Μπορεί ο Φρανσουά Ολάντ να οδεύει προς την ολοκλήρωση της αναγκαίας —εκεί περί τα μέσα των θητειών των Γάλλων προέδρων— τελετουργίας του ανασχηματισμού της κυβέρνησής του, υποσχόμενος ένα δυναμικό "νέο ξεκίνημα" μετά τη σαρωτική ήττα που υπέστη το κόμμα του, ωσρόσο η Ευρώπη, ως συνήθως, περιμένει τη Γαλλία.
Οι εταίροι του Παρισιού στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες αναρωτιούνται για άλλη μια φορά πότε η Γαλλία θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις που έχει δώσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα και να προωθήσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πότε πρόκειται να επιδείξει την πολυσυζητημένη ηγεσία της στην ευρωζώνη, σχολιάζει ο Πολ Τέιλορ σε μια ανάλυσή του που μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Η απάντηση που μοιάζει να δίνει ο Ολάντ είναι πως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, τουλάχιστον σύντομα.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, πέρα από τον διορισμό του θεωρούμενου ως κεντρώου Μανουέλ Βαλς στο θώκο του πρωθυπουργού που ανακοίνωσε προχθές, έκανε αόριστες κι αντιφατικές υποσχέσεις περί μείωσης της φορολογίας και αύξησης των δημοσίων δαπανών στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Υποσχέθηκε να μειώσει τις εργοδοτικές εισφορές, αλλά ταυτόχρονα και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, αλλά ταυτόχρονα και τους φόρους, ως το 2017 —τη χρονιά που αναμένεται ότι θα διεκδικήσει την επανεκλογή του στο ύπατο αξίωμα στη Γαλλία—, και να αυξήσει παράλληλα την αγοραστική δύναμη των πολιτών, ώστε να υπάρξει, όπως είπε, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο Ολάντ απέφυγε επιμελώς να αναφέρει αριθμούς. Ακόμη κι αν το έπραττε, δύσκολα θα μπορούσε να τους επιτύχει. Άφησε ωστόσο ένα ισχυρό υπονοούμενο: ότι το Παρίσι θα ζητήσει νέα αναβολή από την ΕΕ όσον αφορά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων οι οποίοι έχουν τεθεί στη Γαλλία.
"Η κυβέρνηση θα χρειαστεί να πείσει την Ευρώπη ότι η συμβολή της στην ανταγωνιστικότητα, στην ανάπτυξη, πρέπει να ληφθεί υπόψη όσον αφορά τις προσπάθειες τήρησης των δεσμεύσεών μας", είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας, παραμένοντας επιδέξια αόριστος. Με άλλα λόγια, άφησε να εννοηθεί πως αν η Γαλλία μπορέσει να τονώσει το ρυθμό της ανάπτυξής της μειώνοντας το φορολογικό βάρος για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, μπορεί να μην επιτύχει τη μείωση του δημοσιονομικού της ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ της το 2015, όπως έχει υποσχεθεί, αλλά η Ευρώπη ούτως ή άλλως θα της οφείλει ευγνωμοσύνη για τη συμβολή της στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Ο Ολάντ προσεταιρίζεται τον νέο πρωθυπουργό της Ιταλίας, τον Ματέο Ρέντσι, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να επιτύχει τη χαλάρωση των όρων δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχει ορίσει η ΕΕ, με αντάλλαγμα την προώθηση μέτρων για την τόνωση της ανάπτυξης.
Η Γαλλία, που έχει μακρύ ιστορικό παραβίασης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ επί των ημερών των συντηρητικών προέδρων Ζακ Σιράκ και Νικολά Σαρκοζί, εξασφάλισε πέρυσι δύο ακόμη χρόνια προθεσμία για να μειώσει το έλλειμμά της κάτω από το όριο του 3%. Τότε, ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για Οικονομικά και Νομισματικά Θέματα Όλι Ρεν διεμήνυε πως η Γαλλία σε αντάλλαγμα όφειλε να προωθήσει μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό της σύστημα, στην πολιτική της όσον αφορά τα επιδόματα ανεργίας και να ανοίξει μια σειρά κλειστών επαγγελμάτων.
Τώρα ο Ολάντ μοιάζει έτοιμος να ζητήσει νέα παράταση, σε αντάλλαγμα για τη μείωση των φόρων για τις επιχειρήσεις.
