Από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Πολιτικής Προστασίας
Συστράτευση όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας και «όχι να ζητάμε κάλπες πάνω στα αποκαΐδια» συνέστησε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ανακοινώνοντας τη δημιουργία Εθνικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Έκτακτων Αναγκών, με επικεφαλής διοικητή, καθώς και τη σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής διερεύνησης των αιτιών της τραγωδίας υπό τον Γερμανό καθηγητή Γκόλνταμερ.
«Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε με τόλμη, αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα σε όλες εκείνες τις μεγάλες τομές που απαιτούνται» είπε ο πρωθυπουργός, ο οποίος ανέλαβε την δέσμευση ενώπιον των αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. που παρακολούθησαν την ομιλία του στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη «να διορθώσουμε τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, να αναβαθμίσουμε τις διοικητικές λειτουργίες, να εκσυγχρονίσουμε τις κρατικές δομές, να δημιουργήσουμε ένα μοντέρνο και αποτελεσματικό κράτος που θα βρίσκεται δίπλα στο πολίτη, όχι απέναντι».
Αρχίζοντας την ομιλία του, ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για την «ανείπωτη τραγωδία, που άφησε βαθύ τραύμα στις οικογένειες, που έχασαν δικούς τους ανθρώπους, στη χώρα και σε όλους μας». «Στους πυροσβέστες, στους αστυνομικούς, στους εθελοντές, στους άνδρες και τις γυναίκες της πρώτης γραμμής, που έδωσαν μια σκληρή και άνιση μάχη με τη φωτιά και είδαν, παρ' όλα αυτά, να χάνονται ανθρώπινες ζωές, σε όσους έχουν και έχουμε την πολιτική και επιχειρησιακή ευθύνη να διασφαλίζουμε τη ζωή και την περιουσία του κάθε πολίτη» είπε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Τσίπρας τόνισε, ότι «είμαστε όμως υποχρεωμένοι, όχι απλά να συνεχίσουμε, αλλά να σκύψουμε βαθιά και προσεκτικά, για να διδαχθούμε και να διορθώσουμε πιθανά κενά και παραλείψεις» και στάθηκε στο «βασανιστικό ερώτημα που απασχολεί τον καθένα που έδωσε τη μάχη με τη φωτιά, για τη σωτηρία των συνανθρώπων μας και σε μένα προσωπικά: Μήπως μπορούσαμε να κάνουμε κάτι παραπάνω και δεν το κάναμε; Κι αυτό, δεν έχει να κάνει με την πολιτική ή ακόμα χειρότερα με την επικοινωνία» είπε, τονίζοντας ότι «μια ανθρώπινη τραγωδία δεν προσφέρεται για τέτοια επιπόλαια και ιδιοτελή προσέγγιση».
«Έχει να κάνει με την ανθρώπινη συγκίνηση, το συγκλονισμό, που αναπόφευκτα προκαλεί σε όλους μια τέτοια καταστροφή. Έχει να κάνει με το αίσθημα ευθύνης που πρέπει να διακατέχει, και είμαι βέβαιος ότι διακατέχει, τον καθένα μας και ιδιαίτερα τους αξιωματικούς που επιχειρούσαν» σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι οφείλουμε «να σκύψουμε με θάρρος και χωρίς υπεκφυγές και να εξετάσουμε σε βάθος και σε όλες τους τις διαστάσεις, τα πώς και τα γιατί. Με αδιάβλητες διαδικασίες και αδιάβλητα πρόσωπα».
Όχι να ζητάμε κάλπες πάνω στα αποκαΐδια
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ακόμα ότι οφείλουμε να πούμε ένα μεγάλο «όχι» στις απόπειρες να ενοχοποιηθούν εκείνοι που έδωσαν τη μάχη, που ήταν στη πρώτη γραμμή και που έζησαν την ανθρώπινη τραγωδία και τον ανθρώπινο πόνο και έφερε ως παράδειγμα τον υποπυραγό Ανδρέα Δημητρίου, που την ώρα που επιχειρούσε, «δίνοντας άνιση μάχη με τις φλόγες και τα 11 μποφόρ, έχασε τη γυναίκα και το παιδί του λίγο παρακάτω, στο Μάτι, από τη λαίλαπα της πυρκαγιάς». «Ούτε οι πυροσβέστες, λοιπόν, ούτε οι αστυνομικοί θα έπρεπε να μπαίνουν στο στόχαστρο, μιας φτηνής και μακάβριας πολιτικής αντιπαράθεσης, για λόγους που δεν έχουν καμιά σχέση με την επιχειρησιακή αλήθεια, που πρέπει να βρούμε και θα την βρούμε» προσέθεσε.
