Η συζήτηση για την αιθαλομίχλη, που προκαλείται από τα τζάκια, έγινε αντικείμενο προβληματισμού. Συσκέψεις επί συσκέψεων στο υπουργείο Περιβάλλοντος – την περυσινή χρονιά –με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου, προτάσεις και παρεμβάσεις φορέων, πολίτες, οι οποίοι ανήσυχοι προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί το να καίει κανείς την παλιά επιχρωματισμένη καρέκλα του σπιτιού του στην εστία, ήταν πράξη περιβαλλοντικής ασυνειδησίας...
Σε όλα αυτά, μία πιθανή απάντηση θα μπορούσαν να δώσουν τα ενεργειακά τζάκια.
Ομοιότητες - διαφορές με ένα τζάκι παλαιού τύπου
Σε πρώτο επίπεδο, οι διαφορές, που παρουσιάζει ένα συμβατικό τζάκι - παλαιού τύπου - σε σύγκριση με ένα ενεργειακό, είναι σχεδόν μηδαμινές - εξ' όψεως τουλάχιστον. Στην πραγματικότητα, όμως, το ενεργειακό τζάκι έχει μεγαλύτερη απόδοση, ρυπαίνει πολύ λιγότερο την ατμόσφαιρα, γιατί είναι κλειστή η εστία του, ενώ καίει τα περισσότερα από τα καυσαέρια, που απελευθερώνονται. Το μονοξείδιο, αλλά και το διοξείδιο του άνθρακα καίγονται πριν φύγει στην ατμόσφαιρα, πριν δηλαδή ελευθερωθούν.
Αυτό, που χωρίζει ένα κλασικό – συμβατικό τζάκι από ένα νέου τύπου, ενεργειακό, είναι η μεγάλη διαφορά που έχουν σε απόδοση. Συγκεκριμένα, ο βαθμός απόδοσης ενός συμβατικού τζακιού είναι περίπου 15%, ενώ ο αντίστοιχος ενός ενεργειακού κυμαίνεται μεταξύ 70 – 85%.
Κόστος αγοράς - εγκατάστασης
Για την αγορά και εγκατάστασή του, τα χρήματα, που απαιτούνται, ξεκινούν από 2.000 και μπορεί να φτάσουν έως και 5.000 ευρώ. Εάν υποθέσουμε μια περίοδο λειτουργίας της θέρμανσης 4 μηνών και χρήση του συστήματος θέρμανσης 8 ώρες ανά ημέρα, με μέση μόνωση του σπιτιού και δείκτη απωλειών θερμότητας 125 W/m2, τότε χρειαζόμαστε περίπου 1700 ευρώ σε πετρέλαιο (με τιμή αγοράς 1,28 €/lt) και 840€ σε ξύλα (με τιμή αγοράς 140€/m3). Ένα ποσοστό εξοικονόμησης, το οποίο στην πράξη μπορεί να φτάσει το 50%.
Σε ό,τι αφορά στην καύσιμη ύλη, τα ξύλα πλέον πωλούνται με το κυβικό μέτρο. Ένα κυβικό μέτρο ξύλα αντιστοιχεί σε παλέτα διαστάσεων 1 m x 1 m x 1 m και βάρους 500 – 600 Kg, ενώ ένα κυβικό κοστίζει περίπου 140 ευρώ.
Τι απαιτείται για την εγκατάσταση
Για την εγκατάστασή του σε ένα σπίτι δεν χρειάζεται να υπάρχει ήδη τζάκι. Μπορεί να κατασκευαστεί εξαρχής και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος χώρος για την τοποθέτηση της καμινάδας. Συνήθως, βλέπουμε τα τζάκια να τοποθετούνται σε εξωτερικούς τοίχους. Παρ όλ' αυτά, η σωστότερη θέση είναι στο κέντρο ενός χώρου, για να διαχέεται ομοιόμορφα η θερμότητα.
Υλικά κατασκευής
Τα ενεργειακά τζάκια κατασκευάζονται συνήθως από χάλυβα ή από μαντέμι - ή συνδυασμό και των δύο -, ενώ η καμινάδα είναι από ανοξείδωτο ατσάλι ή χτιστή. Στο εσωτερικό της εστίας τοποθετούνται πλάκες από πυρότουβλα ή άλλα πυρίμαχα υλικά, τα οποία αυξάνουν την απόδοσή του.
Σημαντικό είναι να εκπονείται μία ολοκληρωμένη μελέτη του χώρου και των αναγκών του σπιτιού. Με δεδομένο ότι οι ενεργειακές απαιτήσεις ενός οικήματος στην Κρήτη είναι διαφορετικές σε σχέση με ένα στη βόρεια Ελλάδα, το πιθανότερο είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση θα πετύχουμε γρηγορότερη απόσβεση, καθώς, όσο βαρύτερος είναι ο χειμώνας, τόσο περισσότερη ενέργεια απαιτείται για να διατηρούμε το σπίτι μας σε θερμοκρασία, περίπου 20 βαθμών Κελσίου, για να μπορεί να είναι βιώσιμο.
Μπορεί να συνδεθεί με τα καλοριφέρ του σπιτιού μας ;
Υπάρχουν, επίσης, αρκετές κατηγορίες ενεργειακών τζακιών, τα οποία συνδέονται με το καλοριφέρ, την ενδοδαπέδια θέρμανση ή το fan coil (μοιάζει με το air condition και εκπέμπει ζεστό αέρα). Επίσης, είναι δυνατή η τοποθέτηση αεραγωγών για τη διάχυση του ζεστού αέρα σε όλο το χώρο. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται ένα είδος ανεμιστήρα, ο οποίος σε κάποια τζάκια του εμπορίου υπάρχει ήδη ενσωματωμένος, ενώ σε άλλα παρέχεται προαιρετικά.
Πώς καθαρίζονται και πόσο συχνά
Η καμινάδα του σπιτιού πρέπει να καθαρίζεται περίπου μία φορά το χρόνο και πάντα ανάλογα με τη χρήση, ενώ ο καθαρισμός του τζακιού δεν διαφέρει σε τίποτα από τον καθαρισμό ενός συμβατικού. Όλα τα ενεργειακά τζάκια διαθέτουν δοχείο συλλογής της στάχτης στο κέντρο της εστίας. Το δοχείο πρέπει να καθαρίζεται τακτικά, ενώ ο χρόνος καθαρισμού εξαρτάται από τη συχνότητα χρήσης του τζακιού, είναι όμως μικρότερος από τον καθαρισμό στάχτης ενός συμβατικού τζακιού.
Σε κάθε περίπτωση, δεν αποκλείεται ένα συμβατικό τζάκι να μπορεί να μετατραπεί σε ενεργειακό, καθώς τοποθετείται στο ήδη υπάρχον και είναι τύπου “κασέτας”, μικρό σε διαστάσεις για να χωράει στο παλιό.
(Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος)
