Με τα "χέρια δεμένα" βρίσκονται οι Ελληνες επιχειρηματίες, που δραστηριοποιούνται εμπορικά ή επενδυτικά στην αγορά της Κύπρου, μετά τις ραγδαίες εξελίξεις και το παρατεταμένο κλείσιμο των τραπεζών από τις 15 Μαρτίου. Κεφάλαια ύψους αρκετών εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούν μισθοδοσία ή πληρωμές προμηθευτών, βρίσκονται εγκλωβισμένα σε λογαριασμούς τρεχούμενους/όψεως, επιταγές εκκρεμούν και παραγγελίες παραμένουν απλήρωτες, ενώ η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα "παραλύει" κάθε επιχειρηματικό σχεδιασμό.
Στάση αναμονής τηρούν οι επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στην Κύπρο, δεδομένου ότι οι συναλλαγές τους με τη Μεγαλόνησο έχουν σταματήσει, όπως επισημαίνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) Νικόλαος Πέντζος.
Ο ίδιος σημειώνει, πάντως, ότι είναι πολύ νωρίς για να κάνει εκτιμήσεις, σε σχέση με την εξέλιξη της κατάστασης, αν και το βασικό μήνυμα που λαμβάνει ο φορέας από τις επιχειρήσεις είναι ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός, ιδίως στο επίπεδο των εξαγωγών και σε σχέση με το τι θα γίνει με επιταγές σε εκκρεμότητα.
Ποια είναι η ελληνική επενδυτική παρουσία στην Κύπρο; Στη χώρα δραστηριοποιούνται πάνω από 100 μεγάλες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων (χωρίς να υπολογίζονται οι μικρότερες), μεταξύ των οποίων πέντε τράπεζες (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Εμπορική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς), η αεροπορική εταιρεία Aegean Airlines, που στην τριετία που μεσολάβησε μέχρι τον Νοέμβριο του 2011 μετέφερε πάνω από τρία εκατ. επιβάτες από και προς την Κύπρο, η Coca Cola 3E, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Folli-Follie, o OΠΑΠ και άλλες.
Σε περισσότερες από 700 υπολογίζονται οι βορειοελλαδικές επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται σήμερα στην αγορά της Κύπρου "με τον ένα ή τον άλλο τρόπο", όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) Δημήτρης Λακασάς.
Συνολικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις με παρουσία στην αγορά της Κύπρου χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: είτε πραγματοποιούν καθαρές εξαγωγές προς την Κύπρο είτε διαθέτουν υποκατάστημα/θυγατρική εταιρεία είτε έχουν "ανοίξει" ΑΦΜ εκεί την τελευταία διετία για να απολαύσουν τα φορολογικά οφέλη είτε ακόμη έχουν εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων του Γενικού Λογιστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας για να αναλαμβάνουν δημόσια έργα.
"Θα πάρουμε τα λεφτά μας;"
Οι επιχειρήσεις της πρώτης κατηγορίας (εξαγωγές) αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρά προβλήματα. "Υπάρχουν εξαγωγείς, που έχουν εκτελέσει μια παραγγελία σε χρόνο πριν από την κρίση και αναρωτιούνται αν θα λάβουν τα χρήματά τους. Υπάρχουν εταιρείες, που έχουν λάβει παραγγελίες από κυπριακές εταιρείες, τις οποίες δεν μπορούν για ευνόητους λόγους να στείλουν. Υπάρχουν επιχειρήσεις, που έχουν στα χέρια τους επιταγές, τις οποίες δεν ξέρουν αν και πότε θα μπορέσουν να εξαργυρώσουν" σημειώνει ο κ.Λακασάς, σύμφωνα με τον οποίο η Κύπρος αποτελεί τον τέταρτο καλύτερο πελάτη για τα ελληνικά προϊόντα, γεγονός που καθιστά προφανείς τις επιπτώσεις, που θα είχε για τις ελληνικές εξαγωγές ενδεχόμενο κυπριακό κραχ.
Πάνω από 400 ελληνικές επιχειρήσεις στο ηλεκτρονικό σύστημα δημόσιων συμβάσεων
Όσον αφορά τις ελληνικές επιχειρήσεις, που έχουν εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων της Κύπρου, ο κ.Λακασάς σημειώνει ότι αυτές ανέρχονται σε 414, ήτοι πάνω από το 10% του συνολικού αριθμού εγγεγραμμένων (4000).
Πρόκειται κυρίως για εταιρείες πληροφορικής και συμβουλευτικών υπηρεσιών, που "έχουν λαμβάνειν" υπόλοιπα και επιταγές από έργα που έχουν εκτελέσει.
Επίσης, εκατοντάδες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων υπολογίζεται ότι έχουν "ανοίξει" ΑΦΜ στην Κύπρο για φορολογικούς σκοπούς την τελευταία διετία.
