: «Γιορτάζουμε την 60η επέτειο της ΕΕ δεσμεύοντας εαυτόν στη μάχη για μια άλλη Ευρώπη. Αυτό είναι ο μόνος τρόπος να αποδείξουμε ότι μια δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική Ευρώπη είναι εφικτή».
