Έρχονται τα πάνω – κάτω στις τράπεζες

Τα πάνω-κάτω στη δομή, εποπτεία και λειτουργία του τραπεζικού συστήματος αναμένονται τους επόμενους μήνες τόσο κατά την διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, όσο και μετά από αυτή.

Το νέο Μνημόνιο προβλέπει πως μετά την παροχή από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) επαρκών κεφαλαίων υπό την μορφή ενδιάμεσου κεφαλαίου γέφυρας, ώστε ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών να ανέλθει στο 9% (κάτι που έγινε το Δεκέμβριο), θα ακολουθήσει η εγγραφή από το ΤΧΣ του 100% οποιωνδήποτε μετατρέψιμων ομολόγων αποφασίσουν να εκδώσουν οι τράπεζες, ενώ σε επόμενο στάδιο, έως τα τέλη Απριλίου 2013, οι τράπεζες θα ολοκληρώσουν την έκδοση δικαιωμάτων μέσω αυξήσεων κεφαλαίου.

Οι υπάρχοντες ή οι νέοι μέτοχοι θα διατηρήσουν τον έλεγχο των τραπεζών, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν συνεισφέρει τουλάχιστον το 10% του κεφαλαίου το οποίο αντλείται μέσω της έκδοσης κοινών μετοχών. Αν και η αξία των υπαρχουσών μετοχών θα υποτιμηθεί κατά την διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης, ωστόσο θα επιτραπεί σε υπάρχοντες ή νέους μετόχους να λάβουν μέρος στην έκδοση δικαιωμάτων προτίμησης αγοράς μετοχών και, εάν επιτευχθεί το ανωτέρω αναφερόμενο 10% όριο συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, τότε θα λάβουν εγγυήσεις απόκτησης των εναπομεινασών μετοχών από το ΤΧΣ εντός πέντε ετών. Τυχόν μετοχές οι οποίες δεν θα εγγραφούν από τον ιδιωτικό τομέα θα αποκτηθούν από το ΤΧΣ μέσω της εγγραφής του τελευταίου στις κοινές μετοχές.

Σε συνέχεια της ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών και των μη τραπεζών, όλα τα ιδρύματα θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα σχέδια αναδιάρθρωσης και να τα υποβάλουν προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτά πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το δεύτερο τρίμηνο του 2013. Τράπεζες που θα εξαγοράσουν άλλα ιδρύματα μέσω διαδικασιών πώλησης-απορρόφησης, χρηματοδοτούμενες από το ΤΧΣ, θα υποβάλουν αναθεωρημένα σχέδια έως το τέλος Ιουλίου 2013. Τα σχέδια αναδιάρθρωσης πρέπει να λάβουν υπόψη το επικαιροποιημένο μακροοικονομικό πλαίσιο, όπως αυτό καθορίζεται στην πιο πρόσφατη αναθεώρηση του προγράμματος. Το ΤΧΣ θα επιβλέπει συνεχώς τη τήρηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των τραπεζών και θα αναφέρει τη πρόοδο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε εξαμηνιαία βάση. Ως μέρος των νέων σχεδίων, οι τράπεζες θα πρέπει να μειώσουν την εξάρτησή τους σε έκτακτη ρευστότητα που δίνεται από την κεντρική τράπεζα, ωστόσο η Τράπεζα της Ελλάδος θα συνεχίσει την έγκαιρη εκταμίευση επαρκούς και κατάλληλης υποστήριξης για έκτακτη ρευστότητα εάν αυτό χρειαστεί.

Οι ελληνικές αρχές θα ολοκληρώσουν την εξυγίανση των υποκεφαλαιοποιημένων τραπεζών έως τα μέσα Ιουνίου 2013 και θα καθιερώσουν ένα πλαίσιο διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων των υπό ρευστοποίηση τραπεζών: Εάν οι επενδυτές ή οι νέοι μέτοχοι αδυνατούν να υποστηρίξουν αυτά τα ιδρύματα, όπως απαιτείται σύμφωνα με τα ανωτέρω έως τα τέλη Απριλίου 2013, οι αρχές θα σχεδιάσουν την εξυγίανση αυτών των ιδρυμάτων έως τα τέλη Ιουνίου μέσω ταχέως διενεργούμενης συγχώνευσης με καλά κεφαλαιοποιημένες τράπεζες, έχοντας ως δεύτερη βέλτιστη λύση, την ίδρυση μίας ενδιάμεσης τράπεζας. Προς αποφυγήν στρεβλώσεων στην αγορά και επισφαλών τραπεζικών δραστηριοτήτων, η ΤτΕ θα πρέπει να έχει τοποθετήσει το σύνολο των υποκεφαλαιοποιημένων μη-βασικών τραπεζών υπό επαυξημένη εποπτεία.

