Τσουνάμι 13 επώδυνων ανατροπών στις επικουρικές συντάξεις εισάγει ο νέος Κανονισμός Ασφάλισης και Παροχών του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), ο οποίος είναι έτοιμος και βρίσκεται στα χέρια του υπουργού Εργασίας.
Με το νέο Κανονισμό, που παρουσιάζει αποκλειστικά η "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", ενοποιούνται οι όροι και προϋποθέσεις των παροχών που καταβάλλουν καταστατικά σήμερα τα επικουρικά ταμεία που έχουν ενσωματωθεί στο ΕΤΕΑ και καταργούνται τα καταστατικά τους.
Μειώνονται περαιτέρω οι επικουρικές συντάξεις από 16% έως 45%, το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης διαμορφώνεται με βάση τα δημογραφικά δεδομένα τα οποία στηρίζονται σε πίνακες θνησιμότητας και το συντελεστή βιωσιμότητας, ο οποίος θα πρέπει να αναπροσαρμόζει σε ετήσια βάση τις νέες και τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες εισφορές, έτσι ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ελλειμμάτων στο Ταμείο, αποκλείοντας κάθε μεταφορά πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Επιπλέον ανατρέπονται δεδομένα δεκαετιών στις επικουρικές συντάξεις, όπως:
1. Πλασματικοί χρόνοι: Δεν προβλέπεται καμία αναγνώριση πλασματικών χρόνων (στρατός, τέκνα, ανεργία κ.λπ.), εκτός των περιπτώσεων που εκκρεμούν ή έχουν ήδη αναγνωριστεί.
2. Σύνταξη αναπηρίας: Βάζει όριο τα 1.500 ένσημα καθώς και τα 600 την τελευταία πενταετία. Ετσι καταργείται η δυνατότητα λήψης αναπηρικής σύνταξης με λιγότερες ημέρες ασφάλισης.
3. Σύνταξη λόγω θανάτου: Βάζει προϋπόθεση τα 600 ένσημα την τελευταία πενταετία αντί 500 που ισχύει σήμερα και το 62ο έτος για τους επιζώντες συζύγους, ενώ καταργεί κάθε μικρότερο όριο.
4. Καταργεί τη σύνταξη στα τέκνα που σπουδάζουν έως το 24ο έτος.
5. Μεταβιβάζεται η σύνταξη, μόνον όμως εφ'όσον έχει δηλωθεί.
6. Υπολογισμός συντάξεων: Αλλάζει τον τρόπο υπολογισμού προς τα κάτω. Ο νέος τρόπος υπολογισμού για ασφαλισμένους έως 31.12.2000 καταργεί το νόμο 4052/12, που όριζε έως 31.12.2014 υπολογισμό με βάση τα καταστατικά.
Για όσους συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2014 η σύνταξη θα υπολογιστεί με το νόμο 2084/92, που προβλέπεται για τους νέους ασφαλισμένους και για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1ης.1.2015 η σύνταξη θα είναι άθροισμα: α. Με υπολογισμό έως 2014 ως νέοι ασφαλισμένοι και β. Με τα «εμπόδια" του νέου υπολογισμού του άρθρου 20 του νέου Κανονισμού.
7. Σύνταξη θανάτου: Θα αποτελεί το 50% από το 70% που ισχύει σήμερα.
8. Σύνταξη αναπηρίας: Θα γίνεται επανυπολογισμός σε κάθε παράταση με βάση το ποσό της σύνταξης που ελάμβανε ένας ασφαλισμένος. Ουσιαστικά εξαφανίζει τις αναπηρικές συντάξεις. Οσοι καθίστανται ανάπηροι από εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική νόσο και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης θα παίρνουν πίσω τις εισφορές τους άτοκες ως εφάπαξ και τελείωσαν, τους βγάζουν εκτός ασφάλισης;
9. Σύνταξη ορφανών: Διαφοροποίηση της επικουρικής σύνταξης ορφανών ανάλογα με την ηλικία τους.
10. Μεταβίβαση σύνταξης θανόντος συνταξιούχου: Για το /τη σύζυγο το 40% της καταβαλλόμενης σύνταξης και για τα τέκνα το 15% έως το 30% ανώτερο αν υπάρχουν περισσότερα.
