Πριν από μερικά χρόνια, όταν η λέξη οικονομική κρίση ήταν άγνωστη λέξη στη χώρα μας, διαφήμιση προέτρεπε τους επενδυτές να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα. Τα Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου παρείχαν εγγύηση κεφαλαίου και αποδόσεων. Κανείς όμως, εκτός ίσως από εκείνους, που γνώριζαν σε όλη τους την έκταση τις οικονομικές εξελίξεις και τα τερτίπια των αγορών, δεν είχε προβλέψει ότι ένα πρόγραμμα, με το όνομα PSI, θα ερχόταν να “κουρέψει” τα ομόλογα, απομειώνοντας το μεγαλύτερο ποσοστό της αρχικής τους αξίας. Κανείς ίσως επίσης, από αυτούς που εμπιστεύονταν τις καταθέσεις τους στις κυπριακές τράπεζες, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα επακολουθούσε όλο αυτό το σκηνικό παράνοιας, το οποίο παρακολουθούμε από το περασμένο Σάββατο να εξελίσσεται στη Μεγαλόνησο.
“Μου είπαν ότι η Ολλανδία παρείχε ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον"
Κάποιοι, φοβούμενοι ότι οι επενδύσεις τους θα είχαν την ίδια τύχη με τους κατόχους ελληνικών ομολόγων ή των καταθέσεων στο νησί της Αφροδίτης, έσπευσαν να αγοράσουν ομόλογα από τράπεζες του Βορρά της Ευρωζώνης. Ένας από αυτούς ήταν και ο Γιώργος Ζαννάκης, μηχανικός ήχου στο επάγγελμα, ο οποίος είχε αποταμιεύσει 100.000 ευρώ από την εργασία του και ήθελε να τα εξασφαλίσει, αποκομίζοντας και μία μικρή απόδοση. “Ήθελα να εξασφαλίσω ένα κεφάλαιο, το οποίο είχα με καλύτερη απόδοση από αυτή, που θα μπορούσα να έχω στην Ελλάδα για παράδειγμα”, λέει. “Μου είπαν ότι η Ολλανδία παρείχε ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον και ότι δεν είχε ποτέ πρόβλημα. Συγκεκριμένα, μου ανέφεραν ότι η SNS είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ολλανδίας”.
Έτσι, η HSBC, με την οποία είχε ήδη συνεργασία, μεσολάβησε στην τοποθέτηση των ομολόγων του. “Μου είπαν ότι για το μισό κεφάλαιο (50.000 ευρώ) θα μου δώσουν ένα καλό προθεσμιακό και τις άλλες 50.000 θα τις επενδύσουμε σε ένα άλλο προϊόν. Μου εγγυήθηκαν ότι δεν θα με εντάξουν σε επενδυτικό πρόγραμμα, που εμπεριέχει ρίσκο, αλλά σε ένα, το οποίο έχει προστασία κεφαλαίου”, λέει ο κύριος Ζαννάκης.
“Με προέτρεψαν να αγοράσω ομόλογα χωρίς κίνδυνο”
Λήγοντας το προθεσμιακό τα Χριστούγεννα, ο επενδυτικός σύμβουλος της HSBC στην Ελλάδα τον... προειδοποίησε, ότι από τη στιγμή που έληξε το προθεσμιακό και το ποσό βρίσκεται στο λογαριασμό του, δεν έχει να κερδίσει τίποτα επιπλέον. Τον κάλεσε στο γραφείο του, προτρέποντάς τον να αγοράσει ένα ομόλογο, το οποίο θα είχε μεγαλύτερη απόδοση από το 3 – 4% του προθεσμιακού. “Δεν θα προτιμήσουμε ένα ελληνικό, αλλά ένα ολλανδικό. Το έχω πάρει κι εγώ και ο ξαδελφός μου, αλλά και άλλοι άνθρωποι του περιβάλλοντός μου”, ανέφερε ο επενδυτικός σύμβουλος. “Αυτή τη στιγμή είναι αρκετά καλή ευκαιρία να το αγοράσουμε, γιατί διατίθεται στο 85% της αξίας του. Θα βάλεις 50.000 και θα πάρεις σχεδόν 60.000 σε ονομαστική αξία. Δίνει 6,25% απόδοση και στη λήξη του έχει ένα επιπλέον κουπόνι 10%., ενώ το ομόλογο μπορείτε εν τω μεταξύ να το πουλήσετε, λαμβάνοντας την ανάλογη απόδοση για το διάστημα, το οποίο το έχετε κρατήσει, ενώ το κουπόνι με τη λήξη μεταβιβάζεται στον επόμενο αγοραστή”.
