Σκληρή κριτική από το υπουργείο Εξωτερικών στον ειδικό συμβούλο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό
Πυρά κατά του ειδικού συμβούλου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντε, εξαπολύει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών, με αφορμή όσα αναφέρει σε συνεντεύξεις του αναφορικά με τη διάσκεψη για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά και την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων.
«Απορούμε γιατί ο κ. Eide δίνει συνεντεύξεις μόνο σε ελληνόφωνα έντυπα. Περιμένουμε δε πότε θα μιλήσει και σε εφημερίδα της Τουρκίας και θα εξηγήσει τις ευθύνες της τελευταίας για την κατάρρευση των συνομιλιών», σημειώνει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών, καλώντας τον Έσπεν Μπαρθ Άιντε να διευκρινίσει: «Δέχθηκε ή όχι ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια του δείπνου της 6ης Ιουλίου την κατάργηση των «παρεμβατικών δικαιωμάτων» και της Συνθήκης Εγγυήσεως από την πρώτη μέρα της λύσης, όπως σαφώς δηλώνει ο κ. Eide σε μία από τις πολλές του συνεντεύξεις; Γιατί έχουμε την πεποίθηση ότι ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε το αντίθετο τόσο μέσα στη Διάσκεψη όσο και δημόσια. Εκτός και αν ο κ. Eide βρισκόταν σε άλλη Διάσκεψη ή ήθελε να ακούσει διαφορετικά πράγματα...».
Το ΥΠΕΞ σχολιάζει εξάλλου πως ο κ. Άιντε απ’ ό,τι φαίνεται «προβαίνει σε δηλώσεις ως κάποιος που έχει πρόθεση να παραιτηθεί από μεσολαβητής του ΟΗΕ ενόψει της, ως φαίνεται, πιο ικανοποιητικής θέσης του Εκπροσώπου Τύπου της Τουρκικής Κυβέρνησης», επισημαίνοντας καταληκτικά πως «η φράση του στην ίδια συνέντευξη «δεν το είπε ακριβώς έτσι ο κ. Τσαβούσογλου» είναι ενδεικτική της μετακίνησης που κάνει».
Κοτζιάς: Η διάσκεψη δεν ήταν καλά προετοιμασμένη από τον Άιντε
Σε συνέντευξή του εφ' όλης της ύλης για το Κυπριακό, που δημοσιεύεται σήμερα σε Ελλάδα και Κύπρο στην "Νέα Σελίδα" και στον "Φιλελεύθερο", αντιστοίχως, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς σκιαγραφεί την πρόσφατη εμπειρία της διάσκεψης στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, κάνει αποτίμηση των πεπραγμένων και του αποτελέσματος, απαντά σε κριτικές και μιλά για το μέλλον.
«Στο θέμα της κατάργησης της Συνθήκης Εγγυήσεων και κατά προέκταση της κατάργησης των όποιων παρεμβατικών δικαιωμάτων των εγγυητριών δυνάμεων, καταφέραμε να σμιλεύσουμε τη μέγιστη δυνατή συμμαχία ανάμεσα στην Κύπρο, την Ελλάδα, την ΕΕ, τον ίδιο τον γγ του ΟΗΕ και κατά το μεγαλύτερο διάστημα το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτή η απομόνωση των παράνομων επιθυμιών της Τουρκίας ενόχλησε κάποιους», τονίζει.
Σημειώνει δε με έμφαση ότι «προκαλεί μεγάλη απορία τι ακριβώς θέλουν όσοι λυσσομανούν γιατί αρνηθήκαμε να παραχωρήσουμε στη Τουρκία τη διατήρηση του δικαιώματος επέμβασης, μονομερώς σε όλο το νησί όποτε εκείνη το επέλεγε». Και προσθέτει: «Κάποιοι, λοιπόν, καλά θα έκαναν αντί να μας λένε μαξιμαλιστές να μας πουν γιατί η παραχώρηση δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας σε όλο το νησί αποτελεί λύση του Κυπριακού. Και πάντως είναι απορίας άξιο πώς αρνούνται να δουν και να δεχτούν αυτό που δήλωσε ο ίδιος ο γγ του ΟΗΕ, ότι, δηλαδή, δεν νοούνται παρεμβατικά δικαιώματα πάνω σε ένα ανεξάρτητο κράτος-μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ».