Ο Αρνό Μοντεμπούρ, γνωστός επικριτής της παγκοσμιοποίησης, υπουργός Βιομηχανίας της απερχόμενης κυβέρνησης, που δεν αποκλείεται να προαχθεί, εξαπέλυσε μια προληπτική επίθεση εναντίον των βέβαιων επικρίσεων της ΕΕ στα διαφαινόμενα γαλλικά σχέδια όσον αφορά τα δημοσιονομικά.
"Η Γαλλία πρέπει να βρει τρόπους και μέσα να αναζωογονήσει την οικονομία της εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης", είπε ο Μοντεμπούρ χθες στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter. Το θέμα, πρόσθεσε, δεν αφορά μια σύγκρουση ανάμεσα "στη Γαλλία και στην Ευρώπη, διότι είμαστε συνιδιοκτήτες της Ευρώπης", όμως το πρόβλημα εγείρεται διότι η ΕΕ "μας είναι εντελώς άχρηστη όσον αφορά το ζήτημα της ανάπτυξης".
Η απάντηση από την Αθήνα, όπου διεξήχθη χθες η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, ήταν άμεση. Ο Ρεν και ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάισελμπλουμ ανέφεραν ότι το Παρίσι έχει λάβει ήδη παράταση και οφείλει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Αν δεν το πράξει, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κυρώσεις και ακόμη και την επιβολή προστίμων. "Η Γαλλία γνωρίζει τις δεσμεύσεις της, τους έχει δοθεί ήδη περισσότερος χρόνος και χρειάζεται να γίνει περισσότερη δουλειά", τόνισε ο Ντάισελμπλουμ.
Τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν προχθές Δευτέρα έδειξαν ότι το γαλλικό δημόσιο έλλειμμα υπερέβη το ποσοστό-στόχο και πάλι πέρυσι, φθάνοντας το 4,3% αντί του 4,1% που προβλεπόταν, ενώ το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 93,5% του γαλλικού ΑΕΠ και οι δημόσιες δαπάνες έφθασαν σε ιστορικό υψηλό, στο 57,3% του ΑΕΠ.
Οι χώρες οι κυβερνήσεις των οποίων χαρακτηρίζονται οι πιο αυστηρά προσηλωμένες στην δημοσιονομική πειθαρχία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Φινλανδία, έχουν ήδη επικρίνει έντονα τον Ρεν ότι αντιμετωπίζει με υπερβολική υποχωρητικότητα τη Γαλλία και ότι δεν εξασφάλισε εκ των προτέρων δεσμεύσεις από το Παρίσι για την εφαρμογή των υπεσχημένων μεταρρυθμίσεων.
Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στη θέση της γαλλικής κυβέρνησης ότι έχει εφαρμόσει ευρείες μεταρρυθμίσεις και βαθιές τομές και την κυρίαρχη αντίληψη στην Ευρώπη, όπου λέγεται ότι έχουν υπάρξει μόνον ημίμετρα που δεν επαρκούν για να εξισορροπήσουν τα δημόσια οικονομικά, να τονώσουν την επιχειρηματικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Πολλοί αξιωματούχοι της ΕΕ αντιμετωπίζουν ειρωνικά τις ερωτήσεις για τις μεταρρυθμίσεις που έχει εφαρμόσει η γαλλική κυβέρνηση. "Ποιες μεταρρυθμίσεις;", αποκρίνονται. Ο Ρεν είχε εξοργίσει το Παρίσι όταν είχε χρησιμοποιήσει τον όρο "μεταρρύθμιση α λα γαλλικά", αναφερόμενος σε μια ημιτελή προσπάθεια της κυβέρνησης του Ολάντ να μεταρρυθμίσει το ασφαλιστικό, η οποία τελικά ανάγκασε τους εργαζόμενους να δουλεύουν περισσότερα χρόνια για να παίρνουν πλήρη σύνταξη — αλλά αύξησε το εργασιακό κόστος.
Ως τώρα ο Ολάντ προσπάθησε κατά κύριο λόγο να μειώσει το έλλειμμα αυξάνοντας τους φόρους και όχι περικόπτοντας δαπάνες. Αυτό θα αλλάξει, υποσχέθηκε ξανά προχθές. Οι Ευρωπαίοι όμως διαμηνύουν ότι θα περιμένουν να κάνει τα λόγια πράξη.