«Διότι το σημαντικό σήμερα» είπε ο πρωθυπουργός «δεν είναι να βρούμε εξιλαστήρια θύματα, αλλά να διερευνήσουμε τα αίτια της τραγωδίας, σε βάθος και με αντικειμενικότητα, να πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα, για να μην επαναληφθεί ποτέ μια παρόμοια καταστροφή (…) και όχι να ζητάμε κάλπες πάνω στα αποκαΐδια».
Σύσταση επιτροπής υπό τον καθηγητή Γκόλνταμερ
Μιλώντας για τις ενέργειες που θα γίνουν, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο μνημόνιο για την εκτίμηση του μεγέθους και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας, που ζήτησε από τους κ.κ. Ζερεφό και Λέκκα και στην προχθεσινή επικοινωνία του με τον Γερμανό καθηγητή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, Γιόχαν Γκέοργκ Γκόλνταμερ, «έναν διεθνούς εμβέλειας και κύρους ειδικό στις πυρκαγιές», από τον οποίο ζήτησε να συγκροτήσει μια επιτροπή υπό την αιγίδα του Διεθνούς Κέντρου Παρατήρησης Πυρκαγιών, «ενός οργανισμού που λειτουργεί ως Εξειδικευμένο Κέντρο, υπό τις προβλέψεις της Διεθνούς Σύμβασης για τις Ευρωπαϊκές και Μεσογειακές Φυσικές Καταστροφές του Συμβουλίου της Ευρώπης».
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας, η επιτροπή αυτή θα έχει στόχο να διερευνήσει άμεσα τις υποκείμενες αιτίες της πρόσφατης τραγωδίας και να εκπονήσει μια έκθεση για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που πρέπει να υιοθετηθούν, ώστε να αποφευχθούν παρόμοιες καταστροφές στο μέλλον. Ο καθηγητής, όπως είπε ο πρωθυπουργός, δέχθηκε επί της αρχής την πρόταση και σύντομα θα ανακοινωθούν οι σχετικές λεπτομέρειες. Αναφερόμενος στον λόγο που επέλεξε τον συγκεκριμένο επιστήμονα, ο κ. Τσίπρας είπε, ότι δεν ήθελε να υπάρξει και η παραμικρή υπόνοια για οποιαδήποτε πολιτική εξάρτηση ή μη ουδετερότητα της επιτροπής.
Ο κ. Γκόλνταμερ θα επιλέξει Έλληνες επιστήμονες που θα συμβάλουν στη διερεύνηση των αιτιών της καταστροφής, ενώ ο πρωθυπουργός εγγυήθηκε προσωπικά για την υποστήριξη που θα παρέχεται στην επιτροπή από το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών.
Τίποτα να μην ξεχαστεί, τίποτα να μην κουκουλωθεί
«Η βούλησή μου είναι σαφής από τη πρώτη στιγμή. Τίποτα να μην ξεχαστεί, τίποτα να μην κουκουλωθεί. Όλα θα διερευνηθούν σε βάθος. Αλλά με τρόπο σοβαρό και υπεύθυνο. Όχι με επιλεκτικά ρεπορτάζ, διαστρεβλώσεις, λόγια στον αέρα και λόγια του αέρα» είπε ο κ. Τσίπρας και κάλεσε «το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων να στηρίξουν αυτή την πρωτοβουλία, που μπορεί πραγματικά να μας οδηγήσει ως Πολιτεία και ως κοινωνία ένα βήμα μπροστά».
Κάλεσε επίσης το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων της χώρας «να αφήσουμε κατά μέρους μια άγονη προσπάθεια αποποίησης ευθυνών για τη νοοτροπία και την πολιτική της αυθαιρεσίας που επικρατεί εδώ και δεκαετίες και να συστρατευθούν όλοι με ειλικρίνεια και χωρίς υπεκφυγές, στη δύσκολη αλλά αναγκαία προσπάθεια να μπει επιτέλους τάξη στην οικιστική αυθαιρεσία που αποτελεί διαρκή κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια».
