Δύσκολη η διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια, επισημαίνει το γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής
Η «επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που αποτελούν διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας», όπως καταγράφεται στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού του 2017, επιβεβαιώνει τη βούληση της κυβέρνησης να εφαρμόσει το πρόγραμμα προσαρμογής. Κρίσιμες ωστόσο, προβλέψεις, όπως για παράδειγμα ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ, «εξαρτώνται από αρκετούς όρους έτσι ώστε η πραγματοποίησή τους να είναι επερωτήσιμη», αναφέρει το κοινοβουλευτικό Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους, στην έκθεσή του για τον Προϋπολογισμό του 2017.
Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι ο Προϋπολογισμός του 2017 «έχει βραχυπρόθεσμα υφεσιακές τάσεις, μολονότι η υφεσιακή επίπτωση μπορεί να εξουδετερωθεί με την αλλαγή του οικονομικού κλίματος λόγω ολοκλήρωσης των αξιολογήσεων».
Σε άλλο σημείο της έκθεσης, σημειώνεται ότι η εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης υπηρετεί τη γενική στόχευση της κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά το μέτρο αυτό αντιστρατεύεται από άλλα, όπως οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων.
Αναφερόμενο στις επιπτώσεις της φορολογικής πολιτικής, το Γραφείο σημειώνει ότι οι αυξήσεις φόρων αποθαρρύνουν την εργασία και την επιχειρηματικότητα και επομένως θολώνουν τις προοπτικές ανάπτυξης. «Όμως, αντισταθμιστικές ενέργειες, κυρίως της κυβέρνησης, είναι δυνατόν να περιορίσουν σημαντικά τις υφεσιακές επιπτώσεις της φοροκεντρικής πολιτικής. Οι ενέργειες αυτές, σε συνδυασμό μάλιστα με ένα φιλικό προς την ανάπτυξη, και κοινωνικά δίκαιο σχέδιο περικοπών πρωτογενών δαπανών, μπορεί να οδηγήσουν σε επεκτακτική δημοσιονομική προσαρμογή. Αντισταθμιστικό αποτέλεσμα θα έχουν και οι προβλέψεις για πληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών» επισημαίνει η έκθεση.
Σε ό,τι αφορά τη διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια, το Γραφείο επισημαίνει τις δυσκολίες του εγχειρήματος, και γι’ αυτό τονίζει ότι «τους επόμενους μήνες θα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία η αναθεώρηση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα προς τα κάτω και η οριστική διευθέτηση του χρέους. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση μάλλον συμφωνούν στον στόχο αυτό και έχουν ως σύμμαχο το ΔΝΤ».
Καζάκος: Συζητήσιμη η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,7%
Η υλοποίηση του προϋπολογισμού και η επίτευξη των στόχων του θα εξαρτηθούν από την βούληση για μεταρρυθμίσεις, ανέφερε το μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους της Βουλής Πέτρος Καζάκος, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής.
Στο ζήτημα που θέτουν πολλοί βουλευτές για το κατά πόσον ο νέος προϋπολογισμός θα μπορέσει τελικά να εφαρμοστεί, ο Πέτρος Καζάκος είπε ότι μπορεί να εφαρμοστεί αλλά με πολλούς αστερίσκους. «Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχει εκφρασμένη πολιτική βούληση και μέσω του προϋπολογισμού να πετύχει το τρίτο Μνημόνιο, να πετύχει το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής», είπε και πρόσθεσε ότι αν πετύχει ο προϋπολογισμός δρομολογούνται εξελίξεις που θα μας επιτρέψουν να βγούμε από τους φαύλους κύκλους του παρελθόντος, να επιστρέψουμε στις αγορές, να εξασφαλίσουμε ρευστότητα για τις επιχειρήσεις, «παρά ταύτα γνωρίζουμε ότι πολλές από τις δράσεις που προβλέπονται μπορεί να αντιμετωπίσουν εμπόδια».
Στο ερώτημα αν οι προβλέψεις στις οποίες στηρίζεται ο προϋπολογισμός είναι επισφαλείς ή όχι, ο κ. Καζάκος εξέφρασε την εκτίμηση ότι «η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,7% είναι ολίγον τι συζητήσιμη και εξαρτάται από παράγοντες που δεν είναι βέβαιο ότι θα εκπληρωθούν», όπως για παράδειγμα η ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης η οποία θα άνοιγε το δρόμο για την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση, θα βελτιώσει το οικονομικό κλίμα, θα άρει τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων.
«Ελπίζουμε ότι τελικά η δεύτερη αξιολόγηση θα επιτευχθεί με όλα τα κουσούρια που θα έχει αυτός ο συμβιβασμός, και θα περάσουμε σε πιο ήρεμα νερά. Αυτό θα σημάνει ότι θα σταματήσουν και οι μάχες οπισθοφυλακής που δίνονται σε διάφορους τομείς», είπε το μέλος της επιστημονικής επιτροπής και επισήμανε ότι υπάρχουν και άλλες αβεβαιότητες που σχετίζονται με τους φόρους.