Πέραν της ανυπομονησίας στο πεδίο των δημοσιονομικών, της απογοήτευσης για τις τάσεις προστατευτισμού και κρατικού παρεμβατισμού στον τομέα της βιομηχανίας, κατ' ιδίαν πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισημαίνουν πως η Γαλλία λάμπει διά της απουσίας της από την ηγεσία της ΕΕ. "Αυτό που χρειαζόμαστε στ' αλήθεια είναι η Γαλλία να ξαναγίνει η Γαλλία", είπε στον Τέιλορ ένας Ευρωπαίος ηγέτης που ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Μετά την ανάδειξή του στην προεδρία το 2012, ο Ολάντ αρχικά φάνηκε πολύ περισσότερο διατεθειμένος από το Σαρκοζί να ορθώσει το ανάστημά του έναντι της καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελας Μέρκελ, και πρόβαλε την ανάγκη να υπάρξει μια άλλη πολιτική, με περισσότερη "αλληλεγγύη" και λιγότερη λιτότητα.
Όμως η καθήλωση της οικονομίας της Γαλλίας σε σύγκριση με εκείνη της Γερμανίας, η απουσία τολμηρών μεταρρυθμίσεων και ο δισταγμός του Ολάντ να ταχθεί υπέρ της εκχώρησης περισσότερων εθνικών αρμοδιοτήτων, ιδίως στους τομείς της οικονομικής και της δημοσιονομικής πολιτικής, στις Βρυξέλλες εξασθένισαν τη φωνή της Γαλλίας.
"Η ισχύς κάθε χώρας και η επίδραση της προσωπικότητας του ηγέτη της εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το τι θεωρείται ότι έχει επιτύχει στο εσωτερικό", σχολίασε ο Ευρωπαίος πολιτικός. "Εάν η Γαλλία θεωρείτο πιο επιτυχημένη, θα ήταν πιο ισχυρή", πρόσθεσε ο ίδιος.
Κυβερνητικά στελέχη που έχουν λάβει μέρος στις συνεδριάσεις του συμβουλίου ευρωπαϊκής πολιτικής στη γαλλική προεδρία επισημαίνουν πως ο Ολάντ ανησυχεί για το χάσμα που έχει ενσκήψει ξανά στο κόμμα του όσον αφορά την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την εκχώρηση μεγαλύτερου μέρους της εθνικής κυριαρχίας στις Βρυξέλλες.
"Όταν τίθεται το θέμα της πιθανής αλλαγής της Συνθήκης (της ΕΕ) και της εκχώρησης μεγαλύτερου μέρους των εθνικών αρμοδιοτήτων, ο πρόεδρος λέει ότι δεν έχει εντολή από το εκλογικό σώμα για αυτό και δεν θέλει να διχάσει ξανά την αριστερά εξαιτίας της Ευρώπης ξανά. Είναι αποφασισμένος να αποφύγει τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος" για αυτό, σημείωσε ένα κυβερνητικό στέλεχος που έχει συμμετάσχει στις συναντήσεις αυτές.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε διχαστεί βαθιά το 2005, όταν είχε διεξαχθεί το δημοψήφισμα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Ενώ ο Ολάντ είχε τότε τεθεί επικεφαλής της εκστρατείας υπέρ του "ναι" ο Βαλς, ο Μοντεμπούρ και ο υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς ήταν οι πρωταγωνιστές της εκστρατείας υπέρ του "όχι" — που είχε κερδίσει τελικά.
Η ΕΕ έχει πλέον αποκτήσει μεγαλύτερες δυνατότητες παρέμβασης και ελέγχου επί των εθνικών προϋπολογισμών των κρατών μελών της, συνεπεία κυρίως της κρίσης χρέους.
Αλλά καθώς η Μαρίν Λεπέν, η επικεφαλής του αντιευρωπαϊκού Εθνικού Μετώπου, κερδίζει έδαφος ενόψει των ευρωεκλογών του επόμενου μήνα, ελάχιστοι Γάλλοι πολιτικοί από όλο το πολιτικό φάσμα είναι διατεθειμένοι να ανοίξουν τώρα μια συζήτηση για την εκχώρηση περισσότερων εθνικών εξουσιών στις Βρυξέλλες.
Ένας αξιωματούχος της ΕΕ σχολίασε καυστικά τις προσδοκίες η Γαλλία να αναλάβει τις ευθύνες της και να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη, παραπέμποντας στην τραγικωμωδία του Σάμιουελ Μπέκετ Περιμένοντας τον Γκοντό: "Ο Γκοντό δεν έρχεται ποτέ".
Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