11. Βιωσιμότητα: Αναπροσαρμόζονται όλες οι καταβαλλόμενες συντάξεις με συντελεστές βιωσιμότητας.
12. Αναστολή επικουρικής: Αναστέλλεται η σύνταξη σε όποιον ουσιαστικά ξαναεργαστεί ως ασφαλιστέο πρόσωπο και γίνεται επανυπολογισμός στη νέα αίτηση με βάση τη σύνταξη που έπαιρνε η οποία θα μειωθεί ακόμα περισσότερο.
13. Ατομικές μερίδες: Εισάγονται «ατομικές μερίδες" ώστε κάθε ασφαλισμένος να έχει διαφορετική επικουρική που θα βασίζεται στις εισφορές που έχει πληρώσει και στα έτη που έχει διανύσει στο σύστημα ώς το 2000, καθώς μετά αλλάζει ο συντελεστής υπολογισμού.
Αναλυτικά ο νέος Κανονισμός Παροχών
Ο νέος Κανονισμός Παροχών προβλέπει τα εξής:
ΑΡΘΡΟ 1: Στην ασφάλιση του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης - ΕΤΕΑ υπάγονται: α. Οσοι παρέχουν εργασία για την οποία ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης. β. Εξαιρούνται της ασφάλισης στο ΕΤΕΑ όσοι ασφαλίζονται στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών - ΟΑΕΕ και όσοι ασφαλίζονται στο Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Αυτοαπασχολούμενων - ΤΣΜΕΔΕ.
ΑΡΘΡΟ 2: Η ασφάλιση στο ΕΤΕΑ είναι υποχρεωτική και αυτοδίκαιη.
ΑΡΘΡΟ 3: Η ασφάλιση αρχίζει από την έναρξη της ασφαλιστέας απασχόλησης.
ΑΡΘΡΟ 4: Πραγματική Ασφάλιση. Χρόνος Πραγματικής Ασφάλισης στο ΕΤΕΑ είναι ο χρόνος που πραγματοποιήθηκε στην ασφάλιση των εντασσόμενων φορέων.
ΑΡΘΡΟ 5: Προαιρετική Ασφάλιση. Κάθε ασφαλισμένος του ΕΤΕΑ, εφ' όσον πάψει να παρέχει εργασία, δικαιούται να συνεχίσει την ασφάλισή του σε αυτό.
ΑΡΘΡΟ 6: Πλασματική Ασφάλιση: α. Οι χρόνοι ασφάλισης που αναγνωρίστηκαν και εξαγοράστηκαν ή συνεχίζεται η εξαγορά τους ή εκκρεμεί αίτηση εξαγοράς τους, λογίζεται ότι πραγματοποιήθηκαν στην ασφάλιση του ΕΤΕΑ. β. Αξιοποιούνται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αξιοποιούνται στο φορέα Κύριας Ασφάλισης ή το Δημόσιο.
ΑΡΘΡΟ 7: Τυπική Ασφάλιση: Το ΕΤΕΑ υποχρεούται να διαγράψει από τα μητρώα του τον ασφαλισμένο από τον επόμενο μήνα από το μήνα κατά τον οποίο περιήλθε σε γνώση του η έλλειψη των προϋποθέσεων υπαγωγής ή παραμονής του στην ασφάλισή του.
ΑΡΘΡΟ 8: Διαδοχική Ασφάλιση: Ο χρόνος ασφάλισης σε άλλους φορείς επικουρικής ασφάλισης ή επαγγελματικής υποχρεωτικής ασφάλισης συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση και τον καθορισμό του ποσού της σύνταξης.
ΑΡΘΡΟ 9: Οικονομικό Σύστημα Λειτουργίας:
1. Το ΕΤΕΑ λειτουργεί για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1ης.1.2001 με βάση το Διανεμητικό Σύστημα Προκαθορισμένων Εισφορών με Νοητή Κεφαλαιοποίηση. Το ίδιο σύστημα εφαρμόζεται και για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2000 για το χρόνο ασφάλισης από 1ης.1.2015 και εφεξής.
