Της Χρύσας Τσώτση
Στην αγορά διατυπώνονται ποικίλες απόψεις αναφορικά με την τεχνολογία «σύννεφου» ή «υπολογιστικού νέφους» (cloud computing). Ορισμένοι τη θεωρούν ως νέα και επαναστατική, άλλοι ως μια διαφημιστική εκστρατεία προβολής - παρόμοια με αυτή του διαδικτύου.
Το «σύννεφο» ή «υπολογιστικό νέφος» μπορεί να γίνει κατανοητό με απλό τρόπο ως αποθήκευση, επεξεργασία και χρήση δεδομένων σε απομακρυσμένους υπολογιστές που είναι προσβάσιμοι μέσω του διαδικτύου. Αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες έχουν στη διάθεσή τους σχεδόν απεριόριστη υπολογιστική ισχύ σε πρώτη ζήτηση, ότι δεν χρειάζεται να προβαίνουν σε μεγάλες επενδύσεις κεφαλαίων ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους και ότι μπορούν να αντλήσουν τα δεδομένα τους από οπουδήποτε μέσω της διαδικτυακής σύνδεσης. Το υπολογιστικό νέφος έχει τη δυνατότητα να μειώσει εντυπωσιακά τις δαπάνες τεχνολογίας πληροφοριών (ICT) των χρηστών και να καταστήσει δυνατή την ανάπτυξη πολλών νέων υπηρεσιών. Χρησιμοποιώντας το υπολογιστικό νέφος, ακόμη και οι μικρότερες εταιρίες μπορούν να εισέλθουν σε συνεχώς μεγαλύτερες αγορές, ενώ οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν τις υπηρεσίες τους πιο ελκυστικές, με παράλληλη μείωση των σχετικών δαπανών
Είναι γεγονός ότι οι κορυφαίες επιχειρήσεις έχουν επικεντρωθεί πλέον στον προγραμματισμό και την υλοποίηση μεθόδων τεχνολογιών του «σύννεφου» ή «υπολογιστικού νέφους». Οι επιχειρήσεις αυτές καθορίζουν επίσης σε ποιο βαθμό θα είναι τα τελικά οφέλη από το «σύννεφο» και με αυτό εννοούμε ότι θα έχουμε απλά ταχύτερα, φθηνότερα και απλούστερα πληροφοριακά συστήματα και εφαρμογές ή ενδεχομένως κάτι πολύ πιο σημαντικό, όπως τον καθοριστικό παράγοντα για μία πραγματικά επιχειρησιακή αναγέννηση.
Οι κυριότερες περιοχές εφαρμογής του «σύννεφου» ή «υπολογιστικού νέφους»: α) Πληροφορική, β) Πωλήσεις και διαχείριση σχέσεων πελατών και γ) Λογιστικά και ανθρώπινο δυναμικό.
Με το «σύννεφο» βέβαια δεν σημαίνει ότι μια επιχείρηση αυτόματα θα μεταμορφωθεί. Είναι σφάλμα να θεωρήσουμε το «σύννεφο» ως τεχνολογία επένδυσης π.χ. μόνο στον τομέα της διαχείρισης πόρων ή του “outsourcing”.
Είναι απαραίτητο να υπάρχει παράλληλη υλοποίηση των κατάλληλων στρατηγικών μεθόδων από την ανώτατη διοίκηση σε συνεργασία με τις επιχειρησιακές διευθύνσεις ώστε το «υπολογιστικό νέφος» ή «σύννεφο» να μπορέσει να ανθίσει στον επιχειρηματικό στίβο.
Επίσης, πρέπει να γνωρίζουμε ότι όπως ο Παγκόσμιος Ιστός καθιστά διαθέσιμες τις πληροφορίες παντού και στους πάντες, έτσι και το «σύννεφο» ή «υπολογιστικό νέφος» πράττει το ίδιο με την υπολογιστική ισχύ. Όπως ο Παγκόσμιος Ιστός, έτσι και το υπολογιστικό νέφος είναι μια τεχνολογική ανάπτυξη με κάποιο παρελθόν, η οποία θα συνεχίσει να βελτιώνεται. Σε αντίθεση με τον Ιστό όμως, το υπολογιστικό νέφος είναι ακόμη σε σχετικά πρώιμο στάδιο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στην ενεργοποίηση και στη διευκόλυνση ταχύτερης χρησιμοποίησης του «υπολογιστικού νέφους» ή «σύννεφου» σε όλους τους τομείς της οικονομίας, με συνέπεια τη μείωση του κόστους των υπηρεσιών της τεχνολογίας της πληροφορίας, την ώθηση στην παραγωγικότητα, την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση περισσότερου εργατικού δυναμικού. Σημαντικές είναι λοιπόν οι συνέπειες του «σύννεφου» ή «υπολογιστικού νέφους»: α) Μείωση των εξόδων των επιχειρήσεων, β) Αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο συναλλάσσονται οι επιχειρήσεις με τους πελάτες τους και τους προμηθευτές τους. και γ) η Επιτάχυνση χρόνου αγοράς ICT υπηρεσιών.
