“Στην εποχή της πληροφορίας, τα μαθηματικά σφάλματα μπορούν να οδηγήσουν σε μία καταστροφή”. Με αυτήν την εισαγωγή αρχίζει το άρθρο του νομπελίστα οικονομολόγου Πολ Κρούγκμαν στους New York Times, με αφορμή το υπολογιστικό λάθος που αποκαλύφθηκε μόλις πρόσφατα, και πάνω στο οποίο βασίστηκε εν πολλοίς το “μοντέλο” διάσωσης της Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Πρόκειται για ένα λάθος στο Excel, που εντοπίστηκε από ερευνητές του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στους υπολογισμούς των οικονομολόγων Κάρμεν Ράινχαρτ και Κένεθ Ρόγκοφ, οι οποίοι είναι οι “γονείς” της θεωρίας ότι όταν ο λόγος χρέους μίας χώρας προς το ΑΕΠ της ξεπερνά το 90%, η ανάπτυξη επιβαρύνεται δραματικά. Όπως είναι φυσικό, η θεωρία αυτή πλέον αμφισβητείται εντονότατα.
“Η αλήθεια είναι ότι οι Ράινχαρτ και Ρόγκοφ αντιμετώπισαν ουσιαστική κριτική από την αρχή, και η αμφισβήτηση μεγάλωνε με τον καιρό”, επισημαίνει ο Κρούγκμαν, σχολιάζοντας ότι ενώ όντως φαίνεται να υπάρχει μία αρνητική σχέση του χρέους με την ανάπτυξη, θα μπορούσε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο από αυτό που υποστήριζαν οι δύο οικονομολόγοι, δηλαδή να είναι η χαμηλή ανάπτυξη που επιβαρύνει σημαντικά το χρέος. Επιπροσθέτως, άλλοι ερευνητές που επιχείρησαν να ακολουθήσουν τα βήματα των Ράινχαρτ-Ρόγκοφ δεν κατάφεραν να εντοπίσουν κάποιο στοιχείο που να επιβεβαιώνει τη σημασία του 90%.
Ο Κρούγκμαν αναγνωρίζει ότι οι δύο οικονομολόγοι πρακτικά ποτέ δεν παρουσίασαν ως θέσφατο το συμπέρασμά τους, όμως οι “φανατικοί της λιτότητας”, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, ήταν αυτοί που μεγαλοποίησαν το συμπέρασμα αυτό και το ακολούθησαν με θρησκευτική ευλάβεια.
“Επομένως, το φιάσκο Ράινχαρτ-Ρόγκοφ πρέπει να ιδωθεί εντός του ευρύτερου πλαισίου της μανίας με τη λιτότητα: Την καταφανώς έντονη επιθυμία αυτών που χαράζουν τις πολιτικές, των πολιτικών και των δημοσιογράφων στο δυτικό κόσμο να γυρίσουν την πλάτη στους ανέργους και αντ' αυτού να χρησιμοποιήσουν την οικονομική κρίση ως δικαιολογία για να περικόψουν τα προγράμματα πρόνοιας”, σχολιάζει.
Ωστόσο, ο Κρούγκμαν εκφράζει την άποψη ότι, παρά το φιάσκο, οι πολιτικές λιτότητας δε θα σταματήσουν. “Προβλέπω ότι οι συνήθεις ύποπτοι θα βρουν κάποια άλλη αμφισβητούμενη ανάλυση να καθαγιάσουν, και η ύφεση θα συνεχιστεί”, υποστηρίζει.
