Το πρωί της Δευτέρας και μετά από μια μαραθώνια σύνοδο, ανακοινώθηκε ότι η Ελλάδα κατέληξε σε συμφωνία με τους θεσμούς προκειμένου να πάρει ένα τρίτο πρόγραμμα και πακέτο βοήθειας ύψους 85 δισ. ευρώ περίπου.
Αυτό συμφωνήθηκε από τη Σύνοδο ωστόσο μέχρι την τελική υπογραφή της συμφωνίας υπάρχουν αρκετά βήματα ακόμη.
Καταρχάς, πρέπει να περάσει η συμφωνία προς έγκριση από την ελληνική Βουλή. Στη συνέχεια, το Eurogroup πρέπει να συνεδριάσει και να δώσει το πράσινο φως για να περάσει προς έγκριση η συμφωνία και από τα κοινοβούλια άλλων χωρών - μελών της Ευρωζώνης.
Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει σε 2 φάσεις (η πρώτη μέχρι 15/7 και η δεύτερη μέχρι 22/7) να περάσει ένα τεράστιο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, οι οποίες είναι προαπαιτούμενα για να δοθεί το τελικό ΟΚ για τη συμφωνία.
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τρίτο πακέτο με πάρα πολλά νέα μεταρρυθμιστικά μέτρα. Ποια είναι τα μέτρα αυτά:
- Δάνειο 86 δισ. ευρώ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, με τη «συνεχιζόμενη και πλήρη εμπλοκή του ΔΝΤ» το οποίο μπορεί να εκταμιεύσει επιπλέον 16 δισ. ευρώ από το τρέχον πρόγραμμά του. Άμεσα 7 δισ. ευρώ στην Ελλάδα μέσα στις επόμενες μέρες για να μην χρεοκοπήσει η χώρα, αφού πρώτα περάσει το κείμενο της συμφωνίας και σειρά μέτρων από τη Βουλή.
- Αναπτυξιακό «πακέτο» 35 δισ. ευρώ. Το πακέτο του Ζ. Κ. Γιούνκερ δεν είναι ξεκάθαρο για την ώρα καθώς ο τρόπος που θα πέσουν αυτά τα χρήματα στην Ελλάδα.
- Αναδιάρθρωση χρέους: Η Άνγκελα Μέρκελ αποκλείει το κούρεμα στην ονομαστικά αξία του χρέους. Ωστόσο θα υπάρξει σημαντικό πακέτο μέτρων για τη στήριξη της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Μετά την πρώτη θετική αξιολόγηση του προγράμματος είναι πιθανό να υπάρξει επιμήκυνση των χρεών και περίοδος χάριτος.
- Ταμείο Αξιοποίησης Περιουσίας 50 δισ. ευρώ. Θα έχει την έδρα του στην Ελλάδα. Θα περάσουν σε αυτό περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού Δημοσίου. Η Διοίκηση θα γίνεται από την Ελλάδα υπό την επίβλεψη ξένων. Από τις πωλήσεις και την αξιοποίηση της περιουσίας τα 25 δισ. ευρώ θα ενισχύσουν τις τράπεζες, τα 12,5 δισ. ευρώ ευρώ θα κατευθυνθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους και το υπόλοιπα 12,5 δισ. ευρώ για επενδύσεις που θα αποφασιστούν από την Ελλάδα.
- Έλεγχοι της οικονομίας και φυσική παρουσία της τρόικας στην Αθήνα.
- Η Ελλάδα πρέπει ως την Τετάρτη 15 Ιουλίου να περάσει από τη Βουλή προαπαιτούμενες ενέργειες, αλλά και το κείμενο της συμφωνίας της Συνόδου για να γίνει η πρώτη άμεση εκταμίευση των 7 δισ. ευρώ.
- Μεταξύ των μέτρων που πρέπει να περάσουν είναι οι αλλαγές στο ΦΠΑ. Ο ΦΠΑ στην εστίαση ανεβαίνει άμεσα από το 13% στο 23%. Στα ξενοδοχεία μετακινείται από το 6,5% στο 13% από τον Οκτώβριο του 2015. Προβλέπεται σταδιακή κατάργηση της έκπτωσης του ΦΠΑ στα νησιά από τον Οκτώβριο του 2015. Αφορά δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς με εξαίρεση την άγονη γραμμή. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2016 και θα καθοριστούν «δημοσιονομικά ουδέτερα μέτρα» για να αποζημιωθούν οι φτωχότεροι κάτοικοι.
