Τέτοιες μέρες πριν από 82 χρόνια η οικονομία έζησε το μεγαλύτερο σοκ που έχει περάσει ποτέ σε καιρό ειρήνης.
Πέμπτη 24 Oκτωβρίου 1929 - Mαύρη Πέμπτη, Δευτέρα 28 Oκτωβρίου 1929 - Mαύρη Δευτέρα, Tρίτη 29 Oκτωβρίου 1929 - Mαύρη Tρίτη.
Η ύφεση χτυπάει την πόρτα της Νέα Υόρκη. Στα τέλη του Οκτώβρη τίποτα δεν προμηνύσει ότι η οι ΗΠΑ θα ζήσουν τον πιο δύσκολο χειμώνα που πέρασαν ποτέ.
Τα περασμένα χρόνια ανακοινώνονται αυξήσεις στις παραγγελίες σε αυτοκίνητα, ηλεκτρικές συσκευές, τρόφιμα, οι μετοχές τραβούσαν την ανηφόρα και οι πολίτες έβλεπαν έναν εύκολο τρόπο να αυξήσουν τα εισοδήματα τους.
Οι Αμερικανοί είχαν πολλά για να είναι υπερήφανοι. Ο Παγκόσμιος πόλεμος ήταν για τα καλά πίσω τους, το ραδιόφωνο είχε εφευρεθεί, και τα αυτοκίνητα γίνονταν φθηνότερα και πιο δημοφιλή.
Σίγουρα, η ανισότητα μεταξύ πλουσίων και φτωχών διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο στην τελευταία δεκαετία, αλλά οι Αμερικανοί μπορούσαν να κάνουν αγορές και οι οικογένειες μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά περισσότερο από ποτέ.
Μερικοί πίστευαν ότι το ράλλυ της αγοράς θα διαρκέσει για πάντα.
Tο Xρηματιστήριο όμως στηριζόταν απλά σε έξυπνες επενδυτικές κινήσεις.
Στις 5 Σεπτεμβρίου ο οικονομολόγος Roger Babson έδωσε μια ομιλία λέγοντας: “Αργά ή γρήγορα, η κατάρρευση έρχεται, και μπορεί να είναι τεράστια”. Αυτό και έγινε.
“Μαύρη Πέμπτη”: 24.10.29
Η φούσκα έσκασε τελικά στις 24 Οκτωβρίου 1929. Στο χρηματιστήριο οι απώλειες χτυπάνε κόκκινο. Nεοϋορκέζοι κατεβαίνουν στη Γουόλ Στριτ να δουν από πρώτο χέρι τι συμβαίνει και να βρουν τους χρηματιστές τους. Άλλωστε έχουν επενδύσει όλες τους τις οικονομίες.
Στην τελευταία ώρα των συναλλαγών της Πέμπτης οι τιμές των μετοχών κατρακύλησαν ξαφνικά. Όταν το κουδούνι χτύπησε το κλείσιμο στις 3 μ.μ. Οι άνθρωποι είχαν κλονιστεί. Κανείς δεν ήταν σίγουρος τι ακριβώς είχε συμβεί.
Οι τραπεζίτες ρίχνουν χρήματα στην αγορά διαβεβαιώνοντας τους Αμερικανούς ότι η επιχείρηση ήταν ορθή.
“Μαύρη Δευτέρα”: 28.10.29
Μόλις το κουδούνι του ανοίγματος χτύπησε στις 28 Οκτωβρίου, οι τιμές άρχισαν να μειώνονται. Πολλές μετοχές άλλαξαν χέρια εκείνη την ημέρα και οι χρηματιστές δεν είχαν χρόνο για να τα καταγράψουνόλα αυτά. Εργάζονταν μέσα στη νύχτα, κοιμόντουσαν στα γραφεία τους ή στο πάτωμα, προσπαθώντας να καλύψουν τη διαφορά και να είναι έτοιμοι για τις 29 Οκτωβρίου.
Στις 28 Οκτωβρίου, οι ευρωπαϊκές εφημερίδες ανέφεραν ότι ορισμένοι χρηματιστές πιστεύεται ότι το χειρότερο είχε τελειώσει. Διαψεύστηκαν...
“Μαύρη Τρίτη”: 29.10.29
Οι απώλειες συνεχίζονται καθώς πάνω στον πανικό τους οι επενδυτές πωλούν όλο τους το χαρτοφυλάκιο με τη μία. Η αγορά καταγράφει απώλειες 14 δισ. δολάρια σε λίγες ώρες. Μέχρι το τέλος της ημέρας, η αγορά έγραφε απώλειες πάνω από 12%. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις αποταμιεύσεις τους. Στα πρώτα τριάντα λεπτά, 3 εκατομμύρια μετοχές άλλαξαν χέρια. Οι χρηματιστηριακές πράξεις έγιναν τόσο γρήγορα και οι άνθρωποι ότι είχαν χάσει χρήματα, αλλά δεν ήξεραν πόσο. Οι φήμες των επενδυτών που πηδούσαν από κτίρια και αυτοκτονούσαν είχαν εξαπλωθεί και οδήγησαν τις τιμές προς τα κάτω.
Χάθηκαν 319 δισ. δολάρια σε σημερινές τιμές
Η οικονομική ελίτ της Αμερικής προσπάθησε να σώσει την αγορά - μέλη της οικογένειας Ροκφέλερ και της General Motors αγόρασαν μεγάλες ποσότητες μετοχών για να αποδείξουν την εμπιστοσύνη τους στην αγορά, αλλά η κίνηση δεν θα μπορούσε να ανακόψει την καταιγίδα.
Μέχρι τον Ιούλιο του 1932 η αγορά έφθασε στο χαμηλότερο σημείο της Μεγάλης Ύφεσης, με απώλειες 89%.
Στην Αμερική η ανεργία έφτασε στο 24,75% και χρειάστηκαν πάνω από 23 χρόνια να να ανακάμψει ο Dow Jones και να βρει τον χαμένο του βηματισμό.
Συνολικά, 25 δισεκατομμύρια δολάρια - περίπου 319 δισεκατομμύρια σε δολάρια σήμερα - χάθηκαν στο κραχ του 1929. Άνθρωποι αυτοκτόνησαν, πείνασαν, έμειναν άνεργοι στο δρόμο και δεν κατάφεραν ποτέ να ξαναστήσουν τη ζωή τους.