Οι ελληνικές αρχές θα εξασφαλίσουν ότι η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων των υπό ρευστοποίηση τραπεζών θα είναι σύμφωνη με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές. Αυτό περιλαμβάνει και τα προβληματικά περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών. Για το σκοπό αυτό, έως το τέλος Φεβρουαρίου 2013, η Τράπεζα της Ελλάδος θα εκδώσει μια έκθεση αξιολόγησης, η οποία θα ετοιμαστεί από φορέα με διεθνή εμπειρία, και θα αφορά στις απαιτούμενες διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν την αποτελεσματική διαχείριση και ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών με σκοπό να μεγιστοποιηθεί η συλλογή των δανείων και να μειωθεί το κόστος εξυγίανσης των τραπεζών.

Το ΤΧΣ θα ολοκληρώσει τον έλεγχο δέουσας επιμέλειας των τραπεζών και θα κοινοποιήσει στη ΤτΕ όποια ευρήματα θεωρήσει ενδιαφέροντα. Ο έλεγχος, εκτός των άλλων, θα εστιάσει στην διακυβέρνηση συμπεριλαμβανομένων και των δανείων προς τους μετόχους, στην ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού και στη συγκέντρωσης κινδύνου. Η ΤτΕ θα χειριστεί τα ευρήματα άμεσα και θα μπορεί να αποφασίσει ακόμη και την μη συμμετοχή συγκεκριμένων μετόχων στην ανακεφαλαιοποίησης της τράπεζας η την απομάκρυνσης των μελών του διοικητικού συμβουλίου της.

Μέχρι το τέλος Μαρτίου 2013 οι τράπεζες θα υποβάλουν στην ΤτΕ σχέδια για την αντιμετώπιση των διαπιστωμένων αδυναμιών επιχειρησιακής διακυβέρνησης με σαφή χρονοδιαγράμματα για την επίλυση τους. Στο πλαίσιο αυτό οι επίτροποι που έχουν τοποθετηθεί στις τράπεζες θα υποβάλλουν τριμηνιαίες εκθέσεις διακυβέρνησης και λειτουργίας, όπως και στοχευμένες εκθέσεις. Οι ελεγκτές τα εργάζονται κυρίως υπό την καθοδήγηση της ΕΕ και θα συνεργάζονται στενά με τους παρατηρητές της ΕΕ/ΕΚΤ στο ΤΧΣ.

Η ΤτΕ θα ολοκληρώσει μια αξιολόγηση της εποπτικής της ικανότητας υπό το φως των νέων προκλήσεων μέχρι το τέλος Ιουνίου 2013, εστιάζοντας στην αξιολόγηση των επιχειρηματικών μοντέλων των τραπεζών, στη νομοθεσία και στην παρακολούθηση της συγκέντρωσης πιστωτικού κινδύνου, όπως σε υποθέσεις μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που σχετίζονται με τους ιδιοκτήτες της τράπεζας).

Για τη βελτίωση της πληροφορίας που είναι διαθέσιμη σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών, των προβλέψεων και της αναγνώρισης εσόδων, η ΤτΕ και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (EEK) θα εκδώσουν οδηγίες σε συνάφεια με τις αρμοδιότητές τους. Ακολούθως, οι αρχές θα αναπτύξουν και θα δημοσιεύσουν ένα μνημόνιο κατανόησης, το οποίο θα καθορίζει την σχέση του ΤΧΣ ως μετόχου και τον ρόλο της ΤτΕ σχετικά με την εποπτεία των τραπεζών που έχουν λάβει κρατική ενίσχυση.

Για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένο, η Τράπεζα της Ελλάδος θα διεξάγει στα τέλη Ιουλίου μια νέα άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) με βάση τα στοιχεία του τέλους Ιουνίου 2013, χρησιμοποιώντας μία μεθοδολογία που θα καθοριστεί σε διαβούλευση με την Τρόικα.