Παρ΄ ότι η θερμοκρασία της Γης έπεφτε σταδιακά μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, μόλις 100 χρόνια μετά, στο μεταίχμιο του 20ου και του 21ου αιώνα η επιφάνεια του πλανήτη μας ήταν θερμότερη από οποιαδήποτε άλλη εποχή κατά τα προηγούμενα 1.400 περίπου χρόνια.
Στο πλαίσιο μιας νέας επιστημονικής έρευνας, για πρώτη φορά οι επιστήμονες κατάφεραν να ανακατασκευάζουν τόσο ολοκληρωμένα την κλιματική ιστορία όχι μόνο συνολικά του πλανήτη μας, αλλά συγκριτικά όλων των ηπείρων, δείχνοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές που εμφάνισε το θερμόμετρο, από περιοχή σε περιοχή.
Η διεθνής μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό γεωεπιστημών "Nature Geoscience" ρίχνει φως στο κλιματικό παρελθόν της Γης, ώστε να διευκολύνει τις προβλέψεις για το μέλλον.
Οι νέες εκτιμήσεις βασίστηκαν σε μια ποικιλία πηγών, όπως δακτυλίους δέντρων, ίχνη γύρης, κοράλλια, ιζήματα λιμνών και θαλασσών, πυρήνες πάγου, σταλαγμίτες, ιστορικά έγγραφα κ.α. από 511 τοποθεσίες σε όλες τις ηπείρους (τα λιγότερα διαθέσιμα κλιματικά ιστορικά δεδομένα υπάρχουν για την Αφρική). Τα δεδομένα αφορούν μια μεγάλη χρονική περίοδο, από το 1991.
Η έρευνα, που κάλυψε τις δύο τελευταίες χιλιετίες, κατέγραψε μια μακροπρόθεσμη τάση πτώσης της θερμοκρασίας σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Η θερμοκρασία έπεφτε από 0,1 έως 0,3 βαθμούς Κελσίου ανά χιλιετία, ανάλογα με την ήπειρο.
Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται σε ένα συνδυασμό κυρίως φυσικών κι όχι ανθρωπογενών παραγόντων, όπως στην αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας (τα εκλυόμενα αέρια και οι στάχτες στη στρατόσφαιρα εμποδίζουν την εισροή της ηλιακής ακτινοβολίας), στην περιοδική μείωση της δραστηριότητας του Ήλιου και σε οριακές μετατοπίσεις στον άξονα περιστροφής της Γης, με συνέπεια να πέφτει συνολικά λιγότερο ηλιακό φως στον πλανήτη μας.
Η παρατεταμένη αυτή πτωτική τάση αντιστράφηκε όμως προς το τέλος του 19ου αιώνα, κυρίως λόγω ανθρωπογενών αιτιών (εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης). Έτσι, στον 20ο αιώνα, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν πλέον κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από ό,τι στα προηγούμενα 500 χρόνια (με μόνη εξαίρεση την Ανταρκτική).
Την περίοδο 1971-2000, ο πλανήτης μας ήταν πιο ζεστός από οποτεδήποτε άλλοτε κατά τα τελευταία 1.400 χρόνια. Από την άλλη όμως, η Ευρώπη ήταν κατά πάσα πιθανότητα πιο θερμή κατά τον πρώτο αιώνα μ.Χ. (ιδίως μεταξύ των ετών 21 έως 80 μ.Χ.) από ό,τι στο τέλος του 20ού αιώνα.
Μια ακόμα βασική διαπίστωση είναι ότι μεταξύ των ηπείρων υπήρξαν σημαντικές θερμοκρασιακές διαφορές, με κυριότερη διαπίστωση ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο κατά τον προηγούμενο αιώνα υπήρξε σχεδόν διπλάσια σε σχέση με το νότιο ημισφαίριο.
