Στο σωστό δρόμο βρίσκεται το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Κύπρου, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, η οποία ανοίγει το δρόμο για την εκταμίευση της δόσης ύψους 1,5 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, αλλά και ποσού 86 εκατ. ευρώ από το ΔΝΤ.
Στην έκθεσή τους τα στελέχη της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υπογραμμίζουν ότι οι κυπριακές αρχές έκαναν αποφασιστικά βήματα προκειμένου να σταθεροποιήσουν το χρηματοπιστωτικό τομέα, και χαλάρωσαν σταδιακά τους περιορισμούς στις καταθέσεις και στις κινήσεις κεφαλαίων. Επίσης, αναφέρεται ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι έχουν εκπληρωθεί ως αποτέλεσμα των σημαντικών δημοσιονομικών μέτρων που δρομολογούνται και την προσεκτική εκτέλεση του προϋπολογισμού. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προωθούνται σε σημαντικούς τομείς αν και έχουν παρατηρηθεί καθυστερήσεις και μερική συμμόρφωση σε ορισμένους τομείς.
Στην έκθεση επισημαίνεται πάντως ότι οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές πολιτικές παραμένουν δύσκολες και υπόκεινται σε σημαντική αβεβαιότητα. Οι πιο πρόσφατοι δείκτες αναφέρουν ότι θα πρέπει να αναμένεται μια σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 13% την περίοδο 2013-2014. Ωστόσο, ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι οι δείκτες του επιχειρηματικού κλίματος και σε μικρότερο βαθμό ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών παρουσιάζουν βελτίωση σε σχέση με τον περασμένο Απρίλιο.
Παράλληλα, ωστόσο, η αγορά εργασίας έχει αποδυναμωθεί και η ανεργία αυξάνεται με μεγαλύτερους ρυθμούς από αυτούς που είχαν προβλεφθεί την άνοιξη. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι μία μέτρια ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει από τις αρχές του 2015, με κινητήρια δύναμη τους ανανεωμένους και πιο ανταγωνιστικούς μη χρηματοπιστωτικούς τομείς των υπηρεσιών.
Σε ό,τι αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, η Κομισιόν εκτιμά ότι το φιλόδοξο πακέτο μέτρων που έχει ήδη εφαρμοστεί και η προσεκτική εκτέλεση των δαπανών ήδη αποδίδουν καρπούς, με το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα το πρώτο ήμισυ του έτους να παρουσιάζει καλύτερα αποτελέσματα από τους στόχους που είχαν συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα.
Όπως υποστηρίζει η Επιτροπή, σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν σχεδιαστεί για την εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου της Κύπρου και αποτελούν την ισχυρή βάση για οικονομική ανάπτυξη. Η αρχή που είναι αρμόδια για τα έσοδα πρόκειται να αναμορφωθεί και να συμπεριλάβει τη δημιουργία μιας ειδικής διοίκησης με ευθύνη τα φορολογικά έσοδα και τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Επίσης δρομολογούνται μεταρρυθμίσεις στους τομείς των συντάξεων της υγείας, της δημόσιας διοίκησης και της κοινωνικής προστασίας με στόχο την παροχή καλύτερης προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και με την εισαγωγή ενός εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος και την κατάργηση ορισμένων επιδομάτων που επικαλύπτονται.
Παρά τη θετική αρχική υλοποίηση του προγράμματος, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι στην πλήρη εφαρμογή του. Ειδικότερα, επισημαίνεται ο κίνδυνος για μεγαλύτερη συρρίκνωση της οικονομίας με περαιτέρω επιδείνωση της αγοράς εργασίας και μεγαλύτερη μείωση των τιμών στα ακίνητα που θα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη περίοδο περιορισμένης εμπιστοσύνης. Επίσης, η Επιτροπή σημειώνει ότι ενδέχεται να υπάρξει παρατεταμένη περίοδος μειωμένης εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα ως αποτέλεσμα της αναδιάρθρωσης και της συρρίκνωσης του τραπεζικού τομέα. Ανοιχτό είναι επίσης το ενδεχόμενο να επηρεαστούν οι συνθήκες για την παροχή πιστώσεων και την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Ως κίνδυνος επισημαίνεται και το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα εντός των συμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων λόγω αστοχιών στην εφαρμογή των πολιτικών, που αφορούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (ενέργεια, τουρισμό και στέγαση) και τις ιδιωτικοποιήσεις από τις αντιδράσεις οργανωμένων συμφερόντων. Τέλος, επισημαίνεται ο κίνδυνος αδυναμίας για επιστροφή για δανεισμό από τις αγορές με "λογικά" επιτόκια στα τελευταία στάδια ολοκλήρωσης του προγράμματος.
