Με την αγωγή καταδολίευσης δανειστών, ο δανειστής στρέφεται κατά του οφειλέτη και ζητά την διάρρηξη (δηλαδή την ανατροπή) της απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας (ήτοι σύμβασης).
Τί σημαίνει όμως απαλλοτριωτική δικαιοπραξία;
Απαλλοτριωτική δικαιοπραξία είναι μία σύμβαση, όπως λόγου χάρη: πώληση, γονική παροχή, δωρεά, με την οποία μεταβιβάζει ο οφειλέτης στον τρίτον κάποιο περιουσιακό του στοιχείο.
Με την αγωγή καταδολίευσης δανειστών ζητείται η διάρρηξη της απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας, δηλαδή ζητείται να επανέλθει το μεταβιβαζόμενο περιουσιακό στοιχείο στον οφειλέτη.
Ποιά είναι τα αποτελέσματα τελεσίδικης απόφασης που δέχεται την αγωγή καταδολίευσης δανειστών ;
Η τελεσίδικη απόφαση για τη διάρρηξη της σύμβασης συνεπάγεται τη δημιουργία υποχρέωσης του τρίτου να αναμεταβιβάσει, είτε με τη θέλησή του είτε κατόπιν δικαστικής απόφασης, στον οφειλέτη το αντικείμενο της μεταβίβασης, οπότε και θα μπορεί να επισπεύσει ο δανειστής αναγκαστική εκτέλεση (δηλαδή πλειστηριασμό)στο αντικείμενο αυτό.
Πότε οι δανειστές μπορούν να ζητήσουν, την διάρρηξη μίας απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας;
Σύμφωνα με τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 939 έως 943 Αστικού Κώδικα, οι δανειστές, έχουν το δικαίωμα να απαιτήσουν την διάρρηξη κάθε απαλλοτρίωσης που έγινε από τον οφειλέτη προς βλάβη τους εφ` όσον α) η υπόλοιπη περιουσία του τελευταίου δεν αρκεί για την ικανοποίηση αυτών και β) εκείνος υπέρ του οποίου έγινε αυτή (δηλαδή ο τρίτος) γνώριζε ότι ο οφειλέτης μεταβιβάζει το περιουσιακό στοιχείο προς βλάβη των δανειστών.
Την διάρρηξη της σύμβασης (δηλαδή δωρεάς, γονικής παροχής κλπ) μπορούν να απαιτήσουν οι δανειστές με αγωγή που θα στρέφεται κατά του οφειλέτη και κατά του τρίτου στον οποίο έγινε η μεταβίβαση ή και μόνον κατά του τρίτου.
Τί γίνεται στην περίπτωση που γίνεται μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα;
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1509 Αστικού Κώδικα, η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής αυτοτέλειας είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά, μόνο ως προς το ποσό που υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις.
Από το άρθρο αυτό προκύπτει ότι η υποχρέωση των γονέων για παροχή περιουσίας στα τέκνα τους προς χωριστή οικονομική επαγγελματική και οικογενειακή αποκατάσταση δεν αναγνωρίζεται πλέον ως ηθικό μόνον καθήκον, αλλά και ως νομικό καθήκον.
Δηλαδή η εκπλήρωση της υποχρέωσης των γονέων προς τα τέκνα, που έχει ως αντικείμενο οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο, κινητό η ακίνητο και μάλιστα ανεξαρτήτως του αν το τέκνο είναι έγγαμο, άγαμο, ανήλικο αποτελεί πλέον όχι μόνο (με τα νέα άρθρα του ΑΚ 1507 σε συνδυασμό με 1509 Α.Κ) κανόνα δικαίου, αλλά και νομική υποχρέωση.