- Επίσης πρέπει να περάσουν μέτρα για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος και θα εφαρμοστεί σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης που θα φτάσει το 2022 το 67ο έτος ηλικίας ή το 62ο με 40 χρόνια εισφορών. Για το ΕΚΑΣ προβλέπεται σταδιακή κατάργηση για όλους ως το τέλος του 2019. Από τον Μάρτιο του 2016 θα θιγεί το 20% των δικαιούχων με βάση ειδικά κριτήρια. Αύξηση των εισφορών των συνταξιούχων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη από το 4% στο 6% σε κύρια και επικουρικά ταμεία και ενοποίηση όλων των επικουρικών ταμείων υπό το ΕΤΑ ως την 1η Ιανουαρίου.
- Εξασφάλιση της πλήρους ανεξαρτησίας της ΕΛΣΤΑΤ.
- Ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ
- Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας με ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του toolkit του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένων των Κυριακών, της ιδιοκτησίας των φαρμακείων, γάλακτος, αρτοποιείων, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.
- Η κυβέρνηση πρέπει να ακυρώσει σειρά μέτρων που πήρε αυτό το πεντάμηνο, κυρίως για τις επαναπροσλήψεις στο δημόσιο, ενώ είναι άγνωστο τι θα γίνει με τις 100 δόσεις. Σε ό,τι αφορά τις μονομερείς ενέργειες σχετικά με τις επαναπροσλήψεις εργαζομένων στο ελληνικό δημόσιο (ΔΕΚΟ, ΕΡΤ κ.α.), φαίνεται πως υπάρχει βάση συμβιβασμού και προβλέπεται η απόσβεση του αριθμού των επαναπροσληφθέντων, από το συνολικό αριθμό προσλήψεων που θα γίνουν ως το 2020.
- Μέχρι 22 Ιουλίου υιοθέτηση της οδηγίας για ανάκαμψη των τραπεζών (BRRD), με υποστήριξη της Κομισιόν. Η υιοθέτηση του BRRD αφορά το bail in τραπεζών και πρέπει να γίνει - σύμφωνα με το έγγραφο που έστειλε το Eurogroup, το αργότερο μία εβδομάδα με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η κοινοτική οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών –γνωστή ως BRRD– ανοίγει τον δρόμο για τη συμμετοχή των καταθετών στο κόστος εξυγίανσης μιας τράπεζας . Οριο προστασίας αποτελούν οι καταθέσεις έως του ποσού των 100.000 ευρώ ανά καταθέτη και ανά τράπεζα και για το συνολικό ύψος των καταθέσεών του. Η οδηγία για την εξυγίανση των τραπεζών, που θεσπίστηκε τον Μάιο του 2014 και ορίζει ως ημερομηνία ισχύος τον Ιανουάριο του 2015 δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη στο ελληνικό δίκαιο και η προσαρμογή της εκκρεμεί.
Η κοινοτική οδηγία για την ανάκαμψη και εξυγίανση τραπεζών προβλέπει πως αν μια τράπεζα χρειαστεί διάσωση, οι αρχές αρχικά θα πρέπει να επιβάλλουν «κούρεμα» σε πιστωτές που επενδύουν σε τραπεζικό κεφάλαιο, όπως οι μέτοχοι και οι κάτοχοι των μετατρέψιμων ομολόγων και junior ομολόγων. Η διαδικασία είναι γνωστή ως bail in (διάσωση της τράπεζας με τα ίδια μέσα) και όπως προβλέπει η οδηγία, για να διατηρηθούν οι προοπτικές ανάκαμψης μιας τράπεζας η διαδικασία ισχύει τουλάχιστον μέχρι 8% του συνολικού ενεργητικού της τράπεζας. Αυτό σημαίνει πως οι μέτοχοι και η συντριπτική πλειοψηφία των ομολογιούχων θα χάνουν πλήρως τα χρήματά τους.
Αν αυτό δεν αρκεί τότε οι αρχές μπορούν να ζητήσουν στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών κανόνων τη διάσωση των τραπεζών με χρηματοδότηση προερχόμενη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Εφόσον οι μέτοχοι και ομολογιούχοι «κουρευτούν» τότε θα εξετασθεί και η απομείωση των καταθέσεων άνω των 100.000.
To Eurogroup υπογραμμίζει την αδήριτη ανάγκη να οικοδομηθεί εκ νέου η εμπιστοσύνη με τις ελληνικές αρχές ως προαπαιτούμενο για μία δυνητικά μελλοντική συμφωνία σε ένα νέο πρόγραμμα του ESM. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό οι ελληνικές αρχές να κάνουν κτήμα τους το πρόγραμμα. Η επιτυχής εφαρμογή του προγράμματος θα πρέπει να κριθεί από τις δεσμεύσεις τους σε αυτές τις πολιτικές.
Αμεσα και μόνο μετά την νομική εφαρμογή των παραπάνω μέτρων και την έγκριση των δεσμεύσεων από την ελληνική βουλή μπορεί να υπάρξει μια εντολή προς τους θεσμούς να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για ένα Μemorandum of Understanding (MoU).