Το μόνο κακό σενάριο, όπως του ανέφερε ο υπάλληλος της τράπεζας, ήταν να βάλει λουκέτο η SNS , ενδεχόμενο το οποίο απέκλεισε, καθώς - όπως ισχυριζόταν - η τράπεζα παρουσίαζε την καλύτερη αξιολόγηση από οποιαδήποτε ελληνική τράπεζα.
Ο Ολλανδός υπ. Οικονομικών αποφασίζει να δεσμεύσει τα κεφάλαια
Ο κύριος Ζαννάκης πείθεται και αποφασίζει να επενδύσει στο συγκεκριμένο ομόλογο. Δύο εβδομάδες αργότερα, όμως, χτυπάει το τηλέφωνό του. Στην άλλη πλευρά της γραμμής είναι ο υπάλληλος της τράπεζας, ο οποίος τον καλεί στο γραφείο του για να συζητήσουν. Στο πλαίσιο της συνάντησης, αναφέρει στον κύριο Ζαννάκη ότι υπάρχει “ένα μικρό πρόβλημα”. “Η τράπεζα, από την οποία πήραμε το ομόλογο, κρατικοποιήθηκε. Βγήκε ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών, Γερούν Ντεϊσελμπλούμ - και σημερινός πρόεδρος του Eurogroup -, και ανακοίνωσε τη συγκεκριμένη εξέλιξη, λόγω της κατάρρευσης του παραρτήματος με επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα, το οποίο αποδείχτηκε εξαιρετικά ζημιογόνο και παρέσυρε την τράπεζα. Προς το παρόν, λοιπόν, έχουν παγώσει όλες οι αγοραπωλησίες ομολόγων και μετοχών και είμαστε εν αναμονή”. Σε ερώτηση του κυρίου Ζαννάκη για το τι θα μπορούσε να συμβεί, ο υπάλληλος της τράπεζας του απάντησε ότι το χειρότερο, που μπορεί να γίνει, είναι να υποστούν τα ομόλογα ένα μικρό “κούρεμα”. Τον καθησύχασε, όμως, λέγοντάς του ότι το ομόλογο θα ξαναπάρει σύντομα την αρχική του αξία και τον προέτρεψε να κάνει υπομονή.
“Τότε ήταν, που άρχισα να ανησυχώ. Τον καλούσα δύο και τρεις φορές την ημέρα στο τηλέφωνο”, περιγράφει. Ο υπάλληλος από την πλευρά του, όμως, συνέχισε να τον καθησυχάζει. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο τραπεζικός, “Δεν με νοιάζει το δικό μου κεφάλαιο, αλλά πιο πολύ το δικό σας που κινδυνεύει”.
Μετά από έρευνα, που έκανε ο ομολογιούχος, διάβασε αναφορά του Ολλανδού υπουργού Οικονομικών ότι θα εξασφάλιζε τις καταθέσεις και τα Senior ομόλογα – τα ομόλογα δηλαδή, με αξία 100% και όχι 85%, όπως το junior ομόλογο του κυρίου Ζαννάκη –, ενώ θα μηδένιζε την αξία όλων των μετοχών και των δευτερευόντων – junior – ομολόγων, όπως το δικό του.