Τι συνιστά ο ΣΕΒΕ στις επιχειρήσεις - μέλη του, που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο; "Ψυχραιμία και σωστές αποφάσεις, με βάση την επιχειρηματική λογική. Όχι σπασμωδικές κινήσεις. Σίγουρα θα δούμε κάποια φυγή επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων, αλλά ελπίζω ότι αυτό δεν θα συμβεί σε μεγάλη κλίμακα. Αν η Κύπρος θέλει να ανακάμψει, θα πρέπει να αναπτύξει ξανά τον τουρισμό και να αρχίσει και η ίδια να παράγει και να εξάγει. Βέβαια, η πτυχή της οικονομίας είναι μόνο η μία από τις τρεις, που πρέπει να εξετάσουμε σχετικά με τα όσα συμβαίνουν στην Κύπρο. Υπάρχουν άλλες δύο, αν θέλουμε να έχουμε ολιστική προσέγγιση. Η μία είναι ο ελληνισμός, οι Κύπριοι είναι αδέρφια μας. Και η άλλη η γεωπολιτική πτυχή. Το τελευταίο διάστημα είχαμε μια ανατροπή συσχετισμών, άλλαξαν οι γεωπολιτικές σχέσεις, ενισχύεται ο ρόλος της Τουρκίας. Γι΄ αυτό, μαζί με την Κύπρο, η Ελλάδα θα πρέπει να σχεδιάσει μια κοινή στρατηγική με μεσοπρόθεσμους στόχους" καταλήγει ο κ.Λακασάς.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, το σύνολο των ελληνικών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην Κύπρο (επενδυτική θέση) ξεπερνάει τα 3,1 δισ. ευρώ._
Ιδιαίτερα επηρεάζονται οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κύπρο - ύψους 1,3 δισ. ευρώ το 2012 - καθώς ένα στα τέσσερα προϊόντα που εισάγει η νήσος προέρχεται από την Ελλάδα. Μάλιστα, σε περίπτωση οικονομικού κραχ στην Κύπρο, οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές θα "γύριζαν" σε αρνητικό πρόσημο.
"Αυτή τη στιγμή, η αγορά έχει 'παγώσει', δεν κινείται τίποτα, τα εστιατόρια και τα καφέ είναι άδεια. Παράλληλα, έχουν εγκλωβιστεί σημαντικά ποσά σε λογαριασμούς όψεως εταιρειών ελληνικών συμφερόντων, για μισθοδοσίες και πληρωμές προμηθευτών. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο μία μεγάλη ελληνική εταιρεία έχει εγκλωβισμένα αυτή τη στιγμή περίπου 1,6 εκατ. ευρώ" λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο προϊστάμενος του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της Ελλάδας στη Λευκωσία Βασίλης Σκρόνιας.
Το 1/3 των καταστημάτων δεν δέχονται πιστωτικές κάρτες
Κατά τον ίδιο, περίπου το 1/3 των καταστημάτων στην Κύπρο, ακόμη και των βενζινάδικων, δεν δέχονται πλέον πιστωτικές κάρτες για συναλλαγές, γεγονός που δυσκολεύει πολύ την καθημερινότητα των κατοίκων, εξαιτίας του ορίου ανάληψης των 100 ευρώ ημερησίως από τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης (ΑΤΜ) των τραπεζών.
Βαρύτερες είναι οι επιπτώσεις για το λιανεμπόριο, το οποίο είχε ήδη επηρεαστεί αρνητικά από την έκρηξη στο Μαρί προς διετίας. "Για ψυχολογικούς λόγους, μετά τα γεγονότα στο Μαρί, πολλοί Κύπριοι μείωσαν την κατανάλωση, με αποτέλεσμα να υπάρξει πτώση 10%-15% ετησίως στον κλάδο του λιανεμπορίου την τελευταία διετία, ενώ σε κάποιους υποκλάδους όπως το έπιπλο, η πτώση τζίρου έφτασε το 30%-40% ετησίως. Με την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, η κατάσταση επιδεινώθηκε, ενώ μετά τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, η πτώση τζίρου, π.χ. στις υπεραγορές υπολογίζεται σε 10-15%" σημείωσε ο κ.Σκρόνιας.
Δεν υπάρχουν ελλείψεις σε είδη
Κατά τον ίδιο, λόγω της επικρατούσας αβεβαιότητας, οι εισαγωγείς και διανομείς προϊόντων ζητούν, πλέον, να πληρώνονται μόνον τοις μετρητοίς, γεγονός το οποίο επηρεάζει την τροφοδοσία υπεραγορών και λοιπών καταστημάτων. Ωστόσο, όπως διευκρινίζει, "δεν έχουν, μέχρι στιγμής, σημειωθεί ελλείψεις σε καύσιμα και είδη πρώτης ανάγκης, ενώ η πλειονότητα των υπεραγορών και των πρατηρίων καυσίμων εξακολουθούν να δέχονται τη χρήση πιστωτικών καρτών από τους καταναλωτές".
"Η παρατεταμένη αργία των κυπριακών τραπεζών, τα αναμενόμενα περιοριστικά μέτρα στη διακίνηση κεφαλαίων και, ιδιαίτερα, οι εξελίξεις ως προς τη Λαϊκή Τράπεζα και την Τράπεζα Κύπρου έχουν προκαλέσει εύλογη ανησυχία ως προς τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους" σημειώνει ο κ.Σκρόνιας και προσθέτει ότι μεταξύ των Ελλήνων επιχειρηματιών στην Κύπρο επικρατεί έντονος προβληματισμός για τις εξελίξεις.
Οι προοπτικές Ελλάδας και Κύπρου είναι αλληλένδετες
"Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε όλοι, στην Ελλάδα και την Κύπρο, είναι ότι είμαστε συνδεδεμένοι, οι προοπτικές μας είναι αλληλένδετες. Δεν πρέπει να κατηγορούμε ο ένας τον άλλο" καταλήγει ο κ.Σκρόνιας, παραπέμποντας και σε χθεσινές σχετικές δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου Ιωάννη Κασουλίδη.
