Ποιες αλλαγές επιφέρει η ψήφιση του νέου Κανονισμού της Βουλής
Με τον πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση να τονίζει ότι η λειτουργία του Κοινοβουλίου περνά από ένα «ισχυρό προνομιακό προεδροκεντρικό καθεστώς» σε ένα πιο δημοκρατικό, ψηφίστηκε από την Ολομέλεια ο νέος Κανονισμός, κατά πλειοψηφία επί της αρχής και με ευρεία συναίνεση στα περισσότερα άρθρα.
Οι αλλαγές αφορούν, κυρίως, στο Β' μέρος του Κανονισμού, αλλά περιορισμένες αλλαγές γίνονται και στο Α' μέρος, με κυριότερες εξ αυτών την πλήρωση της κενής θέσης αντιπροέδρου της Βουλής, την ένταξη των ειδικών κανονισμών στο κυρίως σώμα του Κανονισμού, την προσαρμογή στη γενική νομοθεσία για την αξιολόγηση των υπαλλήλων και την επιλογή γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων, νέο οργανόγραμμα, πλήρη εναρμόνιση του μισθολογίου με τα ισχύοντα στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα.
Κατά την τοποθέτησή του στην Ολομέλεια, ο κ. Βούτσης υπογράμμισε ότι «από ένα ισχυρά προνομιακό, στα όρια ενός πολιτικού αυταρχισμού, καθεστώς προεδροκεντρικής λειτουργίας της Βουλής, βήμα με το βήμα, θεσμό με τον θεσμό, και αναγνωρίζοντας τις πραγματικότητες, πάμε σε μία πιο δημοκρατική λειτουργία».
«Προχωράμε σε μία θεσμική χαλάρωση αυτής της δυνατότητας και των πολύ μεγάλων αρμοδιοτήτων που είχε και έχει ο πρόεδρος στη Βουλή», ανέφερε και πρόσθεσε πως αυτό είναι εξαιρετικά καλό, τόσο για τη Δημοκρατία, όσο και για τη λειτουργία της Βουλής.
Ο κ. Βούτσης, έκανε λόγο για bullying που υφίστανται στον χώρο της δημόσιας κριτικής οι υπάλληλοι της Βουλής, εγκαλούμενοι για δήθεν προνόμια, όπως ειδικά μισθολόγια και υπέρογκα επιδόματα.
Απαντώντας στην κριτική, ιδίως της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του κοινοβουλευτικού εκπρόσωπου της Ανδρέα Λοβέρδου, περί «προσλήψεων ημετέρων», ο κ. Βούτσης μίλησε για «ανοησίες» και «βλακείες», που δίνουν τροφή στον λαϊκισμό, επισημαίνοντας πως επί της προεδρίας του ο αριθμός των υπαλλήλων είναι ο ίδιος ή και μικρότερος συγκριτικά με την περίοδο προ της αναλήψεως των καθηκόντων του. «Οι ειδικοί κανονισμοί για πλήθος λειτουργιών της Βουλής ήταν το πεδίο, μέσα από το οποίο διαμορφωνόντουσαν εντελώς ιδιαίτερες, προνομιακές, πελατειακές σχέσεις στο επίπεδο των διορισμών, των αμοιβών, των μετεξελίξεων, των μετακινήσεων κ.λπ.», κατήγγειλε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου και τόνισε ότι πριν από 15 χρόνια η Βουλή λειτουργούσε με τους μισούς υπαλλήλους και στη συνέχεια έγινε πεδίο πελατειακών σχέσεων, δημιουργούνταν νέες υπηρεσίες και νέα οργανογράμματα με σκοπό τις κομματικές προσλήψεις και το βόλεμα των ημετέρων, συγγενών και φίλων.
Χαρακτηριστικά, ανέφερε ότι στο γκαράζ της Βουλής είχαν προβλεφθεί 60 οργανικές θέσεις, μέχρι και γραμματέων, κάτι που άλλαξε στη συνέχεια και πλέον υπηρετούν μόνον οκτώ στο γκαράζ και οι υπόλοιποι υπάλληλοι έχουν διαχυθεί σε άλλες υπηρεσίες. Επεσήμανε, δε, ότι οι αλλαγές που αφορούν τους μετακλητούς υπαλλήλους, στις ειδικές υπηρεσίες, το γκαράζ, το γυμναστήριο κ.α., στο εξής θα εγκρίνονται από την Ολομέλεια και όχι από τον πρόεδρο, όπως συνέβαινε παλαιότερα.