Φορολογικά θέματα
Υπάρχουν όμως και φορολογικά θέματα καθώς και θέματα ασφάλειας προσωπικών δεδομένων που προκύπτουν με την χρήση του υπολογιστικού νέφους. ΄Ετσι τα βασικά φορολογικά προβλήματα του υπολογιστικού νέφους συνοψίζονται στα εξής:
Συχνά, η επίδραση της φορολογίας δεν λαμβάνεται πλήρως υπόψη κατά τη στιγμή που υιοθετείται το μοντέλο του cloud computing. Πολλές φορές οι κατά τόπο φορολογικές αρχές μπορούν να χαρακτηρίσουν την υιοθέτηση του cloud computing ως προσπάθεια φοροδιαφυγής μίας επιχείρησης και για αυτό πολλές φορές οι αρχές γίνονται πολύ καχύποπτες και προβαίνουν σε εξονυχιστικούς φορολογικούς ελέγχους στις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το cloud computing
Ασφάλεια στο υπολογιστικό νέφος
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο υπολογιστικό νέφος σχετίζονται με τα θέματα πολυμίσθωσης και κοινόχρηστου χαρακτήρα των πόρων του υπολογιστικού νέφους (αυτό σημαίνει ότι η ίδια φυσική υποδομή θα εξυπηρετεί πολλούς διαφορετικούς πελάτες ενός παρόχου υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους). Στο υπολογιστικό νέφος ο πελάτης εκχωρεί σε κάποιο βαθμό τον έλεγχο της ασφάλειας στον φορέα παροχής υπηρεσιών και για το λόγο αυτό πρέπει ο πελάτης να είναι σε θέση να εκτιμήσει εάν ο πάροχος των υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις ασφαλείας. Αυτό καταδεικνύει ότι τα συστήματα πιστοποίησης θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο επειδή θα βοηθήσουν τους παρόχους να δώσουν αξιόπιστες εγγυήσεις ότι συμμορφώνονται προς τα προβλεπόμενα στους μελλοντικούς χρήστες.
Ένα άλλο βασικό ερώτημα σε αυτό το πεδίο είναι το πώς μπορεί κάποιος να γνωρίζει αν τα στοιχεία του έχουν αποθηκευθεί στην Ευρώπη ή αλλού;
Οι όροι και οι προϋποθέσεις επαφής θα πρέπει να καλύπτουν το ζήτημα της θέσης των δεδομένων. Ωστόσο, οι τυποποιημένες συμβάσεις που ενίοτε επιβάλλονται αναλλοίωτες από πολλούς φορείς παροχής υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους σήμερα δεν μπορούν να περιλαμβάνουν ανάλογες πληροφορίες. Οπότε, η τρέχουσα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογραμμίζει την ανάγκη να διατυπωθούν πρότυποι συμβατικοί όροι και προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που δεν καλύπτονται από το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων.
Επίσης, βασικό είναι να εξετάσουμε τί θα συμβεί με τα δεδομένα του πελάτη αν κλείσει η εταιρεία που χρησιμοποιεί για την παροχή υπηρεσιών μέσω του υπολογιστικού νέφους.
Αυτό θα πρέπει κανονικά να καλύπτεται από τους συμβατικούς όρους και τις προϋποθέσεις. Η ανάγκη για σαφέστερη προστασία αποτελεί το λόγο για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να εκπονήσει πρότυπους συμβατικούς όρους και προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που δεν καλύπτονται από το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων.
Η Χρύσα Τσιώτση είναι δικηγόρος, με
μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στο Δίκαιο του Internet και την
τηλεπικοινωνιών (LL.M in Information Technology and Telecommunications
Law, University of Strathclyde-Glasgow-U.K).
