Είναι η πρώτη μελέτη που συνδυάζει δορυφορικά, γεωγραφικά και αρχαιολογικά δεδομένα, επιχειρώντας να «μοντελοποιήσει» επιστημονικά στην πορεία του χρόνου την εξέλιξη των δρόμων αυτών
Ο Δρόμος του Μεταξιού - που στην πραγματικότητα ήσαν πολλοί δρόμοι και όχι ένας μόνο- διαμορφώθηκε με το πέρασμα του χρόνου από τις νομαδικές μετακινήσεις των κτηνοτρόφων και των κοπαδιών τους, που ξεκίνησαν πριν από σχεδόν 5.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.
Είναι η πρώτη μελέτη που συνδυάζει δορυφορικά, γεωγραφικά και αρχαιολογικά δεδομένα, επιχειρώντας να «μοντελοποιήσει» επιστημονικά στην πορεία του χρόνου την εξέλιξη των δρόμων αυτών. Δρόμοι που έμελλε να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην κοινωνία, οικονομία και οικολογία της Ευρασίας και τους οποίους, μεταξύ άλλων, χρησιμοποίησε ο Μάρκο Πόλο.
Από ένα αρχαίο δίκτυο κατσικόδρομων που διέσχιζε αρχικά τα υψίπεδα της Κεντρικής Ασίας, προέκυψε σιγά-σιγά ένα τεράστιο δίκτυο εμπορικών δρόμων που εκτεινόταν από την Κίνα έως την Ανατολική Μεσόγειο και ακόμη πιο πέρα, έχοντας διασχίσει ένα δύσβατο ορεινό και έρημο τοπίο σε πολλά σημεία.
Έμποροι, στρατιώτες, μοναχοί και προσκυνητές ακολούθησαν στα βήματα των πρώτων νομάδων, πάνω σε ένα κεντρικό άξονα που διέτρεχε απομονωμένες οροσειρές όπως το Ινδοκούς στο βόρειο Αφγανιστάν, το Παμίρ στο Τατζικιστάν, το Ντζουνγκάρ στο Καζακστάν, το Τιάν Σαν στο Κιργιστάν και τα όρη Αλτάι στο Καζακστάν, τη Ρωσία και τη Μογγολία.
Έως σήμερα ελάχιστα πράγματα ήσαν γνωστά για το πώς ακριβώς σχηματίσθηκαν οι λεγόμενοι «δρόμοι του μεταξιού» (οι οποίοι πήραν το όνομα ενός χαρακτηριστικού προϊόντος που εξαγόταν από την Ανατολή στη Δύση) ή τους παράγοντες που επηρέασαν τη γεωγραφία του οδικού δικτύου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή ανθρωπολογίας Μάικλ Φρακέτι του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον του Σεντ Λούις-Μισούρι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", μελέτησαν τις κινήσεις των αρχαίων ορεσίβιων νομάδων και συμπέραναν ότι τα αρχέγονα μονοπάτια των βοσκών αποτέλεσαν τον «μπούσουλα» πάνω στον οποίο αναπτύχθηκαν οι κατοπινοί μεγαλύτεροι και πολύ πιο πολυσύχναστοι εμπορικοί δρόμοι.
Μέσα από τις μαζικές περιοδικές εποχικές μετακινήσεις ανθρώπων και ζώων σε αναζήτηση ηπιότερου κλίματος και βοσκής, δημιουργήθηκε ένα πολύπλοκο δίκτυο μονοπατιών μέσω των βουνών.
Ενώ στο παρελθόν είχε καταβληθεί προσπάθεια να μελετηθούν οι δρόμοι του μεταξιού με αφετηρία τους γνωστούς ενδιάμεσους σταθμούς πάνω στις κυριότερες διαδρομές, αυτή τη φορά οι ερευνητές εστίασαν στο πιο δύσκολο και άγνωστο τμήμα των οδικών δικτύων, ανάμεσα στους σταθμούς.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ειδικούς αλγόριθμους υδρολογικής ροής, τους οποίους προσάρμοσαν κατάλληλα, προκειμένου να προσομοιώσουν σε υπολογιστές τις κινήσεις των νομάδων και να δημιουργήσουν έτσι ένα πιο λεπτομερή χάρτη του δικτύου των Δρόμων του Μεταξιού. Περίπου το 75% των αρχαίων σταθμών στο Δρόμο του Μεταξιού εκτιμάται ότι βρίσκονταν κατά μήκος των μετακινήσεων των νομάδων.
Ο όρος «Δρόμος του Μεταξιού» επινοήθηκε το 1877 από τον Γερμανό εξερευνητή βαρώνο φον Ριχτχόφεν.