Για τις προβλέψεις ανάπτυξης είπε ότι «η προσδοκία υψηλού ρυθμού μεγέθυνσης είναι κάτι σαν άλμα, γιατί το 2,7% είναι υψηλός ρυθμός αν κάποιος σκεφτεί τι συνέβη τα δύο, τρία χρόνια. Αλλά αυτό το άλμα δεν είναι χωρίς προϋποθέσεις. Θα εξαρτηθεί από το εάν θα υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις, αν θα υπάρξει συμφωνία με τους θεσμούς κλπ».
Όπως δε επισήμανε, σε περισσότερο τεχνικό επίπεδο, αυτή η αύξηση του ΑΕΠ θα προέλθει από την ιδιωτική κατανάλωση, από τις επενδύσεις που θα πρέπει να κάνουν επίσης άλμα, που θα αυξηθούν δηλαδή κατά 9%, και βέβαια από τις εξαγωγές οι οποίες μέχρι και το 2016 αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, μεταξύ άλλων και του προβλήματος των κεφαλαιακών ελέγχων. «Αυτές οι προβλέψεις, οι πολύ ευνοϊκές, μπορεί και να εκπληρωθούν αν προχωρήσουν οι πολυσχιδείς μεταρρυθμίσεις που έχουν συζητηθεί επαρκώς και θα μας δώσουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε διάφορα ευρωπαϊκά πακέτα (ΕΣΠΑ, πακέτο Γιούνκερ), αν ολοκληρωθούν κρίσιμες αποκρατικοποιήσεις που θα δώσουν το κατάλληλο σήμα στις αγορές καθώς και μια σειρά μεταρρυθμίσεων όπως το να μειωθεί η γραφειοκρατία, να υπάρξει συνέχεια στην πολιτική, να δοθούν δυνατότητες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων ιδίως των μικρομεσαίων, να επιταχυνθεί η δικαιοσύνη και να γίνει αποτελεσματική η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και άλλα πολλά. Αυτά είναι ένα τεράστιο πακέτο μεταρρυθμίσεων πολλές από τις οποίες έχουν ολοκληρωθεί αλλά προφανώς έχουμε δυσκολίες στην υλοποίησή τους. Εάν γίνουν όλα αυτά, τότε ναι, μπορεί να έχουμε εντυπωσιακή ανάκαμψη των επενδύσεων χωρίς τις οποίες μια ανάκαμψη μπορεί να διαψευστεί».
Ο κ. Καζάκος είπε ακόμη ότι ενδεχομένως θα έχουμε πρόβλημα στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης με δεδομένους τους φόρους. «Μπορεί να υπάρχουν εφεδρείες, δεν ξέρω, μπορεί να υπάρχουν αποταμιεύσεις κάτω από τα στρώματα, μπορεί να βρεθούν άλλοι τρόποι ικανοποίησης καταναλωτικών αναγκών αλλά όταν αυξάνεις φόρους είναι δύσκολο να περιμένεις αύξηση της κατανάλωσης», είπε ο κ. Καζάκος.
Παράλληλα αναφέρθηκε και στους εξωτερικούς κινδύνους και πόσο μπορεί να επηρεάσουν την μη υλοποίηση των στόχων, γεγονότα όπως είναι το Brexit, η κλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή τα προβλήματα με τα τραπεζικά συστήματα στις χώρες της ευρωζώνης. «Η χώρα δεν κινδυνεύει απλά, βρίσκεται χωρίς εφεδρείες, χωρίς μαξιλάρι σε περίπτωση εξωτερικών διαταραχών», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Στο αν ο προϋπολογισμός είναι αναπτυξιακός ή υφεσιακός, ο κ. Καζάκος είπε ότι «ο προϋπολογισμός είναι φανερό ότι συνεχίζει την λιτότητα, μειώνει δαπάνες και κυρίως αυξάνει τους φόρους και η λιτότητα δημιουργεί ύφεση». Αναγνώρισε ωστόσο ότι ο προϋπολογισμός συντάσσεται με δεδομένη μια βαριά κληρονομιά που μας ωθεί προς τα εκεί και υπό τις συνθήκες αυτές είναι πραγματικά δύσκολο να υπάρξει αντικυκλική πολιτική και «το θέμα της λιτότητας άλλωστε τίθεται γενικά και σε επίπεδο ΕΕ. Δεν είμαστε μόνο εμείς που ακολουθούμε περιοριστικές πολιτικές αν και σε εμάς υπάρχουν καταστάσεις ακραίες».
Είπε επίσης ότι πρέπει να επανεξετασθεί το μείγμα της φορολογικής πολιτικής, γιατί η συνεχής έμφαση στους έμμεσους φόρους δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να βρούμε λύσεις ενώ υπογράμμισε και την ανάγκη για την επανεξέταση των δαπανών του κράτους για τις οποίες «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι , μέχρι πριν από λίγο καιρό, ήταν πάνω από το μέσο όρο των χωρών της ευρωζώνης».
Ο κ. Καζάκος αναφερόμενος στην προοπτική διευθέτησης του χρέους, είπε ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα έχουμε ταχεία άρση της αβεβαιότητας και τότε είναι πιθανό οι επιδόσεις της οικονομίας μπορεί να είναι καλές. Πρόσθεσε όμως ότι «οποιαδήποτε διευθέτηση του χρέους θα πάει χαμένη αν δεν αλλάξει εσωτερική ρότα η χώρα».
