Τα πεινασμένα για άνθρακα φυτά της Γης έχουν «φρενάρει» κάπως την αύξηση του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα στη διάρκεια του αιώνα μας
Αν δεν υπήρχαν τα φυτά του πλανήτη, με την ακόρεστη όρεξή που έχουν να απορροφήσουν άνθρακα, η κλιματική αλλαγή θα ήταν πολύ χειρότερη.
Μια διεθνής επιστημονική έρευνα δείχνει ότι ο ρυθμός με τον οποίο το διοξείδιο του άνθρακα συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα, σταθεροποιήθηκε τα τελευταία χρόνια, καθώς η απανταχού βλάστηση «καταπίνει» περισσότερο διοξείδιο από τον αέρα, σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τρέβορ Κίναν του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Μπέρκλεϊ του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature Communications", βρήκαν ότι από το 2002 έως σήμερα ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα έχει παραμείνει σταθερός στα 1,9 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο) περίπου.
Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες συνεχίζουν να εκπέμπουν αυξανόμενες ποσότητες διοξειδίου και η συνολική ποσότητα διοξειδίου στην ατμόσφαιρα συνεχίζει να αυξάνει, έχοντας πλέον ξεπεράσει τα 400 ppm. Αν και το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα αυξάνει συνεχώς, αυτό δεν συμβαίνει τόσο γρήγορα, όσο θα συνέβαινε αν δεν υπήρχαν τα φυτά, που λειτουργούν αντισταθμιστικά.
«Αυτό αναδεικνύει τη σημασία που έχει να προστατεύσουμε ιδίως εκείνα τα οικοσυστήματα που απορροφούν το περισσότερο διοξείδιο», δήλωσε ο Κίναν. Οι ερευνητές αποδίδουν τη συγκράτηση στην αύξηση του διοξειδίου κυρίως στην αυξημένη φωτοσυνθετική δραστηριότητα των φυτών. Πρόκειται για ένα «ενάρετο» κύκλο: όσο ανεβαίνει το διοξείδιο, τόσο αυξάνεται η φωτοσύνθεση και τόσο τα φυτά απορροφούν περισσότερο διοξείδιο, πράγμα που στη συνέχεια τονώνει την ανάπτυξη των φυτών, ενισχύοντας έτσι περαιτέρω την φωτοσύνθεση κ.ο.κ. Από την άλλη, η αναπνοή των φυτών, δηλαδή η χρησιμοποίηση οξυγόνου για την παραγωγή διοξειδίου, δεν αυξάνει τόσο γρήγορα τα τελευταία χρόνια, όσο η φωτοσύνθεση. Έτσι, το ισοζύγιο είναι θετικό μετά το 2002: τα φυτά αφαιρούν από την ατμόσφαιρα (με τη φωτοσύνθεση) περισσότερο διοξείδιο από όσο προσθέτουν (με την αναπνοή).
«Όλη αυτή η διαδικασία μείωσε την ποσότητα του ανθρωπογενούς διοξειδίου που μένει στην ατμόσφαιρα και έτσι επιβράδυνε τη συσσώρευσή του», ανέφερε ο Κίναν. Στον 20ό αιώνα φαίνεται πως τα φυτά «βοηθούσαν» λιγότερο: Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ατμοσφαιρικού διοξειδίου αυξανόταν συνεχώς κατά το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα, από 0,75 ppm ανά έτος το 1959 σε 1,86 ppm/έτος το 2002. Όμως έκτοτε και καθ' όλο τον τρέχοντα αιώνα ο ρυθμός αυτός έχει σταθεροποιηθεί στο 1,9 ppm το χρόνο.
Αυτό θεωρείτο πάντα ένα μυστήριο για τους επιστήμονες, καθώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες που εκλύουν διοξείδιο στην ατμόσφαιρα, κάθε άλλο παρά έχουν σταματήσει. Οπότε το έξτρα διοξείδιο κάπου αλλού πρέπει να πηγαίνει, εφόσον ένα μεγάλο μέρος του δεν μένει στην ατμόσφαιρα.
Ο λεγόμενος «κύκλος του άνθρακα» φαίνεται να έχει αλλάξει στον αιώνα μας. Ένα μέρος του διοξειδίου καταλήγει ασφαλώς στους ωκεανούς, όμως οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι οι θάλασσες συνεχίζουν να απορροφούν το διοξείδιο με ένα σταθερό ρυθμό, που δεν έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Πράγμα που στρέφει την προσοχή στα φυτά. Η νέα έρευνα -που χρησιμοποίησε δορυφορικά στοιχεία για να καταγράψει την μεταβολή της βλάστησης στη Γη, καθώς και άλλα δεδομένα για τις διαχρονικές μεταβολές στις ενδογενείς δραστηριότητες των φυτών όπως η φωτοσύνθεση, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα φυτά έχουν «ανεβάσει ταχύτητα» στην απορρόφηση του διοξειδίου, ιδίως στις τροπικές περιοχές και στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη.
Εκτιμάται ότι τα οικοσυστήματα των φυτών έχουν περίπου διπλασιάσει τον ρυθμό απορρόφησης άνθρακα, από ένα έως δύο τρισεκατομμύρια κιλά στη δεκαετία του 1950, σε δύο έως τέσσερα τρισεκατομμύρια κιλά άνθρακα στην τρέχουσα δεκαετία (αυτό ακριβώς είναι το «φρένο» των φυτών στην κλιματική αλλαγή). Συγκριτικά, οι ανθρώπινες δραστηριότητες εκπέμπουν εννέα έως δέκα τρισεκατομμύρια κιλά άνθρακα ετησίως.
«Δυστυχώς αυτή η αύξηση απορρόφησης του διοξειδίου από τα φυτά δεν είναι καθόλου αρκετή για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, δεν ξέρουμε πού ακριβώς στη Γη τα φυτά απορροφούν περισσότερο διοξείδιο, πόσο θα διαρκέσει αυτή η αύξηση ή τι σημαίνει τελικά για το μέλλον του κλίματος του πλανήτη μας», δήλωσε ο Κίναν.