Ακόμη, ο κ. Βούτσης έκανε λόγο για ανάγκη μείωσης του αριθμού των υπαλλήλων της Βουλής, που έχουν διατεθεί στα κόμματα, διότι- όπως είπε- δεν είναι δυνατόν ένα μικρό, πλέον, κόμμα να έχει τους πενταπλάσιους υπαλλήλους από ένα μεγαλύτερο. Προανήγγειλε, μάλιστα, καταγραφή των υπαλλήλων που υπηρετούν στα γραφεία των πολιτικών κομμάτων στο Κοινοβούλιο, προκειμένου να τεθεί μέτρο, επί παραδείγματι ένας προς 15 κάθε φορά για τα μέλη των κομμάτων ή ένας προς δέκα.
Δεδομένης και της κριτικής που ασκήθηκε από τα κόμματα, ιδίως από την ΝΔ, δια του Θανάση Δαβάκη και του Γιάννη Τραγάκη, ο πρόεδρος της Βουλής παραδέχθηκε ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα «κακής νομοθέτησης», επιρρίπτοντας ευθύνες σε υπουργούς, οι οποίοι αντί να προετοιμάζουν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες τους στη βάση ενός συγκεκριμένου σχεδιασμού, φέρνουν πολυσέλιδες τροπολογίες που προσιδιάζουν σε «μίνι νομοσχέδια».
«Το πρόβλημα έχει τεθεί σε όλους τους δυνατούς τόνους προς την κυβέρνηση», σημείωσε. Επίσης, απέναντι στις έντονες αντιδράσεις που εκφράστηκαν από τους εκπροσώπους των κομμάτων για την απουσία των υπουργών- πλην ελάχιστων- στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου υποστήριξε ότι το θέμα δεν είναι «ηθικολογικό», πρέπει να γίνει συζήτηση και να βρεθεί τρόπος, ώστε η ανταπόκριση των υπουργών, από το 50% σήμερα, να φθάσει στο 70%.
Ο κ. Βούτσης ενημέρωσε ότι προωθείται η δημιουργία «περιουσιολόγιου» του Κοινοβουλίου, την εποπτεία του οποίου θα έχει η νομική υπηρεσία, η οποία και θα αποφασίσει εάν τα ακίνητα που διαθέτει η Βουλή μπορούν να ενταχθούν ή όχι στο νέο υπερταμείο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. «Πρέπει να γίνουν τώρα συζητήσεις για την ένταξη της περιουσίας της Βουλής ή όχι στο ταμείο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα βασικά σημεία τροποποίησης του Κανονισμού της Βουλής
Το Μέρος Β' του Κανονισμού της Βουλής ρυθμίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της, τις αρμοδιότητες κάθε υπηρεσίας, θέματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού του Κοινοβουλίου (ειδικότητες, προσόντα, εξέλιξη, αξιολόγηση, επιλογή προϊσταμένων, αμοιβές κ.λπ.), καθώς και θέματα οικονομικών υποθέσεων της Βουλής (έγκριση προϋπολογισμού, προμήθειες, πληρωμές, συμβάσεις, κ.λπ.).
Τόσο το Μέρος Β' του Κανονισμού, όσο και οι Ειδικοί Κανονισμοί οργάνωσης και λειτουργίας υπηρεσιών της Βουλής, περιλαμβάνουν σήμερα διατάξεις που λειτουργούν αποσπασματικά, συχνά χωρίς καμία συνοχή ή διασύνδεση μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να προκύπτουν δυσλειτουργίες και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, ανορθολογική διαχείριση των ανθρώπινων πόρων, αναξιοκρατία και αδιαφάνεια στη διοίκηση της Βουλής.
Ο Κανονισμός της Βουλής-Μέρος Β' χρήζει δομικής αναθεώρησης, με αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών, στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, στην οικονομική διοίκηση της Βουλής. Η Βουλή και οι υπηρεσίες της χρειάζονται έναν Κανονισμό, προϊόν εμπεριστατωμένης μελέτης, με επιστημονικά κριτήρια, που θα περιγράφει και θα κατοχυρώνει ένα σύγχρονο σύστημα διοίκησης, αντίστοιχο με αυτό των Κοινοβουλίων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο της συνταγματικά κατοχυρωμένης αυτονομίας της Βουλής.
Οι μακροπρόθεσμες αλλαγές θα δρομολογηθούν με τη συμμετοχή των εργαζομένων και όλων των συντελεστών λειτουργίας του Κοινοβουλίου, ενδεχομένως με την εμπλοκή και κάποιου ανεξάρτητου φορέα, εξειδικευμένου σε θέματα οργάνωσης και δημόσιας διοίκησης.