“Έμαθα εκ των υστέρων ότι το δικό μου ομόλογο δεν καλυπτόταν από την ολλανδική νομοθεσία”
Όπως έμαθε εκ των υστέρων, το δικό του ομόλογο δεν ανήκε στην κατηγορία Senior, κάτι για το οποίο, όπως υποστηρίζει, δεν είχε ενημερωθεί ποτέ. Όπως, μάλιστα, του απάντησε σε σχετική ερώτηση ο επενδυτικός σύμβουλος της τράπεζας, “κάτι τέτοιο ήταν αυτονόητο. Όταν αγοράζεις ένα ομόλογο στο 85% της αξίας του, δεν είναι κάποιο κύριο ομόλογο και γι' αυτό και στη συγκεκριμένη περίπτωση χάνει την αξία του”, ανέφερε ο υπάλληλος.
Ο κύριος Ζαννάκης εκφράζει την απορία του για το γεγονός ότι, ενώ εκείνος για πρώτη φορά επένδυσε σε ομόλογα, η τράπεζα δεν φρόντισε, αφενός να τον συμβουλεύσει, αφετέρου να τον προφυλάξει από την απώλεια του κεφαλαίου του. “Δεν είχα ξαναγοράσει ποτέ στη ζωή μου μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία ή οτιδήποτε σχετικό. Πώς θα έπρεπε να γνωρίζω τη διαφορά ανάμεσα στα Senior και τα Junior ομόλογα;”.
Oλλανδικός νόμος προέλβεπε ότι σε περίπτωση που κινδυνεύσει τράπεζα, απαλλοτριώνονται κεφάλαια επενδυτών
Το πιο σημαντικό, για το οποίο - σύμφωνα με τον κύριο Ζαννάκη - δεν είχε ενημερωθεί, ήταν ένας νόμος της κυβέρνησης στη χώρα της τουλίπας, ο οποίος είχε ψηφιστεί το καλοκαίρι του 2012 και έλεγε ότι “σε περίπτωση, που κινδυνεύσει ολλανδική τράπεζα, είχε το δικαίωμα ο υπουργός Οικονομικών να προχωρήσει σε απαλλοτρίωση κεφαλαίων, για να προστατεύσει από οποιαδήποτε επιβάρυνση τους Ολλανδούς φορολογούμενους. ”. Το ποσό, που έπρεπε να διατεθεί για τη διάσωση της τράπεζας, ήταν 3,7 δισ. ευρώ, από τα οποία το 1,7 δισ. θα καλυπτόταν από τις απαλλοτριώσεις κεφαλαίου των επενδυτών και τα υπόλοιπα 2 δισ. θα τα διέθετε η ολλανδική κυβέρνηση.
Το τελικό χτύπημα για τους επενδυτές ομολόγων της SNS Reaal ήρθε με τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Επικρατείας της Ολλανδίας, ότι η πρόταση – απόφαση του Ολλανδού υπουργού, Ντεϊσελμπλούμ, είναι νόμιμη και πρέπει να εφαρμοστεί.
Σήμερα, ο κύριος Ζαννάκης εξετάζει το ενδεχόμενο να κινηθεί νομικά, προσφεύγοντας στο Συνταγματικό δικαστήριο της Ολλανδίας, αλλά και στην ελληνική δικαιοσύνη, επιδιώκοντας σε πρώτη φάση εξωδικαστικό συμβιβασμό, για να μπορέσει να πάρει πίσω τα χρήματά του. Όπως χαρακτηριστικά λέει, “το μόνο που θέλω είναι το αρχικό μου κεφάλαιο. Δεν ζητάω ούτε τόκους, ούτε αποζημίωση”.
Το news.gr επικοινώνησε με την HSBC, η οποία απάντησε ως εξής:
"Η HSBC δεν σχολιάζει θέματα πελατών της. Η HSBC διαθέτει ομόλογα τα οποία αγοράζονται κατ’εντολή του πελάτη".
Η αντίστοιχη περίπτωση με την κατάρρευση της Lehman Brothers
Θυμίζουμε ότι κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και στην περίπτωση κατάρρευσης της αμερικανικής τράπεζας, Lehman Βrothers, όταν η μεσολαβήτρια τράπεζα – Citibank – είχε έρθει σε εξωδικαστικό συμβιμβασμό, το 2010, με τους κατόχους ομολόγων, προσφέροντας το 70% της ονομαστικής αξίας των τίτλων.