ΔΝΤ: Παραμένουν οι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του χρέους
Για ακόμα μεγαλύτερη αναταραχή θα πρέπει να προετοιμαστεί ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου, σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της Κύπρου από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχουν ανησυχίες για περαιτέρω επιδείνωση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα, ενώ όσον αφορά στην Τράπεζα Κύπρου επισημαίνεται ότι το νέο Διοικητικό Συμβούλιο οφείλει να υποβάλει στην Κεντρική Τράπεζα ένα σχέδιο στρατηγικής και αναδιάρθρωσης.
Στην έκθεση υποστηρίζεται ότι το δανειακό πρόγραμμα που συμφωνήθηκε μεταξύ της τρόικας και των κυπριακών αρχών βρίσκεται σε “καλό δρόμο” και ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι εκπληρώθηκαν και τα κριτήρια τηρήθηκαν, αν και σε κάποια από αυτά σημειώθηκε μια μικρή καθυστέρηση, υπογραμμίζοντας παράλληλα μια σειρά από μέτρα και μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
Χαρακτηριστικά τονίζεται: “Οι κυπριακές Αρχές έκαναν σημαντικά βήματα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξυγίανσης στον τραπεζικό τομέα, τη δημοσίευση ενός οδικού χάρτη για σταδιακή άρση των περιορισμών στις πληρωμές και για οριστικοποίηση της στρατηγικής αναδιάρθρωσης του συνεργατισμού”
Παρουσιάζοντας τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης σε διάφορους επαγγελματικούς κλάδους, το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι η κυπριακή οικονομία έχει καταφέρει με εντυπωσιακό τρόπο να εμφανίζει κάποια σημάδια ανθεκτικότητας, προσθέτοντας ότι οι δείκτες εμπιστοσύνης, αν και εξακολουθούν να βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, έχουν αυξηθεί τους τρεις τελευταίους μήνες σε σχέση με τα χαμηλά επίπεδα του Απριλίου. Στη συνέχεια, σημειώνεται ότι οι κυπριακές αρχές βρίσκονται σε εγρήγορση για παρατεταμένους και αναδυόμενους κινδύνους, όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, παραθέτοντας στοιχεία για τις συνέπειες λόγω έλλειψης ρευστότητας. Επίσης, σημειώνεται ότι περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών της αγοράς εργασίας, μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο παρατεταμένη απώλεια της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Επιπλέον, υπάρχουν ανησυχίες για περαιτέρω επιδείνωση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα.
Τέλος, για τις διαρθρωτικές αλλαγές στο δημόσιο τομέα, αναφέρεται ότι οι αρχές θα πρέπει επίσης να ξεκινήσουν μια ουσιαστική αναθεώρηση της διαχείρισης των φορολογικών εσόδων τους και τη μείωση των διοικητικών δαπανών. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι απαιτείται σημαντική μεταρρύθμιση στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και εξασφάλιση αποτελεσματικής κοινωνικής προστασίας για τους απόρους στους δύσκολους καιρούς που έρχονται.
Καταλήγοντας, η έκθεση αναφέρει ότι “οι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του χρέους παραμένουν σημαντικοί” και ότι μια βαθύτερη από την προβλεπόμενη ύφεση και καθυστερήσεις στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών, αλλά και προβλήματα στον δημοσιονομικό και οικονομικό τομέα, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις ανάγκες χρηματοδότησης και να θέσουν τη βιωσιμότητα του χρέους σε κίνδυνο.