Στόχος της παρούσας διοίκησης της Βουλής είναι η εκπόνηση ενός σχεδίου μακράς πνοής, προσανατολισμένου στις κύριες δραστηριότητες του Κοινοβουλίου, με περιγραφή των διοικητικών διαδικασιών, των περιγραμμάτων θέσεων εργασίας, των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων του προσωπικού, τον προσανατολισμό στην επίτευξη μετρήσιμων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων, τη συμμετοχή των εργαζομένων στον προγραμματισμό των εργασιών και την ενθάρρυνση της συλλογικής δράσης, τη χρήση μέσων και τεχνολογιών για την αποτελεσματικότερη δράση και εξοικονόμηση πόρων, την εξωστρέφεια, τη σύνδεση με την κοινωνία και την ανάδειξη του ρόλου της Βουλής ως βασικού πυλώνα της Δημοκρατίας.
Με την προτεινόμενη τροποποίηση, προϊόν ευρείας διαβούλευσης, επιχειρείται ένας πρώτος εξορθολογισμός του Κανονισμού της Βουλής (Μέρος Β').
Συγκεκριμένα:
- Οι Ειδικοί Κανονισμοί, που ρυθμίζουν σήμερα εννέα υπηρεσίες της Βουλής και έχουν εκδοθεί ως αποφάσεις του προέδρου της Βουλής, ενσωματώνονται, κατά τις γενικές διατάξεις τους, και προσαρτώνται, κατά τις ειδικές, ως Παραρτήματα, στο Μέρος Β' του Κανονισμού της Βουλής, δηλαδή σε απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής. Οι ετερόκλητες, ασύνδετες, συχνά αντιφατικές ρυθμίσεις τους εξορθολογίζονται, και οι προϊστάμενοί τους επιλέγονται, πλέον, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, με τις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες, το δε προσωπικό που υπηρετεί σήμερα σε αυτές τις υπηρεσίες αναβαθμίζεται εργασιακά, καθώς καταλαμβάνει, στο σύνολό του αυτοδικαίως, υφιστάμενες οργανικές θέσεις που κατοχυρώνονται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής.
- Στο εξής, Ειδικοί Κανονισμοί οργάνωσης και λειτουργίας υπηρεσιών της Βουλής θα ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη διαδικασία των Κωδίκων. Απόφαση του προέδρου της Βουλής θα μπορεί μόνο να συμπληρώνει αυτούς τους κανονισμούς, ως προς ειδικότερα θέματα ή θέματα με τεχνικό ή λεπτομερειακό χαρακτήρα.
- Η ενσωμάτωση των Ειδικών Κανονισμών στο Μέρος Β' του Κανονισμού της Βουλής συνεπάγεται μεταβολές στο οργανόγραμμα των υπηρεσιών. Εντάσσονται σε αυτό υφιστάμενες οργανικές μονάδες, σήμερα εκτός βασικού οργανωτικού σχήματος, χωρίς προφανή λόγο και δημιουργείται νέα Γενική Διεύθυνση, μόνο και μόνο για να αποτραπεί ο υδροκεφαλισμός μίας Γενικής Διεύθυνσης με οκτώ διευθύνσεις.
- Οι αλλαγές στο οργανόγραμμα και η αναδιάρθρωση των υπηρεσιών της Βουλής είναι οι ελάχιστες που επιβάλλει η ίδια η ενσωμάτωση των Ειδικών Κανονισμών.
- Εισάγονται ρυθμίσεις για τη βαθμολογική και μισθολογική κατάταξη των εργαζομένων, την αξιολόγηση του προσωπικού, καθώς και την επιλογή προϊσταμένων οργανικών μονάδων, με γνώμονα την αξιοκρατία και τη βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του Κοινοβουλίου, κατά προσαρμογή των ρυθμίσεων των ν. 4354/2015 και 4369/2016, λαμβάνοντας δηλαδή υπόψη και τις ιδιαιτερότητες της Βουλής.
Σημειώνεται ότι σε σύνολο 95 οργανικών μονάδων, 26 προϊστάμενοι έχουν επιλεγεί και τοποθετηθεί σήμερα με απόφαση του προέδρου, με θητεία αορίστου χρόνου, κάποιοι μάλιστα με την απόφαση πρόσληψής τους, έναντι 69 προϊσταμένων που επιλέγονται από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο. Με την προτεινόμενη τροποποίηση, 86 επιλέγονται με τις διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες του νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων, 12 από τον πρόεδρο της Βουλής και ένας από τον πρόεδρο, μετά από πρόταση των εργαζομένων της οικείας οργανικής μονάδας. Ειδικά για τους τελευταίους, επισημαίνεται ότι τοποθετούνται από υον πρόεδρο της Βουλής, κατόπιν έκφρασης γνώμης της Επιτροπής Κανονισμού της Βουλής, μετά από ακρόασή τους.