Το ανωτέρω σύστημα δομείται πάνω στις κάτωθι βασικές έννοιες:
α) Διανομή: Οι καταβαλλόμενες ασφαλιστικές εισφορές χρησιμοποιούνται για να πληρώνονται οι συντάξεις των συνταξιούχων στο ίδιο έτος.
β) Προκαθορισμένες Εισφορές: Το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών προκαθορίζεται για όλους τους ασφαλισμένους ως σταθερό ποσοστό επί των συντάξιμων αποδοχών τους.
γ) Νοητή Κεφαλαιοποίηση: Οι καταβαλλόμενες εισφορές κάθε ασφαλισμένου στο έτος συσσωρεύονται για κάθε επόμενο έτος βάσει ενός συντελεστή κεφαλαιοποίησης.
2. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για κάθε ασφαλισμένο τηρούνται σε ατομικές μερίδες . Ατομική μερίδα ή λογαριασμός νοείται η καρτέλα (φάκελος) κάθε ασφαλισμένου στην οποία απεικονίζονται οι καταβαλλόμενες ασφαλιστικές του εισφορές και η βάση υπολογισμού τους, το συσσωρευμένο εξ αυτών εκάστοτε κεφάλαιο και οι παράμετροι προσδιορισμού του.
ΑΡΘΡΟ 10: Πόροι - Εσοδα: Πόροι του Ταμείου είναι τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων και εργοδοτών κ.ά.
ΑΡΘΡΟ 11: Ασφαλιστικές Εισφορές: Η συνολική εισφορά ασφαλισμένου και εργοδότη ορίζεται σε ποσοστό 6% επί των πάσης φύσεως αποδοχών του ασφαλισμένου. Η πρόσθετη ειδική εισφορά ορίζεται: α) Για τους υπαγόμενους στα βαρέα και ανθυγιεινά σε 2%, β) Για τους απασχολούμενους σε υπόγειες στοές μεταλλείων - λιγνιτωρυχείων και δίκτυα της ΔΕΗ σε 3%.
ΑΡΘΡΟ 12: Ασφαλιστικές εισφορές δεν επιστρέφονται.
ΑΡΘΡΟ 13: Σκοπός: Σκοπός του ΕΤΕΑ είναι η παροχή μηνιαίας επικουρικής σύνταξης λόγω γήρατος κ.ά.
ΑΡΘΡΟ 14: Προϋποθέσεις σύνταξης λόγω γήρατος: Ο ασφαλισμένος του ΕΤΕΑ δικαιούται σύνταξη λόγω γήρατος αν συνταξιοδοτηθεί από το φορέα Κύριας Ασφάλισης ή το Δημόσιο και έχει πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης.
ΑΡΘΡΟ 15: Προϋποθέσεις σύνταξη λόγω αναπηρίας: Ο ασφαλισμένος του ΕΤΕΑ δικαιούται σύνταξης λόγω αναπηρίας.
ΑΡΘΡΟ 16: Προϋποθέσεις σύνταξης λόγω θανάτου:
1. Σε περίπτωση θανάτου δικαιούνται σύνταξη: α) Ο/η επιζών σύζυγος, εφόσον έχει συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας, β) Τα ανήλικα τέκνα, φυσικά, μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους ηλικίας.
2. Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου λόγω γήρατος δικαιούνται σύνταξη τα πιο κάτω μέλη της οικογένειας εφόσον ο αποβιώσας είχε προβεί σε δήλωση επιλογής μεταβίβασης της σύνταξής του σε αυτά.
ΑΡΘΡΟ 17: Δήλωση επιλογής μεταβίβασης της σύνταξης λόγω γήρατος στα μέλη της οικογένειας: Η δήλωση αυτή είναι αμετάκλητη.
ΑΡΘΡΟ 18: Συντάξιμος χρόνος: Συντάξιμος χρόνος νοείται ο χρόνος ασφάλισης, εφόσον για το χρόνο αυτό καταβλήθηκε το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών.
ΑΡΘΡΟ 19: Διαδικασία απονομής σύνταξης: Η σύνταξη απονέμεται στο δικαιούχο κατόπιν υποβολής αιτήματος συνταξιοδότησης.
