Από σήμερα Τρίτη, 1η Ιανουαρίου τα περισσότερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να εφαρμόσουν πολύ αυστηρά δημοσιονομικά κριτήρια, με δεδομένο ότι τίθενται σε ισχύ οι νέοι κανονισμοί αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης, με βάση το Δημοσιονομικό Σύμφωνο.
Το Σύμφωνο, το οποίο προβλέπει κυρώσεις στην περίπτωση δημοσιονομικού εκτροχιασμού, υπεγράφη στις 2 Μαρτίου στις Βρυξέλλες από 25 κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ Βρετανία και Τσεχική Δημοκρατία αποφάσισαν να μην το υπογράψουν.
Είναι μάλιστα απόλυτα δεσμευτικό σε νομικό επίπεδο για τις χώρες που ανήκουν στην Ευρωζώνη. Μόνον οι χώρες που έχουν επικυρώσει το Σύμφωνο θα μπορούν να ζητήσουν κεφάλαια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), το μόνιμο ταμείο διάσωσης της ΕΕ.
Η υπογραφή του προήλθε μετά από απαίτηση του Βερολίνου για τη στήριξη των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης - προβλέπει την καθιέρωση “χρυσού δημοσιονομικού κανόνα” (balanced budget rule) για τη δημοσιονομική ισορροπία και την επιβολή κυρώσεων εναντίον των χωρών που θα ξεπεράσουν το όριο του 3% του ΑΕΠ στο ετήσιο δημοσιονομικό τους έλλειμμα.
Με βάση αυτό οι προϋπολογισμοί των κρατών – μελών θα θεωρούνται ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί μόνο εάν το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα (το δημοσιονομικό έλλειμμα αν εξαιρεθούν οι επιπτώσεις του οικονομικού κύκλου) δεν ξεπερνά το 0,50% του ΑΕΠ.
Οι χώρες το δημόσιο χρέος των οποίων υπερβαίνει το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (60% του ΑΕΠ) έχουν την υποχρέωση να το μειώνουν κατά 5% ανά έτος. Αντίθετα, όσες χώρες τηρούν το όριο μπορούν να έχουν υψηλότερα διαρθρωτικά ελλείμματα, έως και 1% του ΑΕΠ τους.
Οι κανόνες αυτοί είναι επιθυμητό, αλλά όχι υποχρεωτικό, να ενταχθούν στα συντάγματα των ευρωπαϊκών χωρών μέσα σε ένα έτος από την υπογραφή του Συμφώνου.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα επιβλέπει την εφαρμογή της υλοποίησης του “χρυσού κανόνα”, τον οποίο προβλέπει το Σύμφωνο σε εθνικό επίπεδο. Οι αποφάσεις του θα είναι δεσμευτικές και μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμα και την επιβολή προστίμου, ύψους έως 0,10% του ΑΕΠ.
Πολλές χώρες βρίσκονται αρκετά μακριά από τους συγκεκριμένους στόχους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό της Γαλλίας, η οποία θα κληθεί να καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες το 2013 για να φθάσει το όριο του 3%.