Ως πρόβλημα θεωρεί ο Ν. Κοτζιάς ότι «δεν μπορέσαμε να απεξαρτήσουμε τους Τουρκοκύπριους από την Τουρκία» οι οποίοι «υποφέρουν από την στρατοκρατία, αλλά και τους έποικους που αλλοιώνουν τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τα χαρακτηριστικά τους». Ενώ ως αδυναμίες της ελληνοκυπριακής πλευράς στο Κραν Μοντανά έχει καταγράψει, όπως λέει, ότι, «πρώτον, δεν φροντίσαμε να δείξουμε εξαρχής τα υλικά συμφέροντα που συνδέουν ένα συγκεκριμένο κύκλωμα που θεωρεί ως διαπραγμάτευση την άνευ όρων παράδοση. Επί παραδείγματι, ο κ. Άιντε, στις επισκέψεις του στην Ελλάδα συναντιόταν εν κρυπτώ με επιχειρηματίες (γιατί άραγε;) που όπως φάνηκε συνδέονται με συγκεκριμένους διεθνείς παράγοντες και επιλογές για το Κυπριακό. Σε αυτές τις συναντήσεις ήταν παρόντες και ορισμένοι από τους δημοσιογράφους που αρέσκονται να με υβρίζουν προσωπικά και προσπαθούν να αμαυρώσουν την κοινή προσπάθεια της ελληνικής και κυπριακής Κυβέρνησης. Δεύτερον, ότι μας πήγε ο κ. Άιντε σε αυτή τη φάση της διαπραγμάτευσης χωρίς να έχει κάνει ο ίδιος επαρκή προεργασία. Τρίτον του επιτρέψαμε να λέει για μεγάλο χρονικό διάστημα πολλαπλά ψέματα. Του τα κατέδειξα ένα προς ένα μέσα στην ίδια τη Διάσκεψη. Το γνώριζε ότι έλεγε ψέματα, αλλά δεν τον πείραζε ότι πιανόταν στα πράσα. Ευτυχώς υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση όταν προσπάθησε να εμφανίσει σε έγγραφό τις δικές του θέσεις ως δικές μας. Φοβάμαι ότι συνεχίζει αυτή την τακτική του και μετά την Ελβετία».
Ο υπουργός Εξωτερικών διευκρινίζει ότι «η διάσκεψη της Ελβετίας δεν ήταν καλά προετοιμασμένη από τον Άιντε. Αντίθετα εμείς, όπως και η ελληνοκυπριακή πλευρά, ήμασταν προετοιμασμένοι, παραγωγικοί και συνετοί. Διατυπώσαμε πολλαπλές προτάσεις». «Προτάσεις που όπως και η Ατζέντα των δύο γύρων διαπραγμάτευσης το 2017 στην Ελβετία, είναι η κοινή μας προίκα με την οποία θα πορευτούμε σε επόμενο γύρο διαπραγμάτευσης, που πρέπει να έχει ετοιμαστεί επαρκώς προκειμένου να πετύχει», τονίζει και προσθέτει:. «Ονειρεύομαι μια Κύπρο ανεξάρτητη, εδαφικά ακέραιη, κυρίαρχη, ομοσπονδιακή με τον λαό της ενεργό στην υλοποίηση του μέλλοντος της».
Ερωτηθείς σχετικά με τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στο Αιγαίο και το μέχρι που μπορούν να φθάσουν και πώς αντιμετωπίζονται, ο κ. Κοτζιάς επισημαίνει ότι «η περίοδος του Ερντογάν, τουλάχιστον μέχρι τώρα, είναι μια περίοδος στην οποία δεν έχει εκδηλωθεί κάποιο θερμό επεισόδιο. Μπορεί να υπάρχουν προκλήσεις στο Αιγαίο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά δεν είχαν σχεδιασμένη θερμή εξέλιξη. Εκείνο που με ανησυχεί είναι ότι οι προκλήσεις της Τουρκίας -μιας δύναμης αναθεωρητικής και νευρικής- μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε λάθη και ατυχήματα. Για αυτό καλό είναι να σταματήσουν οι προκλήσεις, να υπάρξει αυτοσυγκράτηση, και να διασφαλιστεί έτσι ότι δεν θα υπάρξουν ατυχείς κλιμακώσεις. Αξίζει, επίσης, να μελετήσουμε τη διασύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στην απαίτηση της Τουρκίας να διατηρήσει "παρεμβατικά δικαιώματα" με την συμπεριφορά της ως προς την κυπριακή ΑΟΖ».
Τέλος απαντώντας σε ερώτηση αν τον φορτώνει με περισσότερες ευθύνες και πίεση το γεγονός ότι οι θέσεις και οι προσπάθειές του τυγχάνουν καθολικής σχεδόν υποδοχής στην Κύπρο ο κ. Κοτζιάς απαντά: «Ως Έλληνας, νιώθω τις ιστορικές μας ευθύνες που δεν καταφέραμε να αποτρέψουμε τα εγκλήματα της χούντας. Για αυτό το γεγονός έχω ζητήσει δύο φορές δημόσια συγγνώμη από τους Κυπρίους. Πίστευα και πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να συμβάλλει στην υπέρβαση των όσων ακολούθησαν των εγκλημάτων της χούντας των Αθηνών. Με αυτή τη λογική κινήθηκα πάντα. Είμαι ένας από τους πολλούς ‘Έλληνες που αφοσιωθήκαμε στα δίκαια του κυπριακού λαού. Η πρακτική μου εμπειρία από τα πολλά χρόνια στα κινήματα και την αριστερά, από τα πολλά χρόνια στο υπουργείο Εξωτερικών και στα Πανεπιστήμια, μου ΄δώσαν γνώσεις και πείρα, στοιχεία χρήσιμα για τη δουλειά που κάνω. Όμως συχνά τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα των ανθρώπων. Από αυτή τη σκοπιά το Κυπριακό είναι ένα πρόβλημα που απαιτεί κάθε μέρα να μαθαίνουμε, να ψηλώνουμε, να γινόμαστε πιο ικανοί. Η επιτυχία του χθες δεν είναι η διασφάλιση ότι και την επόμενη φορά θα τα καταφέρει κανείς. Κάθε βήμα προς τα μπρος αυξάνει τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες και το βάρος που συσσωρεύεται αντιμετωπίζεται μόνο με αναστοχασμό, συλλογικότητα, νηφαλιότητα και υπομονή. Το χθεσινό καλό είναι επιπλέον λόγος για να μην εφησυχάζει κανείς και να καταβάλλει ακόμα μεγαλύτερες προσπάθειες. Αυτή είναι η προσωπική σχέση με το Κυπριακό, την Κύπρο και το λαό της».