Η εκπλήρωση όμως της υποχρέωσης των γονέων κατά το λόγο που δεν υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, κρινόμενο τούτο (μέτρο) κατά το χρόνο της παροχής, δεν συνιστά δωρεά για το τέκνο και γι` αυτό δεν μπορούν οι δανειστές του δωρητή να διαρρήξουν την σύμβαση δωρεάς στην οποία προέβη ο γονέας.
Δικαιούνται συνεπώς οι δανειστές του δωρητή να ζητήσουν τη διάρρηξη αυτής (γονικής παροχής) ΚΑΤΑ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΝ, εφόσον έγινε προς καταδολίευση τους.
Δηλαδή, η γονική παροχή τότε μόνο θεωρείται απαλλοτρίωση που υπόκειται σε διάρρηξη, όταν υπερβαίνει το ανάλογο από τις περιστάσεις μέτρο, οπότε συνιστά δωρεά διότι διαφορετικά, δηλαδή αν δεν υπερβαίνει το μέτρο, αποτελεί εκπλήρωση νομικής υποχρέωσης του γονέα προς το τέκνο και δεν υπόκειται σε διάρρηξη με αγωγή.
Σε μια τέτοια αγωγή (διάρρηξης γονικής παροχής ως δωρεάς), δηλαδή αγωγής καταδολίευσης δανειστών για να είναι ορισμένη – όπως λέγεται στη νομική ορολογία – δηλαδή για να είναι σαφής, θα πρέπει ο ενάγων (δηλαδή ο δανειστής που καταθέτει αυτή την αγωγή καταδολίευσης) να επικαλείται ότι η παροχή του γονέα υπερβαίνει το ανάλογο μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, τις οποίες πρέπει να προσδιορίζει κατά το χρόνο της παροχής.
Δηλαδή αν ο δανειστής – που έχει ασκήσει την αγωγή καταδολίευσης - δεν αναφέρει στην αγωγή του κανένα από τα ανωτέρω στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η συγκεκριμένη γονική παροχή υπερβαίνει το μέτρο και κατά ποίο ποσό, τότε η αγωγή είναι αόριστη και πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Οι περιστάσεις, οι οποίες προσδιορίζουν το ανάλογο μέτρο, είναι η περιουσιακή κατάσταση και η κοινωνική θέση του γονέα, ο αριθμός των τέκνων του, η περιουσιακή, οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση των τελευταίων, ώστε να προκύπτει ότι αυτή (η γονική παροχή ή δωρεά ) γίνεται με δόλο ή όχι.
Δηλαδή ενδεικτικά υπερβάλλον και συνεπώς δωρεά συνιστά και η από τον γονέα παροχή προς το τέκνο εύπορο και ήδη αποκαταστημένο επαγγελματικό και οικονομικά.
Αποτέλεσμα της διάκρισης της γονικής παροχής ως δωρεάς ή μη, είναι :
1. ότι στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή στην περίπτωση της δωρεάς ή γονικής παροχής, αυτή η σύμβαση ως απαλλοτριωτική πράξη, υπόκειται σε διάρρηξη από μέρους των δανειστών των γονέων - δωρητών.
2. Στη δεύτερη όμως περίπτωση, η γονική παροχή, είτε αποτελεί εκπλήρωση ηθικής ή φυσικής υποχρέωσης των γονέων προς τα τέκνα, είτε νομικής, δεν θεωρείται πράξη απαλλοτρίωσης και έτσι δεν υπόκειται σε διάρρηξη.
Eπίσης, σε περίπτωση που η υπόλοιπη περιουσία του οφειλέτη επαρκεί για την ικανοποίηση των αξιώσεων του δανειστή, δεν θα έχει τύχη η αγωγή καταδολίευσης δανειστών κατά του οφειλέτη
Δόλος επίσης του οφειλέτη δεν υφίσταται, όταν ο οφειλέτης έχει ήδη προσφέρει στον δανειστή (π.χ στην δανείστρια τράπεζα), άλλο περιουσιακό στοιχείο του προς ικανοποίηση των αξιώσεών του.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
[email protected]