Αναβάθμιση μηχανισμού πολιτικής προστασίας
Μιλώντας για τη «ριζική αναβάθμιση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας» έτσι ώστε «ποτέ πια να μη ζήσουμε όσα ζήσαμε τον τελευταίο καιρό και ποτέ πια να μην υπάρξει το κρίσιμο και βασανιστικό ερώτημα αν κάναμε όσα έπρεπε και όσα μπορούσαμε να κάνουμε» έκανε λόγο για νέο, αποτελεσματικό, με γρήγορα αντανακλαστικά, μηχανισμό. Όπως είπε, η τραγωδία στο Μάτι έδειξε ότι το σύστημα διαχείρισης εκτάκτων αναγκών της χώρας έκλεισε τον κύκλο του και απαιτείται ριζική αναδιαμόρφωση στα πρότυπα των πλέον προηγμένων και έμπειρων στον τομέα αυτόν χωρών.
Συγκεκριμένα, η νέα αναβαθμισμένη δομή που δημιουργείται έχει δύο κεντρικά χαρακτηριστικά:
α) Να αποτελεί ένα ενιαίο φορέα διαχείρισης των έκτακτων αναγκών -με λειτουργική, επιχειρησιακή και επιστημονική αναβάθμιση σε σχέση με την υφιστάμενη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας και,
β) Να υιοθετεί προσαρμοσμένα στα ελληνικά δεδομένα και στην ελληνική κλίμακα, τα πιο σύγχρονα και παραγωγικά στοιχεία των μοντέλων διαχείρισης εκτάκτων αναγκών από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι ο ενιαίος φορέας για τη διαχείριση των εκτάκτων αναγκών ενοποιεί στο πλαίσιο της λειτουργίας του όλους τους διαθέσιμους εθνικούς επιστημονικούς, επιχειρησιακούς, διοικητικούς και ανθρώπινους πόρους, διασυνδέει τα επιστημονικά μοντέλα προβλέψεων και ανάλυσης κινδύνων, με την πολιτική απόφαση και τη χρήση των κατάλληλων επιχειρησιακών μέσων και έχει την απόλυτη ευθύνη του επιχειρησιακού συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων, σε όλες τις διαφορετικές φάσεις.
Ειδικότερα, προχωρούν ταχύτατα οι εξής παρεμβάσεις:
- Η σημερινή Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας καταργείται και αντικαθίσταται από την Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Έκτακτων Αναγκών, που θα αποτελεί αυτοτελή δημόσια Υπηρεσία η οποία θα υπόκειται ιεραρχικά στο Υπουργείο Εσωτερικών.
- Επικεφαλής της νέας Εθνικής Υπηρεσίας θα τοποθετηθεί διοικητής, ο οποίος αποτελεί πρόσωπο εγνωσμένης εμπειρίας και επιχειρησιακής ικανότητας, καθώς και επιστημονικής επάρκειας.
- Η επιλογή του επικεφαλής θα ενδυθεί όλους τους κανόνες διαφάνειας και αξιοκρατικής επιλογής, αφού θα οργανωθεί υπό την επίβλεψη ανεξάρτητης επιτροπής εμπειρογνωμόνων και θα επικυρώνεται από τη Διάσκεψη Προέδρων της Βουλής.
- Στη δομή της Υπηρεσίας και στο υψηλότερο επίπεδό της (στο πλευρό του διοικητή) συγκροτείται και λειτουργεί μόνιμο και διαρκές Επιστημονικό Συμβούλιο από εκπροσώπους όλων των ερευνητικών επιστημονικών ιδρυμάτων και δομών της χώρας που εμπλέκονται στον τομέα των φυσικών καταστροφών (Δημόκριτος, ΕΜΥ, Εθνικό Αστεροσκοπείο, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, Ελληνικός Οργανισμός Διαστήματος, Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, Ινστιτούτα Πανεπιστημίων και Πολυτεχνείων κ.λπ.).
