Οι αδρανείς καταθέσεις αφορούν το περιεχόμενο ενός τραπεζικού λογαριασμού, σε πολλές περιπτώσεις ξεχασμένο από το δικαιούχο για πολλά χρόνια.
Πρόσφατα το δικαστήριο το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος στην περιουσία, μετά από προσφυγή ενός συμπατριώτη μας, του Αναστασίου Ζολώτα, ο οποίος κατηγορούσε το Δημόσιο για κατάσχεση περιουσίας λόγω παρέλευσης εικοσαετίας.
Η απόφαση προκάλεσε αρκετές συζητήσεις, ενώ ακόμα περισσότερες προκάλεσε και αναμένεται να προκαλέσει το υπό ψήφιση νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο προβλέπει τη δέσμευση των αδρανών καταθέσεων μετά την πάροδο 20ετίας και την απόδοση τους σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, “τα ποσά θα καταγράφονται ως έσοδο στον ετήσιο Κρατικό Προϋπολογισμό σε ειδικό κωδικό και θα διατίθενται για ειδικούς σκοπούς στήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στα θέματα υγείας, εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης. Ταυτόχρονα το ισόποσο θα εγγράφεται ως δαπάνη σε ειδικούς κωδικούς για τους προαναφερθέντες σκοπούς”.
Σε ό, τι αφορά την απόφαση του δικαστηρίου του Στρασβούργου ο συνταγματολόγος Γιώργος Κατρούγκαλος εξηγεί ότι το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θεωρεί ότι σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να υπάρχει λόγος δημοσίου συμφέροντος, κάτι που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν συμβαίνει. “Είναι πιο έντονη η αντίθεση στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου”. Όπως αναφέρει ο κύριος Κατρούγκαλος με βάση τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης χρειάζεται σεβασμός στην αρχή της αναλογικότητας, λόγοι δημοσίου συμφέροντος και φυσικά αποζημίωση από το Δημόσιο στον δικαιούχο του λογαριασμού.
"Στα όρια της Συνταγματικότητας το νομοσχέδιο για τις αδρανείς καταθέσεις"
Όπως επισημαίνει ο έγκριτος συνταγματολόγος, η επέμβαση σε λογαριασμό μπορεί να γίνει μόνο στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ενδιαφερόμενος δικαιούχος – όταν ο ίδιος δεν βρίσκεται στη ζωή ή έχουν πεθάνει όλοι οι συγγενείς του.Το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών γι' αυτόν ακριβώς το λόγο βαδίζει στα όρια της αντισυνταγματικότητας, εφόσον αφορά όλους τους δικαιούχους αδρανών λογαριασμών ανεξαιρέτως. “Στην περίπτωση αυτή δεν υφίσταται σκοπός δημοσίου συμφέροντος. Αναλογιστείτε μόνο ότι ο νόμος για τις απαλλοτριώσεις μιλάει για πλήρη αποζημίωση των ιδιοκτητών, κάτι που δεν φαίνεται να υπάρχει η διάθεση να εφαρμοστεί στην προκειμένη περίπτωση”, καταλήγει ο κύριος Κατρούγκαλος
"Δεν τίθεται ζήτημα προσβολής της περιουσίας"
Από την πλευρά του, ο δικηγόρος και πρώην σύμβουλος της Κομισιόν, Παναγιώτης Περάκης, τονίζει ότι δεν τίθεται κανένα ζήτημα σε ό,τι αφορά την προσβολή του δικαιώματος προστασίας της περιουσίας.
Τονίζει μάλιστα ότι θα υπήρχε πρόβλημα στην περίπτωση που δεν ενημερωνόταν ανά πενταετία ο δικαιούχος, κάτι που ορίζει συγκεκριμένη διάταξη του νομοσχεδίου.
Σε ό, τι αφορά την απόφαση του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο κύριος Περάκης επισημαίνει ότι σύμφωνα με το νόμο η κατάθεση των τόκων δεν συνιστά συναλλαγή, επιχείρημα το οποίο χρησιμοποίησε ο Αναστάσιος Ζολώτας, προσφεύγοντας στο Στρασβούργο και πάνω στο οποίο πατάει το Διεθνές Δικαστήριο για να αιτιολογήσει την απόφασή του.
“Όταν υπάρχει ένας ειδικός σκοπός για την προστασία ευάλωτων ομάδων και προσπαθείς να προστατεύσεις όσους έχουν ανάγκη, παίρνοντας χρήματα από κάποιον που έχει αποξενωθεί από την περιουσία του, είναι λογικό. Είναι παράλογο να υπάρχουν ξεχασμένες καταθέσεις σε αυτές τις εποχές, σχολιάζει για το επίμαχο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών.
Υποστηρίζει μάλιστα ότι δεν προσβάλει το δικαίωμα στην περιουσία, το οποίο είναι στενά συνυφασμένο από το εύλογο ενδιαφέρον του καθενός να το ασκήσει. Όπως λέει: “Νοείται παραίτηση από το δικαίωμα στην περιουσία μου και άρα μπορώ όποτε θέλω να το πράξω. Υπάρχουν όμως άλλα δικαιώματα, στα οποία δεν νοείται παραίτηση. Το δικαίωμα στην ελευθερία είναι ένα από αυτά. Δεν γίνεται να παραιτηθούμε από αυτό”.
Ολοκληρώνοντας το συλλογισμό του υποστηρίζει ότι σε περίπτωση ενίσχυσης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος σκοπός, ο οποίος δικαιολογεί τη νομιμότητα, ενός τέτοιου νομοσχεδίου σε συνδυαμό με την υποχρέωση ειδοποίησης από την πλευρά της εκάστοτε τράπεζας.
[email protected]
