Του Γιώργου Λαμπίρη
Εξαιρετικά πιθανό θεωρεί το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης ανοχής, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου, Ηλίας Νικολόπουλος.
«Πρόκειται για μία κυβέρνηση εξαναγκασμένης ανοχής. Εάν ένα κόμμα λάβει 120 έδρες και ένα άλλο κόμμα δεν το αποδέχεται, αλλά ταυτόχρονα δεν επιθυμεί να αναλάβει το κόστος να το καταψηφίσει, με την ύπαρξη αποχής από το κόμμα της αντιπολίτευσης, το πρώτο κόμμα θα μπορέσει να κυβερνήσει. Για να πέσει αυτή η κυβέρνηση ή να στηρίξουν την πρόταση εμπιστοσύνης δια της απουσίας τους, θα πρέπει να συγκεντρώνονται 151 ψήφοι εναντίον ή υπέρ του αντίστοιχα. Πρόκειται για ένα αρκετά πονηρό σύστημα του λεγόμενου εκλογικευμένου κοινοβουλευτισμού», σημειώνει ο καθηγητής.
«Επομένως με τουλάχιστον 120 βουλευτές, μπορεί μία κυβέρνηση να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης ανοχής, επειδή ένα κόμμα δεν θέλει να την καταψηφίσει. Σε αυτή την περίπτωση θα εξασφαλίσει την εξαναγκασμένη ανοχή της αντιπολίτευσης χωρίς να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των κομμάτων».
Τι σημαίνει στην πράξη ο σχηματισμός κυβέρνησης ανοχής
Όπως ορίζει γι’ αυτή την περίπτωση το άρθρο 84 παράγραφος 6 του Συντάγματος, όταν η κυβέρνηση ζητά ψήφο εμπιστοσύνης, σε ό,τι αφορά τις θετικές ψήφους που αναζητά, προβλέπεται ότι η πρόταση εμπιστοσύνης δεν μπορεί να γίνει δεκτή, αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών. Πρακτικά η συγκεκριμένη πλειοψηφία δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών (120 έδρες).
Επομένως, μπορεί να συσταθεί νέα κυβέρνηση ακόμα και με 120 θετικές ψήφους εφόσον όμως ψηφίσουν μόνο 239 Βουλευτές, ενώ οι υπόλοιποι 61 θα απέχουν από την ψηφοφορία. Αυτό σημαίνει ότι οι 120 θα είναι υπέρ, προερχόμενοι από το κόμμα που θέλει να σχηματίσει κυβέρνηση και οι 119 (μειοψηφία) από τα κόμματα που δεν επιθυμούν να σχηματίστεί κυβέρνηση. Οι υπόλοιποι 61 ουσιαστικά δίνουν την δυνατότητα στον πρώτο να διατηρήσει την πλειοψηφία του.
Επομένως, είναι απαραίτητο κατά την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, να απουσιάζουν οι 61 βουλευτές, παρέχοντας ουσιαστικά την ανοχή τους και χωρίς να καταψηφίσουν ή να υπερψηφίσουν.
Υποχρεούνται μάλιστα να έχουν γνωστοποιήσει εκ των προτέρων την πρόθεσή τους να απέχουν από την ψηφοφορία, στην ακραία περίπτωση, κατά την οποία η κυβέρνηση διαθέτει μόλις 120 έδρες στη Βουλή.
Κι αυτό γιατί εάν δεν απέχουν οι 61 και παρίστανται, ψηφίζοντας «παρών», οι ψήφοι τους προσμετρώνται ως καταψήφιση της κυβέρνησης και κατ’ επέκταση της πρότασης εμπιστοσύνης. Επομένως πέφτει η κυβέρνηση.
Παράδειγμα
Για παράδειγμα, εάν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου το πρώτο κόμμα λάβει 135 έως και 140 έδρες, είναι αρκετό έστω και ένα κόμμα της αντιπολίτευσης, το οποίο θα διαθέτει από 11 έως και 16 έδρες για να δώσει ψήφο ανοχής στο πρώτο κόμμα και να μην οδηγηθούμε σε επαναληπτικές εκλογές. Εάν όμως το πρώτο κόμμα λάβει 120 έδρες χρειάζεται τις 11 έδρες του κόμματος που αναφέραμε προηγουμένως και ακόμα 10 ακόμα έδρες από ένα δεύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης για να συμπληρώσει τις 151, χωρίς να χρειάζεται να συνεργαστούν τα κόμματα αυτά μεταξύ τους.
Σημειώνεται ότι εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι η πρώτη φορά που σχηματίζεται κυβέρνηση με αυτόν τον τρόπο.
