Τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, γνωστό και ως νόμο Κατσέλη, ξαναγράφει η κυβέρνηση, με τα αρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης να έχουν συντάξει προσχέδιο με τις σημαντικότατες αλλαγές ειδικά όσον αφορά τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει ο δανειολήπτης.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή», η μεταβατική διάταξη που έχει συμπεριληφθεί στο προσχέδιο ορίζει ότι οι προωθούμενες αλλαγές θα ισχύσουν όχι μόνο γι' αυτούς που θα προσφύγουν μετά την ημερομηνία ψήφισης του νέου νόμου, αλλά και για τους περισσότερους από 80.000 δανειολήπτες που έχουν ήδη καταθέσει αίτηση υπαγωγής σε κάποιο από τα Ειρηνοδικεία της χώρας.
Οι ουσιαστικές αλλαγές είναι οι εξής:
1. Καθίσταται υποχρεωτική για τον δανειολήπτη η προσφυγή σε «ειδική διαδικασία διαμεσολάβησης». Θα διεξάγεται ενώπιον δικηγόρου, ο οποίος θα ορίζεται από τον εκάστοτε δικηγορικό σύλλογο και ο οποίος θα αμείβεται τόσο από τον οφειλέτη όσο και από τους πιστωτές, δηλαδή τις τράπεζες.
2. Καθίσταται υποχρεωτική η εκπροσώπηση από δικηγόρο για τον δανειολήπτη και στο στάδιο της διαμεσολάβησης, εφόσον το σύνολο των οφειλών του υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ.
3. Σε περίπτωση αποτυχίας της διαμεσολάβησης, μπαίνει μια πρόσθετη προϋπόθεση για τον δανειολήπτη προκειμένου αυτός να καταθέσει στο δικαστήριο αίτηση υπαγωγής στον νόμο. Αυτή είναι η σύνταξη «έκθεσης από οικονομικό εμπειρογνώμονα», πρακτικά οικονομολόγο ή λογιστή. Η έκθεση αποτελεί πραγματική «ακτινογραφία» της οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη καθώς θα πρέπει να αναφέρει, εκτός από τα εισοδήματα και τα περιουσιακά του στοιχεία, όλες τις καταθέσεις, τα ομόλογα ή τις μετοχές που έχει στην κατοχή του, το εισόδημα που του χρειάζεται για να ζήσει, ακόμη και το ποσό που μπορεί να εξασφαλιστεί από τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων που έχει ο οφειλέτης στην κατοχή του.
4. Προβλέπεται δυνατότητα ενίσχυσης των Ειρηνοδικείων που έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένο αριθμό αιτήσεων, με ειρηνοδίκες που υπηρετούν στην ίδια εφετειακή περιφέρεια. Μεταβατική διάταξη στο σχέδιο νόμου προβλέπει τη διαδικασία «κινητικότητας» ειρηνοδικών και από άλλες περιοχές.
Με τις προωθούμενες αλλαγές, η κυβέρνηση αποσκοπεί στο να εξαλείψει το φαινόμενο ο δανειολήπτης που υποβάλλει σήμερα αίτηση υπαγωγής να εξασφαλίζει δικάσιμο ύστερα από 12 χρόνια. Το ζήτημα αφορά άμεσα τις τράπεζες, καθώς όσοι προσφεύγουν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά εξασφαλίζουν αναστολή των αναγκαστικών μέτρων (πλειστηριασμούς κ.λπ.) καταβάλλοντας το 10% των μηνιαίων δόσεων που όφειλαν να καταβάλουν μέχρι τη στιγμή της υποβολής της αίτησης. Όταν όμως οι δανειολήπτες παίρνουν δικάσιμο για το 2027, το πρόβλημα διογκώνεται και για την τράπεζα και για τον οφειλέτη. Για την επίσπευση των διαδικασιών, προωθούνται δύο αλλαγές:
α. Η θέσπιση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων (τρεις μήνες για τη διαμεσολάβηση και τέσσερις μήνες για την εκδίκαση της υπόθεσης σε περίπτωση αποτυχίας της διαμεσολάβησης) και
β. Ψήφιση μεταβατικής διάταξης για τον επαναπροσδιορισμό των υποθέσεων που έχουν ήδη φτάσει στα Ειρηνοδικεία.
Το προσχέδιο νόμου περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία της διαμεσολάβησης, η οποία θα πρέπει να ολοκληρώνεται το πολύ μέσα σε τρεις μήνες. Βήμα προς βήμα, έχει ως εξής: Ο οφειλέτης απευθύνεται στον δικηγορικό σύλλογο του τόπου κατοικίας του. Σε κάθε δικηγορικό σύλλογο, συγκροτείται «ειδικό σώμα διαμεσολαβητών δικηγόρων». Δικηγόροι που παρέχουν υπηρεσίες σε τράπεζες δεν μπορούν να μπουν στον κατάλογο των διαμεσολαβητών.
Ειδικά για το 2014, αν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός διαμεσολαβητών, προβλέπεται από το σχέδιο νόμου η ανάθεση της υπόθεσης σε δικηγόρους με «σχετική εμπειρία, οι οποίοι θα συμμετέχουν σε σεμινάριο 10 ωρών για τη διαμεσολάβηση».
Οι τράπεζες, μέσα σε 15 εργάσιμες από την υποβολή του αιτήματος, παραδίδουν χωρίς επιβάρυνση αναλυτική κατάσταση οφειλών. Για κάθε παράβαση αυτής της υποχρέωσης προβλέπεται πρόστιμο στις τράπεζες το οποίο κυμαίνεται από 2.000 έως 10.000 ευρώ.
O αιτών οφειλέτης υποβάλλει φάκελο, ο οποίος πρέπει να περιέχει:
α) Κατάσταση των εισοδημάτων και της περιουσίας του, τόσο του ιδίου όσο και του ή της συζύγου.
β) Κατάσταση των πιστωτών του και των απαιτήσεών τους.
γ) Σχέδιο διευθέτησης οφειλών.
δ) Υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη, ότι δεν διαθέτει άλλα περιουσιακά στοιχεία, πλην όσων αναφέρονται στην αίτησή του.
O οφειλέτης μπορεί να προτείνει διαμεσολαβητή. Αν αυτός δεν γίνει δεκτός από την τράπεζα, ο διαμεσολαβητής ορίζεται από τον πρόεδρο του δικηγορικού συλλόγου. Η διαδικασία επιλογής ολοκληρώνεται σε πέντε εργάσιμες.
