«Το κύρος της δικαστικής εξουσίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναζητείται στη σιωπή της κοινωνίας»
«Είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη, του ελεύθερου Τύπου, των δημοσιογράφων, των λειτουργών της ελευθεροτυπίας», να κρίνουν τις δικαστικές αποφάσεις, υποστηρίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και πρόεδρος της Ενωτικής Κίνησης Ευρωπαϊκής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης. Ενώ κάνει και ένα βήμα πιο πέρα, λέγοντας ότι «το κύρος της δικαστικής εξουσίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναζητείται στη σιωπή της κοινωνίας». Με δεδομένο, μάλιστα, ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και υπάρχουν αυτές οι εξουσίες υπέρ αυτού του λαού, θυμίζει.
Ακόμη και η κυβέρνηση μπορεί να ασκεί κριτική στις δικαστικές αποφάσεις, εξειδικεύει απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Και παραπέμπει σε χώρες με παράδοση στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και τον κοινοβουλευτισμό, εκεί όπου η αξιολόγηση των αποφάσεων είναι έντονη και η κριτική, ακραία.
Ταυτοχρόνως, ο Φ. Κουβέλης, στη συνέντευξή του στο Πρακτορείο, χαρακτηρίζει «όψιμο» το ενδιαφέρον κάποιων υπερασπιστών της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, δεδομένων των παρεμβάσεων στο έργο της κατά το παρελθόν.
Ερ: Τελευταία έχουν έρθει στο προσκήνιο οι σχέσεις εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Υπάρχουν όντως προβλήματα;
Απ: Προβλήματα, νομίζω, δεν υπάρχουν, το ζητούμενο είναι κάθε φορά ο καθένας να κινείται στο οριοθετημένο πλαίσιο που έχει από το Σύνταγμα. Η διάκριση των εξουσιών είναι σαφής και συγκεκριμένη και το ζητούμενο είναι όχι η αντιπαλότητα μεταξύ των τριών εξουσιών που προβλέπονται από το Σύνταγμα και τη λειτουργία του πολιτεύματος, αλλά η ομαλή συλλειτουργία τους. Αυτοί οι οποίοι επικαλούνται στον όψιμο λόγο τους ότι δήθεν ο κοινωνικός έλεγχος που γίνεται για συγκεκριμένες δικαστικές αποφάσεις δηλαδή για το δικαιοδοτικό έργο της δικαιοσύνης ότι αποτελεί και παρέμβαση στο έργο αυτό, αντιθέτως θα έλεγα ότι είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη, είναι δικαίωμα του ελεύθερου Τύπου, των δημοσιογράφων, των λειτουργών της ελευθεροτυπίας να κρίνουν το δικαιοδοτικό έργο. Διότι το δικαιοδοτικό έργο αποτελεί μορφή εξουσίας. Και όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και υπάρχουν αυτές οι εξουσίες υπέρ αυτού του λαού. Και οι αποφάσεις των δικαστηρίων εκτελούνται στο όνομα του ελληνικού λαού, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Επίσης, κ. Παπαδημητρίου, το δικαιοδοτικό έργο αποτελεί έκφανση της κοινωνικής ζωής και ως τέτοια θα πρέπει και μπορεί να κρίνεται και να αξιολογείται. Να προσθέσω σε συνάφεια με τα όσα είπα, ότι ο καθένας μπορεί, πάντοτε κατά το Σύνταγμα, να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του Τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του κράτους. Και το ερώτημά μου, προφανέστερα ρητορικό, ποιος νόμος απαγορεύει στους πολίτες την κριτική του δικαιοδοτικού έργου της δικαστικής εξουσίας;
Ερ: Οι δικαστικές αποφάσεις μπορούν να τυγχάνουν σχολιασμού και από την εκτελεστική εξουσία; Εδώ υπάρχει κάποιο όριο;
