ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΚΤΑΡΙΟ Β. ΝΩΤΗ
Όταν το 2010, η τότε κυβέρνηση υπέγραφε το μνημόνιο με τους δανειστές, από τα πρώτα πράγματα, που ζήτησαν οι επικεφαλής της τρόικας, ήταν η καλλιέργεια – αλλά και η επί της ουσίας εμπέδωση – του κλίματος δικαιοσύνης στην κοινωνία. Ήθελαν, δηλαδή, να σταλεί το μήνυμα ότι και ΟΛΟΙ πληρώνουν, αλλά και πως αυτοί οι ΟΛΟΙ σηκώνουν το βάρος της κρίσης ανάλογα με τα εισοδήματά τους. Πολύ απλά, επιδίωξαν το αυτονόητο : πως οι μπαταχτσήδες θα σταματήσουν να μη βάζουν το χέρι στην τσέπη, για φόρους, εισφορές κλπ., εις βάρος των συνεπών.
Επιτεύχθηκε αυτό ;
Προφανώς και όχι.
Για ποιο λόγο ;
Διότι η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή έχουν περιοριστεί σε πολύ μικρό βαθμό, με αποτέλεσμα οι ευσυνείδητοι φορολογούμενοι να πληρώνουν όλο και περισσότερα, για να καλύπτουν το κόστος των απωλειών στα έσοδα των εφοριών και των ασφαλιστικών ταμείων.
Τι αποτέλεσμα είχε αυτό ;
Να διογκώνεται ο αριθμός αυτών, που αδυνατούν να πληρώσουν – διότι, εκτός από αυτούς που μπορούν και δεν θέλουν, υπάρχουν και αυτοί που θέλουν, αλλά δεν μπορούν. Συνέπεια αυτού ;
Ρυθμίσεις επί ρυθμίσεων, τόσο για φόρους, όσο και για εισφορές, οι οποίες διευκολύνουν από τη μια τους μη έχοντες, αλλά ταυτόχρονα διαιωνίζουν την πρακτική των μπαταχτσήδων – οι οποίοι αποδεικνύονται ανακόλουθοι και στις ρυθμίσεις αυτές (!) –, ενώ και αυξάνουν το κόστος για τους συνεπείς – που πολλές φορές ματώνουν για να καταβάλλουν τα οφειλόμενα στο κράτος – και δείχνουν προς την κοινωνία ότι δεν είναι όλοι ίσοι απέναντι στο νόμο.
“Δηλαδή, τι θα γίνει ; Θα αφήσουμε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να καταστραφούν ; Να μη διευκολύνουμε για να διασφαλίσει και το κράτος τα χρήματά του ;”, είναι ο αντίλογος.
Ουδείς αντιλέγει. Πρέπει, όμως, οι όποιες ρυθμίσεις να μην είναι οριζόντιες. Να είναι a la carte, προσαρμοσμένες στα δεδομένα κάθε οφειλέτη. Έτσι, και θα εξυπηρετούνται αυτοί που θέλουν, αλλά δεν μπορούν, και θα τιμωρούνται αυτοί που μπορούν, αλλά δεν θέλουν να πληρώσουν.
Ο ίδιος ακριβώς κίνδυνος ελλοχεύει και στη συζήτηση για τα κόκκινα δάνεια των επιχειρήσεων. Μια οριζόντια ρύθμιση, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα οικονομικά δεδομένα της κάθε επιχείρησης, ανά περίπτωση, θα οδηγήσει στα εξής :
Και θα αυξήσει το κόστος του χρήματος για τις συνεπείς, αφού θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότερα επιτόκια στο δικό τους – ευλαβικά εξυπηρετούμενο – δανεισμό, για να καλύψουν τη ζημία των τραπεζών από το κούρεμα των δανείων των μπαταχτσήδων…
Και θα αυξήσει – αντί να μειώσει – τον αμοραλισμό και το αίσθημα της αδικίας σε μια κοινωνία, οι αντοχές της οποίας δοκιμάζονται σε μεγάλο βαθμό εδώ και τέσσερα και πλέον χρόνια, μέσω των μέτρων λιτότητας και περιοριστικής πολιτικής.
Η δεύτερη επίπτωση ίσως είναι ακόμα πιο επώδυνη και σημαντική για την κοινωνική συνοχή, που είναι τόσο απαραίτητη για μια κοινωνία, η οποία βρίσκεται διαρκώς σε stress test.
