Να πληρώσουν το... μάρμαρο θα καλούνται πλέον οι καταθέτες στις τράπεζες. Οι υπουργοί των Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξετάσουν στο συμβούλιό τους αυτή την εβδομάδα την πρόταση περί επιβολής ζημιών στις τοποθετήσεις τραπεζών σε άλλες τράπεζες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, καθώς προετοιμάζουν ένα σχέδιο νόμου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που προβλέπει επίσης την επιβολή ζημιών σε όσους διατηρούν μεγάλες αποταμιεύσεις σε "προβληματικές" τράπεζες.
Πρόκειται ουσιαστικά για μια... τιμωρία για όσους διατηρούν μεγάλες αποταμιεύσεις, άνω των 100.000 ευρώ, σε "προβληματικές" τράπεζες. Η πρόταση νόμου που εξετάζεται θα ισχύει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2015 και θα προβλέπει την επιβολή ζημιών και στις διατραπεζικές τοποθετήσεις.
Μια τέτοια ιδέα, εάν τελικά υιοθετηθεί από τους υπουργούς, θα θέσει εν αμφιβόλω ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη προς τα πιστωτικά ιδρύματα. Ήδη, οι αγορές αντιμετωπίζουν νευρικά τους σχεδιασμούς να επιβάλλονται ζημιές σε μετόχους, ομολογιούχους και αποταμιευτές όταν μια τράπεζα αντιμετωπίζει προβλήματα.
Οι υπουργοί Οικονομικών, οι οποίοι συνεδριάζουν στο Δουβλίνο την Παρασκευή, θα συζητήσουν σχετικά με αυτό το νομοθέτημα που θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ από το 2015, και θα διέπει την λεγόμενη διαδικασία είσπραξης επισφαλών απαιτήσεων και εκκαθάρισης τραπεζών.
Οι συνομιλίες αυτές ακολουθούν την πρόσφατη απόφαση να επιβληθούν μεγάλες ζημίες στους κατόχους ανασφάλιστων καταθέσεων —μεγαλύτερων από 100.000 ευρώ— στην Κύπρο στο πλαίσιο της σύναψης μιας δανειακής σύμβασης με τους διεθνείς πιστωτές. Αυτό δημιούργησε ένα προηγούμενο το οποίο είναι πιθανό να μεταφερθεί στους νέους κανόνες της ΕΕ, προσδίδοντας στην επιβολή ζημιών σε ανασφάλιστους αποταμιευτές μόνιμο χαρακτήρα σε ό,τι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης μελλοντικών τραπεζικών κρίσεων.
Ωστόσο οι υπουργοί θα πρέπει να χειριστούν πολύ προσεκτικά το ζήτημα.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι πρόσφατα επισήμανε ότι η λύση που επελέγη στην Κύπρο δεν αποτελεί "πρότυπο", σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τους φόβους των αγορών ότι οι τραπεζικές καταθέσεις μπορεί στο μέλλον να μην είναι εγγυημένες σε περίπτωση που οι διεθνείς πιστωτές δανείζουν χώρες της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση.
Σε ένα έγγραφο που προετοιμάζεται ενόψει του συμβουλίου των υπουργών στην Ιρλανδία —η οποία ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ— αναφέρεται επίσης ότι οι τοποθετήσεις των τραπεζών σε "προβληματικές" τράπεζες, ακόμα και αυτές διάρκειας μικρότερης του ενός μήνα, θα μπορούσαν επίσης να υφίστανται ζημία.
Η πρόταση εντάσσεται στις ευρύτερες συζητήσεις για το πότε, για παράδειγμα, οι αποταμιευτές θα καλούνται να συνεισφέρουν σε περίπτωση που μια τράπεζα αντιμετωπίζει πρόβλημα, στο πλαίσιο διαδικασιών "εκ των έσω" διάσωσης (bail in). Οι μέτοχοι των τραπεζών θα είναι οι πρώτοι που θα αντιμετωπίζουν ζημίες, ακολουθούμενοι από όσους διακρατούν αξιόγραφα των "προβληματικών" τραπεζών.
Οι πελάτες των τραπεζών με καταθέσεις έως και 100.000 ευρώ θα παραμείνουν προστατευμένοι βάσει του υφιστάμενου δικαιικού πλαισίου στην ΕΕ. Οι προτάσεις που εξετάζονται αφορούν ποσά μεγαλύτερα από αυτό το όριο.
"Αν και αναγνωρίζεται πως η επιβολή ζημιών σε διατραπεζικές τοποθετήσεις μπορεί να ενέχει ορισμένους κινδύνους" αναφέρεται στο έγγραφο που θα αποτελέσει τη βάση της συζήτησης των υπουργών και είδαν δημοσιογράφοι του πρακτορείου ειδήσεων Reuters, "εντέλει, είναι προτιμότερο οι τοποθετήσεις αυτές να μην εξαιρούνται από μια 'διάσωση εκ των έσω' ".
Μια τέτοια θέση θα προκαλούσε αναστάτωση σε πολλούς, δεδομένου και του παγώματος του διατραπεζικού δανεισμού που η ΕΚΤ ακόμα πασχίζει να τερματίσει παρότι έχει ήδη διοχετεύσει φθηνό δανεισμό στα πιστωτικά ιδρύματα που ξεπερνά το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ.
Στη συνάντηση αξιωματούχων των υπουργείων Οικονομικών στις Βρυξέλλες νωρίτερα σήμερα, η Γαλλία και η Ιταλία εξέφρασαν έντονες επιφυλάξεις για αυτή την ιδέα.
Αν και αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής επιδίωξαν να εμφανίσουν την περίπτωση της Κυπριακής δημοκρατίας και τις ζημιές των καταθετών σε δύο τράπεζές της ως κάτι που δεν θα επαναληφθεί, πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι σηματοδότησε μια δραματική μεταβολή του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ χειρίζεται τις τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, με γνώμονα να μην επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι, όπως συνέβαινε στις προηγούμενες διαδικασίες "διάσωσης" με εξωτερικό δανεισμό.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, είχε δηλώσει ότι στο μέλλον, η ΕΕ θα ζητεί από τις τράπεζες να ανακεφαλαιοποιούνται μόνες τους, κατόπιν θα εξετάζεται η συμμετοχή των μετόχων κι όσων διακρατούν αξιόγραφά τους, και μετά "εάν είναι απαραίτητο" και εκείνη των κατόχων ανασφάλιστων καταθέσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε το πρώτο προσχέδιο του νόμου αυτού, αλλά άφησε τα κράτη-μέλη και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αποφασίσουν εάν και κατά πόσον και πότε οι αποταμιευτές θα καλούνται να συνεισφέρουν σε διαδικασίες διάσωσης ή εκκαθάρισης τραπεζών.
