Στον τομέα του κληρονομικού δικαίου και δή στο θέμα της αποδοχής και αποποίησης κληρονομιάς, υπάρχουν διάφορες απορίες που μπορούν να διατυπωθούν, όπως ποια είναι η προθεσμία, προκειμένου ο κληρονόμος να αποποιηθεί την κληρονομία; Πώς γίνεται η αποποίηση της κληρονομίας; Πότε η αποποίηση είναι άκυρη; Ποιες είναι οι συνέπειες της αποποίησης κ.α.
Ας δούμε όμως τα επιμέρους θέματα :
Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κληρονομεί) και το λόγο της. Αν κάποιος κληρονομεί δυνάμει διαθήκης, η προθεσμία αποποίησης δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Σε περιπτώσεις που είτε ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία στο εξωτερικό είτε ο κληρονόμος έμαθε σχετικά με την επαγωγή της κληρονομιάς ενώ διέμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία αυτή είναι μεγαλύτερη και δή ενός έτους.
Η προθεσμία αναστέλλεται εάν για λόγους ανωτέρας βίας ο δικαιούχος εμποδίστηκε ν ασκήσει την αξίωσή του μέσα στο τελευταίο εξάμηνο της παραγραφής ή εάν μέσα στο τελευταίο εξάμηνο της παραγραφής, τον εμπόδισε άλλος με δόλο από το ν’ ασκήσει εμπρόθεσμα την αξίωσή του.
Η αποποίηση της κληρονομιάς γίνεται με δήλωση στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Για αποποίηση που γίνεται με αντιπρόσωπο χρειάζεται οπωσδήποτε ειδικό συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Το Δημόσιο (έκτη τάξη στην εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή) δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία που του έχει επαχθεί εξ αδιαθέτου.
Η αποποίηση της κληρονομιάς είναι άκυρη αν ο κληρονόμος έχει ρητά ή σιωπηρά δηλώσει ότι αποδέχεται την κληρονομία. Η σύνταξη απογραφής της κληρονομιάς και μόνο αυτή δεν συνάγεται δήλωση αποδοχής κληρονομιάς.
Η αποποίηση είναι άκυρη, αν γίνει μετά την πάροδο της προθεσμίας για αποποίηση. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία της αποποίησης, η κληρονομία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομιάς είναι άκυρη αν έγινε υπό αίρεση (δηλαδή υπό προϋπόθεση τέλεσης πράξεως ή ύπαρξης γεγονότος) ή προθεσμία ή για μέρος της κληρονομιάς.
Εκείνος που αποποιήθηκε την κληρονομία που του έχει επαχθεί από διαθήκη μπορεί να την αποδεχτεί, αν ύστερα του επαχθεί εξ αδιαθέτου. Το δικαίωμα για αποποίηση της κληρονομιάς μεταβαίνει στους κληρονόμους του κληρονόμου.
Συνέπειες αποποίησης κληρονομίας
Αν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομία, η επαγωγή προς εκείνον που αποποιήθηκε θεωρείται ότι δεν έγινε. Η κληρονομία επάγεται σ` εκείνον που θα είχε κληθεί, αν εκείνος που αποποιήθηκε δεν ζούσε κατά το θάνατο του κληρονομουμένου, ήτοι κατιόντες. Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομιάς είναι αμετάκλητη.
Η αποδοχή της κληρονομιάς μπορεί να είναι ρητή με τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, αλλά μπορεί να είναι και σιωπηρή με την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας για τη δήλωση αποποίησης της κληρονομιάς, οπότε και σε αυτή την περίπτωση η παράλειψη του κληρονόμου να αποποιηθεί εμπροθέσμως την επαγόμενη κληρονομία, τον καθιστά κληρονόμο, απλά για να μπορέσει να ο κληρονόμος (που σιωπηρά απεδέχθη την κληρονομία) να αποκτήσει και κυριότητα επί της κληρονομιάς θα πρέπει να συντάξει τη σχετική συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομιάς και να την μεταγράψει στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο ή Υποθηκοφυλακείο, σε περίπτωση που πρόκειται για ακίνητο που δεν έχει ακόμη υπαχθεί στο Κτηματολόγιο.