- Στη δομή της Υπηρεσίας και στο υψηλότερο επίσης επίπεδο στο πλευρό του διοικητή συγκροτείται και λειτουργεί μόνιμο και διαρκές Επιτελείο Διοίκησης. Το Επιτελείο αυτό αποτελείται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το ΕΚΑΒ, την ΕΛΑΣ, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, το Λιμενικό, τα εθελοντικά σώματα, το ΓΕΣ, το ΓΕΝ και το ΓΕΑ, τη Δασική Υπηρεσία, τις Τεχνικές Υπηρεσίες και Διευθύνσεις του Υπουργείου Υποδομών, τα βασικά ερευνητικά ιδρύματα της χώρας.
- Βασική καινοτομία του νέου σχεδιασμού είναι η συντεταγμένη αξιοποίηση των δυνατοτήτων, των μέσων, του προσωπικού και της εμπειρίας που διαθέτουν οι Ένοπλες Δυνάμεις στη διαχείριση εκτάκτων αναγκών, σύμφωνα και με την εμπειρία της Ισπανίας που ακολούθησε παρόμοια προσέγγιση. Η νέα Υπηρεσία θα ενσωματώσει συντεταγμένα στην πολιτική προστασία τον παράγοντα του «εθελοντισμού», ως οργανωμένης όμως επιχειρησιακής δύναμης, που υπακούει σε κανόνες και συγκεκριμένη λειτουργική βοήθεια. Η διαδικασία αυτή απαιτεί οργανωμένο σύστημα πιστοποίησης εθελοντικών οργανώσεων και εθελοντικών δομών, διαρκή εκπαίδευση, προγράμματα επικοινωνίας κ.ο.κ.
- Προχωρά άμεσα η Κατάρτιση Εθνικού Συστήματος Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών (ΕΣΔΕΑ), προκειμένου αυτό να αποτελέσει τον Εθνικό Οδηγό για τη διαχείριση εκτάκτων αναγκών στη χώρα.
- Επίσης, με στοχευμένες παρεμβάσεις ενδυναμώνεται ο θεσμός του Διοικητή Συμβάντος, ώστε να έχει τη θεσμική κάλυψη και όλες τις διοικητικές δυνατότητες για να συντονίζει αποτελεσματικά τις επιχειρήσεις αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, για τη χρηματοδότηση του προγράμματος ριζικής αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης της ικανότητας της χώρας να θωρακιστεί από μελλοντικές φυσικές καταστροφές, το υπουργείο Οικονομίας έχει ήδη ολοκληρώσει τον πρώτο γύρο επεξεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Εξέφρασε δε την ικανοποίησή του για την εξασφάλιση της πλήρους χρηματοδοτικής κάλυψης του προγράμματος επιχειρησιακής, τεχνολογικής, υλικοτεχνικής και στελεχιακής αναβάθμισης με πόρους από την ΕΤΕπ, το ΕΣΠΑ και το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με πόρους που έχουν ήδη δεσμευτεί και θα φτάσουν συνολικά τα 500 εκατ. ευρώ.
«Θέλω να κλείσω αυτή την παρουσίαση δεσμευόμενος εδώ, ενώπιον των ανθρώπων της πράξης και του καθήκοντος, ότι είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε με τόλμη, αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα σε όλες εκείνες τις μεγάλες τομές που απαιτούνται ώστε να διορθώσουμε τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, να αναβαθμίσουμε τις διοικητικές λειτουργίες, να εκσυγχρονίσουμε τις κρατικές δομές, να δημιουργήσουμε ένα μοντέρνο και αποτελεσματικό κράτος που θα βρίσκεται δίπλα στο πολίτη, όχι απέναντι» είπε ο Αλ. Τσίπρας, τονίζοντας ότι «εκεί θα κριθούμε και εκεί κρινόμαστε καθημερινά: Όχι από τη μιζέρια μιας πολιτικής αντιπαράθεσης, μακάβριας, πάνω στους νεκρούς μας, ούτε από τη μαύρη πολιτική επικοινωνία όσων εμπλέκουν τον ανθρώπινο πόνο με τη πολιτική σκοπιμότητα», αλλά από «τους πολίτες που το απαιτούν και το δικαιούνται».
Ο πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία απευθυνόμενος για μία ακόμα φορά στους ανθρώπους της πρώτης γραμμής, που «με ηρωισμό, με αλτρουισμό, με αποφασιστικότητα δίνουν την μάχη για την προστασία του πολίτη».