ΑΡΘΡΟ 20: Τρόπος Υπολογισμού: Το ποσό της σύνταξης ορίζεται. Το ποσό της σύνταξης αντιστοιχεί στη συσσωρευμένη αξία των καταβληθεισών εισφορών κατά το χρόνο επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, η οποία πρέπει να είναι ίση με την παρούσα αξία, στον ίδιο χρόνο, των μελλοντικών καταβολών της σύνταξης.
Για τον υπολογισμό της σύνταξης χρησιμοποιείται μαθηματικός τύπος. Στους δικαιοδόχους μεταβιβάζεται ποσοστό: Στο/στη σύζυγο 50%, στα ορφανά τέκνα μεταβιβάζεται ποσοστό 25% σε κάθε τέκνο. Οσοι καθίστανται μονίμως ανάπηροι λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής νόσου και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης, δικαιούνται εφάπαξ παροχή, το ποσό της οποίας ισούται με τις συσσωρευμένες στην ατομική του μερίδα ασφαλιστικές εισφορές. Ο/η επιζών σύζυγος που διατελεί σε χηρεία, εφόσον συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας, λαμβάνει ισόβια σύνταξη 50% των συσσωρευμένων εισφορών.
ΑΡΘΡΟ 21: Τρόπος υπολογισμού σύνταξης των ασφαλισμένων μέχρι 31.12.2000: 1. Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2000, υπολογίζεται από το μαθηματικό τύπο. Με παραμέτρους το συντελεστή βιωσιμότητας, τα έτη ασφάλισης μέχρι 31.12.2014, το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισης μέχρι 31.12.2014 και το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισης από 1ης.1.2015 και εφεξής.
ΑΡΘΡΟ 22: Τρόπος υπολογισμού σύνταξης λόγω θανάτου των ήδη συνταξιούχων λόγω γήρατος ή αναπηρίας: Επί ήδη συνταξιούχων λόγω γήρατος ή αναπηρίας μέχρι 31.12.2014: α) Στον/στη σύζυγο που διατελεί σε χηρεία μεταβιβάζεται ποσοστό 40% της σύνταξης του θανόντος, μετά τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας. β) Στα ορφανά τέκνα, μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας, μεταβιβάζεται ποσοστό 15% για κάθε τέκνο και μέχρι δύο τέκνα.
ΑΡΘΡΟ 23: Αναπροσαρμογή συντάξεων: Οι καταβαλλόμενες συντάξεις, με απόφαση του υπουργού Εργασίας, αναπροσαρμόζονται πριν από την 1η Ιανουαρίου έτσι ώστε να μην υπάρχουν ελλείμματα στο έτος αυτό και το επόμενο.
ΑΡΘΡΟ 24: Εναρξη καταβολής σύνταξης: Η σύνταξη λόγω γήρατος και αναπηρίας αρχίζει να καταβάλλεται από την ημερομηνία υποβολής αίτησης.
ΑΡΘΡΟ 25: Αναστολή της σύνταξης: Η καταβολή της σύνταξης γήρατος αναστέλλεται όταν ο συνταξιούχος αναλάβει εργασία. Κατά τη χορήγηση της νέας σύνταξης, για τον υπολογισμό του νέου ποσού της, θα λαμβάνονται υπόψη και τα καταβληθέντα ποσά σύνταξης κατά την περίοδο πριν από την αναστολή της.
ΑΡΘΡΟ 26: Παραγραφή: Σε περίπτωση εξαφάνισης ή ανάκλησης «εν όλω" ή «εν μέρει" οριστικής συνταξιοδοτικής απόφασης, δεν επιτρέπεται η αναγνώριση αναδρομικών απαιτήσεων σε βάρος του ΕΤΕΑ.
ΑΡΘΡΟ 27: Εκχώρηση, κατάσχεση, επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών συντάξεων, συμψηφισμός, παραγραφή απαιτητών συντάξεων: Οι συντάξεις του ΕΤΕΑ δεν εκχωρούνται ούτε κατάσχονται.
Κάθε σύνταξη από το ΕΤΕΑ επιστρέφεται εντόκως.