- Επιχειρείται συνολική αναβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων, μέσω της καθιέρωσης ενός αντικειμενικού συστήματος εσωτερικών μετακινήσεων, σύμφωνα με τις υπηρεσιακές ανάγκες, την εκπαίδευση και την κατάρτισή τους, τη δίκαιη και αντικειμενική αξιολόγηση, τόσο των εργαζομένων, όσο και των προϊσταμένων τους, τη στοχοθεσία και κοινωνική λογοδοσία με τη συμμετοχή όλου του ανθρώπινου δυναμικού, τη θέσπιση ενός δίκαιου συστήματος βαθμολογικής εξέλιξης και προαγωγών, τη θέσπιση κριτηρίων επιλογής προϊσταμένων σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα μέσω διάφανων, αντικειμενικών και αξιοκρατικών διαδικασιών.
- Εισάγεται δυνατότητα δημιουργίας θέσης Ειδικού Θεματικού Γραμματέα της Βουλής, με τριετή θητεία, ο οποίος θα έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες (π.χ. έργα στα κτίρια της Βουλής), προερχόμενος, κατά προτεραιότητα, από το προσωπικό του Κοινοβουλίου.
- Δημιουργείται Μονάδα Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αναδιοργάνωσης Διοικητικών Λειτουργιών, η οποία υπάγεται στον γγ του Κοινοβουλίου. Ανάλογες υπηρεσίες, με διαφορετικές οργανωτικές δομές, λειτουργούν και σε αλλοδαπά Κοινοβούλια (πχ το Internal Audit Directorate στον Καναδά ή το Internal Audit Service, στο Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Internal Audit Unit, που υπάγεται, μάλιστα, στον γγ).
- Δημιουργείται Τμήμα Νομικής Υποστήριξης των Υπηρεσιών της Βουλής, που υπάγεται διοικητικά στον γγ του Κοινοβουλίου. Το Τμήμα έχει συμβουλευτικό ρόλο και υποστηρίζει τις υπηρεσίες της Βουλής, πλην της επιστημονικής, επί νομικών ζητημάτων.
- Ενδυναμώνεται το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους και εμπλουτίζονται οι αρμοδιότητές του, με την προσθήκη, ιδίως, νέας αρμοδιότητας σύνταξης εκθέσεων επί του Προσχεδίου και του Σχεδίου του Προϋπολογισμού του Κράτους, τις οποίες το Γραφείο υποβάλλει στον πρόεδρο της Βουλής, στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή του απολογισμού και του γενικού ισολογισμού του Κράτους και ελέγχου της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Κράτους και στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.
- Ο Ραδιοτηλεοπτικός Σταθμός της Βουλής αποτελεί οργανική μονάδα του Κοινοβουλίου, υπαγόμενη απευθείας στον πρόεδρό του και, μέχρι σήμερα, αποτελούσε ανεξάρτητη υπηρεσία, το καθεστώς της οποίας ρυθμιζόταν αποκλειστικά με αποφάσεις του προέδρου της Βουλής. Εφεξής, οι βασικές αρχές λειτουργίας του, η αποστολή του και τα βασικά θέματα διάρθρωσής του διέπονται από το Β' Μέρος του Κανονισμού της Βουλής, δηλαδή, από αποφάσεις της Ολομέλειας της Βουλής, ο δε Συντονιστής του Σταθμού ή το Συμβούλιο Διοίκησής του ενημερώνουν, κάθε έξι μήνες, την Επιτροπή Κανονισμού της Βουλής, η οποία και μπορεί να καταθέτει σχετικές προτάσεις, για τη δραστηριότητα και το έργο του Σταθμού.
- Αποτελεί σημαντική καινοτομία η διατύπωση, για πρώτη φορά στον Κανονισμό της Βουλής, γενικού κανόνα μετακινήσεων του προσωπικού, με όρους διαφάνειας και γνώμονα τις ανάγκες των υπηρεσιών και τα προσόντα των υπαλλήλων.
- Για την καθαριότητα στη Βουλή, εισάγεται δυνατότητα σύναψης ατομικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, μερικής ή πλήρους απασχόλησης ή μίσθωσης έργου απευθείας, με φυσικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, καθώς και με γυναίκες που έχουν υποστηριχθεί ή υποστηρίζονται από φορείς και υπηρεσίες για γυναίκες θύματα βίας.
- Για την εξάλειψη έμφυλων στερεοτύπων στο κείμενο του Κανονισμού της Βουλής (Μέρος Β'), προτείνεται η ένταξη της ισότητας των φύλων, σε επόμενη κωδικοποίηση των διατάξεών του.
