Ένα εγγενές αίσθημα δικαιοσύνης -όπως ακριβώς και οι άνθρωποι- έχουν και οι χιμπατζήδες, όπως αποκαλύπτει νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων. Έτσι, φαίνεται πως η πανανθρώπινη τάση για δίκαιη μοιρασιά είναι πιθανό να έχει πολύ πιο βαθιές εξελικτικές ρίζες, από ό,τι πιστεύαμε ως τώρα.
Οι ερευνητές του Εθνικού Κέντρου Ερευνών στα Πρωτεύοντα Γιέρκες του πανεπιστημίου της Τζόρτζια, έβαλαν τους στενότερους γενετικά συγγενείς του ανθρώπου να παίξουν ένα οικονομικό παίγνιο (το λεγόμενο τελεσιγραφικό παίγνιο ή Ultimatum Game). Στο παιχνίδι αυτό, οι παίκτες καλούνται να συμφωνήσουν για να μοιράσουν μεταξύ τους ένα ποσό χρημάτων ή άλλων αγαθών και χρησιμοποιείται κατ’ εξοχήν από τους οικονομολόγους σε πειράματα δίκαιης οικονομικής συμπεριφοράς με τους ανθρώπους. Συνήθως οι άνθρωποι προσφέρονται να δώσουν το 40% έως 50% των χρημάτων στον άλλο, ενώ δεν δέχονται να πάρουν κάτω από το 20%.
Στην τροποποιημένη εκδοχή του τεστ, δυο χιμπατζήδες κλήθηκαν να μοιράσουν χρωματιστές μάρκες (που αντιστοιχούσαν σε κομμάτια μπανάνας) και, όπως φάνηκε, δεν τους έλειψε η γενναιοδωρία, καθώς μια έμφυτη αίσθηση δίκαιης μοιρασιάς τους απέτρεψε από το να τα κρατήσουν όλα για τον εαυτό τους. Το ποσοστό των απόλυτα δίκαιων προσφορών (50%-50%) κυμάνθηκε μεταξύ 58% και 92%.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το πείραμα αυτό αποτελεί μια ακόμα ένδειξη για το γεγονός ότι η δίκαιη μοιρασιά βρίσκεται στα θεμέλια των λίγο-πολύ συνεργατικών ανθρώπινων κοινωνιών (και πιθανώς εξηγεί γιατί οι άνθρωποι ενδόμυχα ενοχλούνται τόσο πολύ από την άδικη διανομή των αγαθών σε μια κοινωνία).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα δύο είδη -άνθρωποι και πίθηκοι- εξελίχτηκαν σε ένα δύσκολο περιβάλλον όπου ήταν ανάγκη να συνεργάζονται για να επιβιώσουν. Έτσι, έχουν πλέον αφομοιώσει ότι, αν θέλουν να αποκομίζουν τα οφέλη της συνεργασίας, πρέπει να μοιράζονται δίκαια με τους άλλους. Αλλά πάντα καιροφυλακτεί η παράλληλη τάση για εγωιστική συμπεριφορά.