Απ: Δεν υπάρχει κανένα όριο με την έννοια ότι ο σχολιασμός, η κριτική, η αξιολόγηση αφορά όλες τις δομές του πολιτεύματος και προφανέστερα και τον ελληνικό λαό και τις άλλες συλλειτουργίες. Τις συλλειτουργίες του πολιτεύματος εννοώ, δηλαδή τις άλλες δύο εξουσίες. Κατά συνέπεια όσοι σήμερα επιστρατεύουν την άποψη ότι όποια κριτική στο δικαιοδοτικό έργο αποτελεί επιλογή παρέμβασης στο χώρο της δικαιοσύνης κάνουν λάθος και τούτο ανεξάρτητα από το όψιμο ενδιαφέρον τους, με το δεδομένο ότι στο παρελθόν είχαμε έντονες παρεμβατικές ενέργειες των σημερινών υπερασπιστών της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, είχαμε έντονες -επαναλαμβάνω- παρεμβατικές ενέργειες στο χώρο της δικαστικής εξουσίας. Και πρέπει να σας πω ότι και το ίδιο το δικαστήριο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με αποφάσεις του υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και σε περιπτώσεις μάλιστα σκληρής και ιδιαίτερα έντονης κριτικής της δικαιοσύνης. Ενδεικτικά αναφέρομαι ότι υπάρχουν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που καταδίκασαν τη χώρα μας και υποχρεώθηκε να καταβάλει πρόστιμο για ανθρώπους οι οποίοι είχαν καταδικαστεί επειδή άσκησαν κριτική και έλεγχο του δικαιοδοτικού έργου της δικαιοσύνης. Είναι γνωστές αυτές οι αποφάσεις. Όπως επίσης και αυτό δεν το επικαλούμαι για να υπερασπιστώ το δικαίωμα των πολιτών να κρίνουν το δικαιοδοτικό έργο αλλά πρέπει να σημειώσω, ας δούνε αυτοί οι όψιμοι υπερασπιστές της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και με τον τρόπο που αυτοί την αντιλαμβάνονται, την ανεξαρτησία, να δουν τα όσα συμβαίνουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Κύριε Παπαδημητρίου, εκεί η αξιολόγηση των αποφάσεων είναι τόσο έντονη και πάρα πολλές φορές αναφέρομαι και σε κριτική η οποία είναι ακραία, που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι αυτό το πράγμα μπορεί να ισχύει και στη χώρα μας. Και το επικαλούμαι γιατί αυτά τα οποία είπα, έχουν σχέση με χώρες στις οποίες είναι βαθιές οι ρίζες των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της ελευθερίας του Τύπου αλλά και του κοινοβουλευτισμού. Θα ήθελα να υποστηρίξω ότι η δημοκρατία αλλά και η δικαστική εξουσία δεν κινδυνεύουν από τον κοινωνικό έλεγχο του δικαιοδοτικού τους έργου. Οι θεσμικές εγγυήσεις της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων και της προσωπικής ανεξαρτησίας των δικαστών είναι συνταγματικά κατοχυρωμένες. Υφίστανται με άλλα λόγια. Και η διασφάλιση της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών αποτελεί το στοιχείο που εγγυάται την αμεροληψία τους. Θα ήθελα να προσθέσω ακόμη ότι το κύρος της δικαστικής εξουσίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναζητείται στη σιωπή της κοινωνίας για όσα η δικαστική εξουσία δικαιοδοτεί. Ο δικαστής θα πρέπει να εξασφαλίζει αντικειμενικότητα στη δικαιοδοτική του κρίση. Να μην συνδέεται με την υπόθεση καθ' οποιονδήποτε τρόπο, δηλαδή να μην αισθάνεται ο δικαστής διάδικος να μην δεσμεύεται από τις προσωπικές και πολιτικές του απόψεις και επιλογές. Και είναι αυτονόητο. Ότι για το κύρος του δικαστικού σώματος πρέπει να εξασφαλίζεται η μη εμπλοκή του δικαστή, άμεση ή έμμεση, φανερή ή κρυπτόμενη στην πολιτική αντιπαράθεση και στις κομματικές διελκυστίνδες.
