Ποιος είναι ο άνθρωπος που πολεμάει την ηχορύπανση
Δεκαπέντε λεπτά: τόσος είναι ο μέγιστος χρόνος που μπορεί να περάσει σήμερα κανείς στα περισσότερα σημεία του πλανήτη χωρίς να ακούσει κάποιον ήχο που να είναι προϊόν της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Κι αν λάβει υπόψη του, ότι πριν από είκοσι χρόνια αυτό το χρονικό διάστημα ήταν μερικές ώρες, δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα: η σιωπή είναι είδος προς εξαφάνιση.
Τα μέρη όπου μπορεί κανείς να ξεπεράσει αυτό το τέταρτο της σιωπής δεν είναι περισσότερα από δεκαπέντε σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τουλάχιστον, σε τόσα τα υπολογίζει ο Γκόρντον Χέμπτον, ο άνθρωπος που έχει κάνει τρεις φορές τον γύρο του κόσμου για να καταγράψει τους ήχους και τη σιωπή της φύσης.
Ο Χέμπτον έχει καταρτίσει τη λίστα της σιωπής, η οποία όπως λέει σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα», μικραίνει συνεχώς.
Αυτή η μοναδική περιήγηση του ανθρώπου που έχει αφιερωθεί στην υπεράσπιση της σιωπής αποτυπώθηκε στο βραβευμένο με Emmy ντοκιμαντέρ «Vanishing Dawn Chorus» («Η χορωδία της αυγής που σβήνει»). Η κάμερα τον ακολουθεί ενώ εκείνος ηχογραφεί σε διάφορα σημεία του πλανήτη τους ήχους της φύσης καθώς ανατέλλει ο ήλιος.
Σήμερα ο Γκόρντον Χέμπτον ζει παράγοντας ηχητικά εφέ για βιντεοπαιχνίδια από τους ήχους που έχει συγκεντρώσει από τη φύση. Ο στόχος του, ωστόσο, παραμένει ένας: Η προστασία της σιωπής. Ή - από την άλλη πλευρά - η καταπολέμηση της ηχορύπανσης.
Μάχη κατά των θορύβων
Είναι ένα στοίχημα που ξεκίνησε το 2005 όταν ο Χέμπτον ανέκτησε την ακοή του έπειτα από 18 μήνες ενόχλησης στο εσωτερικό του αυτιού του. Ήταν ένα συνεχές βουητό. Εκείνον τον ενάμιση χρόνο ο Χέμπτον ένιωσε ότι έζησε τον μικρόκοσμό του, αυτό που θα ζήσει η ανθρωπότητα στο μέλλον εάν η ηχορύπανση συνεχιστεί σε αυτούς τους ρυθμούς.
Έναν εφιάλτη, με άλλα λόγια. «Ο ακουστικός ορίζοντας - λέει στη Ρεπούμπλικα - σε μέρη όπου υπάρχει σιωπή φτάνει τα 30 χιλιόμετρα. Επομένως, εάν προστατεύσω τη σιωπή σε ένα και μόνο σημείο, προστατεύω μία περιοχή από τον θόρυβο σε ακτίνα τριάντα χιλιομέτρων. Αυτό μεταφράζεται σε μία έκταση 2.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων». Είναι μία έκταση, περίπου, όσο ο νομός Ηλείας. Στην περίπτωση του Γκόρντον Χέμπτον είναι το Ολυμπιακό Εθνικό Πάρκο, κοντά στο Σιάτλ.
Σε ένα σημείο εκεί έχει τοποθετήσει ο αμερικανός ερευνητής μία κόκκινη πέτρα, ως κέντρο ενός κύκλου ακτίνας τριάντα χιλιομέτρων τον οποίο πρέπει να υπερασπιστεί από τον θόρυβο.
Με ποιον τρόπο; Ο Χέμπτον επιστρέφει περιοδικά στο σημείο που έχει τοποθετήσει την κόκκινη πέτρα και καταγράφει τους ήχους τους περιβάλλοντος. Εάν διαπιστώσει ότι υπάρχουν οχλήσεις εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, ψάχνει την πηγή τους. Το επόμενο βήμα είναι να γράψει στους υπεύθυνους επισυνάπτοντας πάντα ένα ηχητικό αρχείο με τους φυσικούς ήχους του πάρκου, οι οποίοι διακόπτονται από τον θόρυβο.
Το τζουκμπόξ του πλανήτη
Ακούγεται πολύ δονκιχωτικό, αλλά δεν είναι και τόσο: Τρεις αεροπορικές εταιρείες άλλαξαν τις πορείες των πτήσεών τους, ενώ η δραστηριότητά τους έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον του Κογκρέσου. Μα δεν αρκούν τα διπλά τζάμια και οι ωτοασπίδες για να προστατευτούμε από τον θόρυβο; «Η σιωπή που πρέπει να προστατεύσουμε - απαντά - δεν είναι απλώς η απουσία των ήχων και των θορύβων. Είναι η φωνή της φύσης. Τα ποτάμια, τα δάση, η θάλασσα εκπέμπουν με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορικές συχνότητες τα ηχητικά τους κύματα. Έτσι, ένα σύνολο στατικών ήχων μετατρέπεται σε μια ροή».
Η Γη - συνεχίζει ο Γκόρντον Χέμπτον - είναι ένα τζουκμπόξ που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, με το μέγιστο των ήχων στον Ισημερινό και με το ελάχιστο στους δύο πόλους. Η ηχορύπανση διαταράσσει αυτή τη συνεχή ανταλλαγή μουσικής, στίχων, βουητών και ψιθύρων που είναι απαραίτητη στα ζώα για την επιβίωσή τους και σε εμάς τους ανθρώπους για να διατηρούμε τα επίπεδα τους στρες μας σε χαμηλά επίπεδα. Γιατί το σώμα μας δεν σταματά να ακούει ποτέ.
