«Περιορίζει τον κίνδυνο προσβολής δικαιωμάτων από την κρατική εξουσία»
Συνέχεια στη διαμάχη ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση έδωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής από το βήμα του συνεδρίου με θέμα «Η καλή νομοθέτηση ως αναγκαία προϋπόθεση μιας δίκαιης και αποτελεσματικής λειτουργίας της Πολιτείας» που φιλοξενήθηκε στην αίθουσα Γερουσίας της Βουλής.
«Προκαλεί αλγεινή εντύπωση το γεγονός ότι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη προχθεσινή συζήτηση στη Βουλή προέβαλε λόγο αντισυνταγματικότητας, δια του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επειδή μια βουλευτική τροπολογία δεν συνοδευόταν από την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Το τονίζω αυτό διότι εάν ψάξετε στα μεταπολιτευτικά χρόνια να συνοδεύεται έστω και μία βουλευτική τροπολογία από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους να την δω κι εγώ για να πω ότι αυτή η ένσταση δεν είναι υποκριτική», ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης τονίζοντας ότι «περισσεύει η υποκρισία στον κοινοβουλευτικό λόγο».
Ως προς το θέμα της νομοθέτησης, ο Σταύρος Κοντονής έκανε λόγο για «κανονιστικό βραχυκύκλωμα που έχει επιπτώσεις και στη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό», σημειώνοντας ωστόσο ότι το πρόβλημα της καλής νομοθέτησης είναι διεθνές και όχι αποκλειστικά ελληνικό. «Η καλή νομοθέτηση -προσέθεσε- αποτελεί κεντρικό σημείο ανάδειξης του κράτους δικαίου και περιορίζει τον κίνδυνο προσβολής δικαιωμάτων από την κρατική εξουσία». Αναφερόμενος δε στις παθογένειες του συστήματος νομοθετικής παραγωγής εντόπισε τις πελατειακές διευθετήσεις, τις αντικρουόμενες διατάξεις που ισχύουν παράλληλα, το ασαφές καθεστώς των μεταβατικών διατάξεων, την έλλειψη ικανοποιητικών ορισμών των αντικειμένων και την κατάθεση τροπολογιών με άμεσα νομοσχέδια.
Για τη θεραπεία του προβλήματος ο υπουργός Δικαιοσύνης πρότεινε μεταξύ άλλων την άσκηση νομοθετικού έργου μακράς πνοής και τη συστηματική παρακολούθηση της νομολογίας, ενώ τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία του θεσμού της διαβούλευσης.
«Οι δικαστές», τόνισε από την πλευρά της η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου, «βιώνουν τις συνέπειες της κακής νομοθέτησης», όπως είναι η πολυνομία, οι τροπολογίες τελευταίας στιγμής, αλλά και οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας - η κ. Θάνου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι μόνο το 2012 έγιναν τρεις τέτοιες τροποποιήσεις και άλλες πέντε το 20913, ενώ η τελευταία έγινε το 2016.
Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου σημείωσε ότι οι παθογένειες αυτές προκαλούν ανασφάλεια δικαίου και έχουν συνέπειες στην ανάπτυξη της χώρας και την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ ανάμεσα στις προτάσεις που κατέθεσε για την αποφυγή της πολυνομίας περιλαμβάνονται η συμμετοχή των δικαστικών λειτουργών στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, η προσεκτική διατύπωση των κειμένων των κανόνων δικαίου, η νομοθέτηση με βάση το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό δικαστήριο, καθώς και η εναρμόνιση της νομοθετικής παραγωγής με τη νομολογία κυρίως των ανωτάτων δικαστηρίων.
«Ζούμε σε μια περίοδο όχι κανονική από πλευράς νομοθετικού καθεστώτος. Επομένως, μέχρι ενός σημείου, θα πρέπει να κατανοούμε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται υπό πίεση και κάτω από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και κάτω από άλλες περιστάσεις και ότι αναγκάζεται να θεσμοθετεί διάφορες διατάξεις και ενεργώντας με ταχύτητα και πίεση και πολλές φορές χωρίς να συμφωνεί η ίδια με τα ζητήματα αυτά. Αναγνωρίζοντας αυτές τις συνθήκες, θεωρώ ότι δεν πρέπει να παραβλέπει όσα ανέφερα προηγουμένως για να υπάρχει καλή νομοθέτηση» κατέληξε η πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ως μια κυκλική διαδικασία που ξεκινά από τη διαβούλευση περιέγραψε την καλή νομοθέτηση ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρώπης Νίκος Σακελλαρίου χαιρετίζοντας τη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Δικαιοσύνης να ξεκινήσει τη διαδικασία επικύρωσης του 16ου Πρωτοκόλλου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προκειμένου να δοθεί το έναυσμα μιας καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του δικαστηρίου του Στρασβούργου. Ο πρόεδρος του ΣτΕ αναφέρθηκε στην προσωπική του εμπειρία από τη συμμετοχή του στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές χαρακτηρίζοντάς την «απογοητευτική», ενώ πρότεινε την καλύτερη αξιοποίηση των γραφείων νομοθετικών έργων, καθώς και των ετήσιων εκθέσεων των δικαστηρίων, όπως και την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας.
Η Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αναφέρθηκε με τη σειρά της στη θεραπεία του προβλήματος, τονίζοντας ότι το βάρος θα πρέπει να δοθεί στην πρόληψη καθώς η εκ των υστέρων ανατροπή ενός κακού νόμου δημιουργεί νέες παθογένειες. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στα προβλήματα που προκύπτουν από τον έλεγχο του ΕΣ στα συνταξιοδοτικά νομοσχέδια, σημειώνοντας ότι πολλές συστάσεις του δικαστηρίου της δεν γίνονται δεκτές εκφράζοντας, όπως είπε, τη λύπη της γι΄ αυτό. Η βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας και ο καλύτερος σχεδιασμός της νέας είναι ανάμεσα στις προτάσεις της.
Η γενική επίτροπος της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων Ευτυχία Φουντουλάκη αναφέρθηκε σε διάφορα πρακτικά προβλήματα της οργάνωσης της δικαιοσύνης, όπως είναι ο τριπλάσιος αριθμός των δικαστικών υπαλλήλων σε σχέση τους δικαστές, ο τεράστιος όγκος υποθέσεων στα μεγάλα δικαστήρια, η αύξηση της δικαστικής ύλης σε ορισμένα δικαστήρια και η μείωση σε άλλα.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου τόνισε ότι είναι «απίστευτα σημαντική» η συμμετοχή ενός δικαστικού στη νομοθετική διαδικασία. «Ο εφαρμοστής έχει μπροστά του τον νόμο σαν ένα ενήλικα. Όταν όμως συμμετέχει στη γέννηση του και την ολοκλήρωσή του είναι σαν να μεγαλώνει ένα παιδί και να το οδηγεί στην ενηλικίωσή του ζώντας μαζί του όλες τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς για το μεγάλωμά του», τόνισε ενώ έκλεισε την παρέμβασή της με στίχους από μια ελεγεία του αρχαίου νομοθέτη Σόλωνα για τα προσόντα και τις αρετές που πρέπει να έχει ένας νομοθέτης.