Χριστοδουλίδης: Προφάσεις εν αμαρτίαις...
Σκληρή απάντηση δίνει, με δήλωσή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, στον Έσπεν Άιντε.
Οι αναφορές του κ. Άιντε, σημειώνει ο κ. Χριστοδουλίδης, επιβεβαιώνουν αυτό που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημόσια έχει επισημάνει. «Δηλαδή, ότι δυστυχώς ο κ. Άιντε σε πολλές περιπτώσεις πίστευε αυτό που ήθελε να συμβεί και μέσα σε αυτό το πλαίσιο υποβάθμιζε ουσιαστικές διαφωνίες και δυσκολίες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Ο κ. Χριστοδουλίδης καλεί τον κ. Άιντε να απαντήσει πώς εξηγούνται οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στις 11 Ιουλίου, ότι «δεν θα ήταν δυνατόν να δεχθεί η Τουρκία μια ανόητη πρόταση, που προέβλεπε κατάργηση του δικαιώματος επέμβασης, κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο με χρονοδιάγραμμα».
Στην αποκλειστική δήλωση προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος τονίζει:
«Δυστυχώς, οι προσωπικές εκτιμήσεις, πεποιθήσεις και οι επιτηδευμένοι ακροβατισμοί, με όποιο τρόπο και αν ειπωθούν και σε ό,τι και αν αποσκοπούν, δεν μπορούν να ανατρέψουν την πραγματικότητα και ό,τι και να υπονοείται ή και να εννοείται από κάποιους. Μια είναι η ωμή, λυπηρή πραγματικότητα, ότι οι διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά τερματίστηκαν εξαιτίας των αδιάλλακτων θέσεων της Άγκυρας». Όλα τα άλλα, επισημαίνει ο κ. Χριστοδουλίδης, «είναι προφάσεις εν αμαρτίαις».
Καταλήγοντας, ο κ. Χριστοδουλίδης υποδεικνύει στον κ. Άιντε ότι «τίθεται θέμα αυτοκριτικής και για τον ίδιο, ο οποίος επιτέλεσε ρόλο, συνέβαλε στη δημιουργία προσδοκιών και συνέτεινε στην προετοιμασία ή απουσία επαρκούς προετοιμασίας των συναντήσεων διεθνών ή και άλλων».
Οι επίμαχες δηλώσεις του Άιντε
Ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ, ο οποίος επισκέπτεται απόψε την Κύπρο και αύριο θα έχει χωριστές συναντήσεις με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, αμφισβητεί την εκδοχή της ελληνοκυπριακής πλευράς για την διάσκεψη για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά, χωρίς όμως να ρίχνει φως στο ζήτημα. Επίσης, απαντά στην θέση του Έλληνα ΥΠΕΞ, Νίκου Κοτζιά, περί έλλειψης προετοιμασίας στην Ελβετία. Ο Νορβηγός διπλωμάτης αντιτείνει πως είναι οι πλευρές, που αν και ήξεραν τι ήθελαν δεν κατάφεραν να δείξουν τη στρατηγική ευελιξία να τα πετύχουν».
Όσον αφορά το δείπνο της 6ης Ιουλίου, ο κ. Άιντε, σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Πολίτης», αφήνει να νοηθεί πως «υπήρξε πράγματι πρόταση Τσαβούσογλου, που θα ικανοποιούσε την ελληνοκυπριακή πλευρά», αμφισβητώντας την ελληνοκυπριακή πλευρά για υπαναχώρηση της τουρκικής την τελευταία στιγμή. Ωστόσο, ο κ. Άιντε απέφυγε να γίνει συγκεκριμένος.
Για το τι θα γίνει από εδώ και πέρα, επανέλαβε πως τα Ηνωμένα Έθνη είναι έτοιμα να συνδράμουν, όμως είπε πως δεν γνωρίζει αν «και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να στηρίζουν τις μέχρι σήμερα παραμέτρους για λύση». Το πλαίσιο Γκουντέρες, τονίζει, εξακολουθεί να αποτελεί, κατά τη γνώμη των Ηνωμένων Εθνών, μια καλή βάση συζήτησης αν το θέλουν οι πλευρές.
